پروژه «موسیقی شهر تهران» به کجا رسید/سرنوشت «نغمه‌های طهران ۱۴۰۱»

علیرضا امینی آهنگساز، پژوهشگر و کارشناس حوزه موسیقی در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن تشریح تازه‌ترین فعالیت‌های خود در عرصه موسیقی بیان کرد: یکی از کارهایی که سال گذشته آن را در قالب یک آلبوم و کنسرت به پایان رساندم پروژه‌ای با نام «نغمه‌های طهران» بود که سال گذشته به سفارش شهرداری تهران و برج میلاد تهران در قالب یک کنسرت به خوانندگی حجت اشرف‌زاده، محمد رضازاده و مهدی محمدی پیش روی مخاطبان قرار گرفت. مجموعه‌ای مشتمل بر منتخب موسیقی‌های تهران قدیم که حتی در قالب آلبوم هم آماده و تحویل سفارش‌دهنده شد. اما بر اساس تازه‌ترین رایزنی‌هایی که در این زمینه انجام دادم به دلیل انتقال مدیریت شهرداری تهران در دوره گذشته به مدیریت جدید، هنوز تکلیف انتشار آن مشخص نیست.

وی ادامه داد: این پروژه از جمله پروژه‌های مهم بنده در حوزه تهران‌شناسی بود که سال گذشته توسط ارکستر «نیایش» در مرکز همایش‌های برج میلاد تهران نیز روی صحنه رفت و بسیار مایل بودم تا شرایطی فراهم شود که بتوانم آن را در قالب یک آلبوم نیز منتشر کنم. در این مسیر کارهایی که باید ما انجام می‌دادیم، صورت گرفت اما تا به امروز هنوز فضای مشخصی برای این آلبوم وجود ندارد.

این آهنگساز و پژوهشگر به انجام یک پروژه تحقیقاتی دیگر درباره موسیقی شهر تهران نیز اشاره کرد و گفت: یکی از پژوهش‌هایی که طی ماه‌های گذشته به‌شدت روی آن متمرکز بودم، پژوهشی درباره ۱۰۰ سال موسیقی شهر تهران در تمام حوزه‌های مختلف بود که مشغول رایزنی با موسسه‌های پژوهشی مختلف هستم تا بتوانند در این زمینه حمایت‌های لازم را به عمل آورند. این مجموعه پژوهشی مشتمل بر همه گونه‌های موسیقایی شهر تهران در حوزه‌های مذهبی، عامیانه، نظامی و اجتماعی است که در آن روزگار تبدیل به یکی از غنی‌ترین کانون‌های موثر در حوزه موسیقی کشور شد.

امینی افزود: به هر حال تهران به‌عنوان پایتخت ایران یکی از مهم‌ترین شهرها برای جذب خوانندگان، آهنگسازان، نوازندگان و اساساً بسیاری از هنرمندان شهرستانی بوده که با حضور در پایتخت به دلیل امکانات و شرایطی که در اینجا وجود داشته، مرحله تکاملی فعالیت‌های هنری خود را ادامه می‌دادند. کما اینکه در این شرایط ما شاهد تاسیس مجموعه‌ها، استودیوها و هنرستان‌های موسیقی بودیم که بسیاری از هنرمندان شهرستانی در این مجموعه فعالیت‌های فرهنگی خود را ادامه داده و تبدیل به هنرمندان نام‌آوری شدند. همین روند به خودی خود دربرگیرنده نکات مهمی است که می‌تواند دستمایه خوبی برای انجام تحقیقات در حوزه موسیقی ایرانی باشد که بتوانیم با استفاده از موسیقی تهران به نکات خوب و ارزشمندی در این حوزه دست پیدا کنیم.

این آهنگساز که طی سال‌های گذشته به‌عنوان کارشناس حوزه موسیقی نیز در شبکه‌های مختلف رادیویی نیز حضور فعالی داشته بیان کرد: هنرمندانی چون ناصر مسعودی، جلال تاج اصفهانی، خوشرو و بسیاری دیگر استادان درجه یک و ممتازی بودند که هر یک در شهرهای محل تولدشان هنرمندان موثری بودند، اما ورود آن‌ها به مجموعه‌هایی چون ارکسترها، هنرستان‌ها و رادیو بود که توانست فصل جدیدی از فعالیت‌هایشان را رقم بزند. این حضور و رفت و آمد موجب ظهور و بروز جریان‌هایی در حوزه موسیقی شهری تهران می‌شود که می‌توان دهه به دهه آن‌ها را بررسی و به دوران معاصر رسید. موضوعی که برای من در قالب یک پروژه پژوهشی تعریف و موجب شد از این تفکر پژوهشی توالی و تاریخ موسیقی ایران را بتوانم پیدا کنم. شرایطی که در آن متوجه می‌شویم چه جریان‌های موسیقایی در ایران در ارائه آثار خود به مخاطبان موافق بوده‌اند و چه جریان‌هایی به چه دلایلی نتوانستند آن طور که باید به جامعه هدف معرفی شوند.

وی تصریح کرد: فضای محتوایی این تحقیق به شکلی است که اگر بتوانیم چنین پروژه‌هایی را استمرار بخشیم می‌توانیم موسیقی ایرانی را به جایگاه قبل برگردانیم. زیرا این پژوهش‌ها معیارهای انتخاب را مشخص کرده و فضایی را فراهم می‌آورد که بتوانیم برای برون رفت از بحران فعلی حوزه موسیقی ایرانی به دنبال راهکارهای اجرایی و موثرتری باشیم.

امینی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به پروژه‌های دیگر خود در عرصه موسیقی اشاره کرد و گفت: یکی از موارد جالب توجهی که در تاریخ موسیقی ایرانی می‌تواند مورد تمرکز قرار گیرد استفاده آهنگسازان از نام‌های زنان سرزمین ایران در قالب‌های متفاوت است که من در یک پروژه عنوان «نام‌های عاشقانه ایران» را برگزیدم و تصمیم دارم با تنظیم جدید این آهنگ‌ها آنها را برای اجرای ارکسترال آماده کنم و فکر می‌کنم می‌تواند نقش موثری در الفت خانواده‌های ایرانی با موسیقی داشته باشد.

این مدرس و پژوهشگر موسیقی همچنین به ایده و اضافه شدن چند طرح درسی به دروس دانشگاهی رشته موسیقی دانشگاه علمی کاربردی اشاره کرد و توضیح داد: چندی پیش طرحی را به برخی از مسئولان دانشگاه علمی کاربردی پیشنهاد دادم که طی آن مباحث مربوط به قراردادهای موسیقایی و اساساً تهیه و تولید در این عرصه در رشته‌های دانشگاهی این حوزه به دانشجویان آموزش داده شود. زیرا اکنون بسیاری از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان این عرصه نمی‌دانند که سازوکارهای اقتصادی و موارد مربوط به تنظیم قراردادها در این حوزه در چه قالبی اجرا می‌شوند. از این رو لازم بود که بتوانیم در این مسیر به طرح مسائل آموزشی بپردازیم که امیدوارم در این زمینه هم به نتایج لازمی برسیم.

امینی در بخش پایانی صحبت‌های خود به تدوین پروژه «هفت رَنگ رِنگ» بر پایه هفت پیکر نظامی با استفاده از اثر مرحوم فرامرز پایور نیز اشاره و از انجام مراحل پایانی این پروژه موسیقایی خبر داد.