نگاهی به تنش‌ها و حواشی در اولین جام‌جهانی فوتبال در خاورمیانه

حاشیه‌های برگزاری نخستین جام‌جهانی فوتبال در منطقه خاورمیانه محدود به چرایی و نحوه اعطای میزبانی مسابقات به قطر نبود بلکه درعین حال مجالی شد برای عیان‌تر شدن تنش‌های سیاسی در این منطقه بحران خیز و پرحاشیه چه در سطح داخلی کشورها و چه در سطح منطقه.

مسابقات تیم ملی ایران را باید بدون شک یکی از «سیاسی‌ترین» رویدادهای جاری در جام جهانی دانست. از همان زمانِ قرعه‌کشی و هم‌گروهی ایران با انگلیس و آمریکا، دو کشوری که حکومت ایران «خصومتی» به درازای عمر خود با آن‌ها دارد، این مسئله برجسته شد. اما با بالاگرفتن ناآرامی‌ها در ایران، پای اعتراضات ضدحکومتی به مسابقات جام جهانی هم کشیده شد؛ جایی که برخی هواداران سعی داشتند «صدای اعتراضات داخلی» باشند. مسئله‌ای که برای قطری‌های میزبان که روابط «گرمی» با تهران دارند هم به نوعی یک چالش محسوب می‌شد.

• استقبال «سرد» فوتبال‌دوستان عرب‌ از رسانه‌های اسرائیلی در جام‌ جهانی‌ قطر

پای پرچم فلسطین هم بارها به استادیوم‌های محل برگزاری رقابت‌ها کشیده شد. هواداران ۴ تیم عرب حاضر در این‌دوره جام جهانی کم نبودند و علیرغم مجوز دوحه برای حضور هواداران اسرائیلی و برقراری پرواز مستقیم بین دو کشور، استقبال از آن‌ها «گرم» نبود. فراموش نکنید که دوحه زمانی میزبان نمایندگان و رهبران اسلام‌گرایان حماس هم بوده است.

اما این تمام «سیاسی بازی‌های» این جام نیست. امیر قطر که تا همین چند وقت پیش بدترین روابط سیاسی و دیپلماتیک را با ریاض داشت، در مسابقات عربستان با آرژانتین دست به اقدام نمادینی زد و پرچم سعودی‌های همسایه را بر دوش انداخت و با شادی آن‌ها در برد تاریخی مقابل یاران لیونل مسی خود را سهیم کرد.

به همه این ژست‌های حین مسابقات باید حواشی پیش از افتتاحیه را هم افزود. از برجسته شدن حقوق دگرباشان جنسی گرفته تا حقوق کارگران مهاجر در قطری که در ساخت ورزشگاه‌هایش نه حقوق این گروه کارگر خارجی را رعایت کرده بود و نه هم‌جنس‌گرایی را به‌رسمیت شناخته است.

• همه‌چیز درباره حساس‌ترین مسابقه مرحله مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲؛ ایران-آمریکا، رقابتی فراتر از فوتبال

دو مقوله‌ای که انتقادات زیادی را عمدتا در کشورهای غربی علیه قطر که سعی داشت از فرصت میزبانی برای بهره‌مندی از یک رابطه مستحکم‌تر با دنیا استفاده کند، برانگیخت. اما در نهایت ملاحظات اکثر سیاستمداران و رهبران غربی موجب شد که سازمان‌های غیردولتی و فعالان حقوق بشری سکان‌دار واقعی انتقادات شوند.

خبرگزاری رویترز در گزارشی از حال و هوای هواداران ایرانی فوتبال از قول آن‌ها می‌نویسد بر خلاف مسابقه نخست ایران با انگلیس که با حواشی بیشتری روبرو بود، ماموران امنیتی قطر در مسابقه این تیم با ولز از ورود تماشاچیانی که قصد داشتند حمایت خود را از معترضان داخلی نشان دهند، جلوگیری کردند. ورود با پرچم‌های شیرخورشید یا تی‌شرت‌هایی با شعار «زن،زندگی،آزادی» به استادیوم ممنوع بود. این درحالی بود که بعد از مسابقه درگیری‌هایی بین طرفداران مردم معترض و طرفداران رژیم صورت گرفت و توسط دوربین‌ها به ثبت رسید.

مسئله سرود ملی و خواندن یا نخواندن آن توسط بازیکنان تیم ملی ایران هم در حین مسابقه اول این تیم به چالشی دیگر بین مخالفان و موافقان رژیم تبدیل شد؛ مسئله‌ای که فارغ از درست و غلط بودن دلایل طرفین، بیش از همه بر دوش بازیکنان سنگینی می‌کرد.

پرچم رسمی جمهوری اسلامی ایران هم در آستانه مسابقه سرنوشت ساز این تیم با ایالات متحده دستخوش تغییر موقتی شد. فدراسیون فوتبال آمریکا در آنچه همبستگی با معترضان خواند به‌طور موقتی آرم «الله» را از پرچم رسمی جمهوری اسلامی حذف کرده بود. به اینها باید «مشاجره» یورگن کلینزمان آلمانی-آمریکایی را با سرمربی پرتغالی ایران هم افزود.

• شگرد بازیکنان آلمان برای حمایت از «جامعه رنگین کمانی» و اعتراض همزمان به فیفا و قطر

دو نفر از هواداران مخالف رژیم ایران که با ماموران امنیتی استادیوم مشاجره داشتند به رویترز گفتند که بر این باورند که سیاست سختگیرانه قطر از روابطش با رژیم ایران نشات می‌گیرد. یک مسئول قطری هم در گفت‌و‌گو با رویترز تصریح کرده که تدابیر امنیتی ویژه در مسابقات ایران در پی تنش‌های اخیر سیاسی در این کشور، اتخاذ شده است.»

یکی از سخنگویان کمیته عالی برگزاری مسابقات در پاسخ به این سئوال که آیا متعلقات هواداران مخالف رژیم ایران ضبط شده یا فردی بازداشت شده به فهرست موارد ممنوع از سوی فیفا و قطر ارجاع داد و گفت این دو مرجع کلیه آیتم ها با شعار و محتوای سیاسی و تهاجمی و حاوی پیام‌های تبعیض آمیز را ممنوع کرده‌اند. 

دوشنبه شب و درست یک روز مانده به نبرد ایران و آمریکا که بسیاری از رسانه های دنیا از آن به عنوان سیاسی ترین مسابقه جام جهانی در خاورمیانه یاد کرده اند، ورود یک هوادار به زمین چمن جنجالی شد.  در جریان دیدار پرتغال و اروگوئه که داوری آن را یک ایرانی برعهده داشت فردی با عبور از موانع در حمایت از زنان ایرانی، اوکراینی ها و جامعه دگرباشان در مقابل دوربین های تلویزیونی برای لحظاتی این مسابقه را با اختلال مواجه کرد.

 او با تیشرتی که پشت آن نوشته شده بود «به‌احترام زنان ایران» به میان زمین دوید و حدود سی ثانیه در زمین فوتبال حضور داشت. در نهایت نیروهای امنیتی او را از زمین خارج کردند تا همه چشم ها معطوف مسابقه ایران و آمریکایی باشد که برای هیچکدام تشریفاتی نیست؛ نه در داخل زمین و نه در خارج آن.

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید