هشت نکته از حذف تلخ تیم‌ملی / آنالیز فنی شکست ایران مقابل آمریکا

به گزارش "ورزش سه"، قدم‌های آخری که برداشته نمی‌شود؛ این قصه‌ تکراری کارلوس کی‌روش و تیم ملی فوتبال ایران در پنج تورنمنت بین‌المللی است که همراه هم گذرانده‌اند. از شکست در بازی آخر جام جهانی ۲۰۱۴ مقابل بوسنی و تساوی مقابل پرتغال در دیدار سوم جام جهانی ۲۰۱۸ تا شکست در ضربات پنالتی مقابل عراق در یک چهارم نهایی جام ملت‌های ۲۰۱۵ و شکست ۳-۰ مقابل ژاپن در نیمه نهایی ۲۰۱۹. این بار هم در سومین بازی‌ ما مقابل آمریکا، در حالی که تنها به یک تساوی برای صعود نیاز داشتیم، در یک بازی سراسر بی‌تمرکز، ۱-۰ مغلوب شدیم تا طلسم صعود به دور دوم رقابت‌ها هم‌چنان برای ایران شکسته نشود. در این نوشتار قصد داریم نگاهی ریزبینانه به عملکرد تیم ملی فوتبال ایران مقابل شاگردان گرگ برهالتر بیندازیم.

* آرایش پایه‌ ۲-۴-۴ ایران
ایران مشابه دقیقه‌ی ۳۰ به بعد بازی با ولز، رو به آرایش ۲-۴-۴ آورد. مهدی طارمی و سردار آزمون دو مهاجم نوک ما و علی‌قلی‌زاده، سعید عزت‌اللهی، احمد نوراللهی و احسان حاجی‌صفی چهار هافبک ما بودند. حضور احسان در پست هافبک چپ باعث می‌شد او حمایت کافی را از میلاد محمدی در جناح چپ داشته باشد و مانع از آن شود تا مثل ۳۰ دقیقه‌ی ابتدایی بازی با ولز، میلاد بر اثر عدم حمایت هافبک جلوی خودش، در موقعیت ۲ به ۱ قرار گیرد.

۱-آرایش پایه‌ی ۲-۴-۴ ایران۲- حمایت خوب حاجی‌صفی و قلی‌زاده از دو مدافع کناری سمت خودشان در آرایش ۲-۴-۴ ایران، منجر به چنین دفاع فشرده‌ای از تیم ما شده است.

* حمایت عالی قلی‌زاده از رضاییان در فاز دفاع
قلی‌زاده با آگاهی محیطی بالا، مدام محل قرارگیری کالوم رابینسون، دفاع چپ رونده‌‌ آمریکا را چک می‌کرد و نمی‌گذاشت آمریکایی‌ها از فضای پشت سر رامین رضاییان بهره ببرند. این مسئله به رامین اجازه می‌داد تا با خیال راحت‌تری از خط دفاع ۴ نفره‌ ما جدا شود و کریستین پولیشیچ، وینگر چپ آمریکا را بین خطوط ما متوقف کند.

۳-قلی‌زاده کاملاً حرکات کالوم رابینسون را زیر نظر دارد و به او فضای کافی را نمی‌دهد. رضاییان هم به داخل جمع شده تا پولیشیچ را بین خطوط ایران متوقف کند.۴- یک حمایت عالی دیگر از قلی‌زاده که منجر به پوشش فضای پشت سر رامین رضاییان می‌شود و ارسال آمریکایی‌ها به تیر دوم را خنثی می‌کند.

* بی‌تمرکز بودن ایران در فاز انتقال از دفاع به حمله
برخلاف بازی با ولز که تیم ما بلافاصله پس از بازپس‌گیری توپ در زمین خودی، با ارسال پاس‌‌های با مسافت بالا توسط سعید عزت‌اللهی، احسان حاجی‌صفی و علی کریمی، آزمون و طارمی را در موقعیت قرار می‌داد، در این مسابقه بچه‌های ما در ارسال پاس بسیار بی‌دقت عمل می‌کردند. این در حالی‌ست که با بالا رفتن هم‌زمان هر دو مدافع کناری آمریکا در فاز حمله، آن‌‌ها در هنگام انتقال از حمله به دفاع، تنها ۲ مدافع میانی و تایلر آدامز را برای مهار ضد‌حمله‌‌های ما داشتند و ایران فرصت خوبی برای ضربه زدن به حریفش در ۳۰ دقیقه‌ ابتدایی از این طریق داشت.

۵- ایران فرصت خوب انتقال از دفاع به حمله را با پاس بد طارمی برای آزمون از دست می‌دهد.۶- تیم ریم، مدافع وسط آمریکا، پاس عزت‌اللهی برای آزمون را قطع می‌کند و مانع از خلق موقعیت ایران در فاز انتقال از دفاع به حمله می‌شود.

* تغییر آرایش اشتباه ایران 
ایران در حوالی دقیقه‌ ۳۰، آرایش خود را به دستور کادرفنی از ۲-۴-۴ به ۱-۵-۴ تغییر داد. مهدی طارمی به پست وینگر چپ رفت و احسان حاجی‌صفی از پست هافبک چپ به پست بازوی چپ آمد تا ایران مرکز زمین را از آمریکا پس بگیرد. اما این تغییر آرایش باعث شد تا میلاد محمدی دیگر حمایتی از وینگر سمت خود، طارمی، نداشته باشد و دروازه‌ ما هم در نهایت روی همین مسئله باز شود.

۷- تغییر آرایش ایران به ۱-۵-۴ و انتقال طارمی به سمت چپ و متمایل شدن حاجی‌صفی به مرکز۸- میلاد محمدی برای مهار تیموتی وه‌آ به داخل جمع شده، حاجی‌صفی هم‌ مراقب یونس موسی‌ست، بنابراین وظیفه‌ی طارمی‌ست که سرجینیو دست را مهار کند و فضای پشت محمدی را پوشش دهد. اما در لحظه‌ی ارسال مک‌کنی، نگاه طارمی تنها معطوف به توپ است و حرکات دست را نمی‌بیند.۹- ادامه‌ی صحنه‌ی قبل؛ به هم خوردن فشردگی عرضی ایران باعث می‌شود تا پولیشیچ از فضای بین رضاییان و حسینی، دروازه‌ی ما با باز کند.

* مشکلات جدی ایران در ساخت بازی
تحرک کم هافبکهای ایران در کنار بازی‌ساز نبودن مجید حسینی و مرتضی پورعلی‌گنجی، باعث شد ایران نتواند خط فشار آمریکا را بشکند و در اکثر صحنه‌ها، تنها به ضربات بلند از دروازه یا خط دفاع اکتفا کند.

۱۰- هر سه هافبک ایران در میان ۶ بازیکن جلوی زمین آمریکا گرفتار شده‌اند و هیچ‌کدام خود را تبدیل به گزینه‌ی پاس حسینی نکرده‌اند.۱۱- آمریکا با سارگنت و وه‌آ، دو مدافع میانی ما را تحت فشار گذاشته و عزت‌اللهی هم در ناحیه‌ی مرکزی احتمال دارد در تله‌ی پرس هافبک‌های آمریکا گرفتار شود. راه‌حل منطقی آن بود که عزت‌اللهی خود را از منطقه‌ی فشار خارج و به منطقه‌ی زرد آید تا با تشکیل یک عرض سه نفره، به شکستن خط فشار ۲ نفره‌ی آمریکا کمک کند.۱۲-در زمان تصاحب توپ توسط بیرانوند، حسینی باید بلافاصله روی دست او‌ باز شود و به علی‌رضا حداقل ۲ گزینه‌ی پاس بدهد، اما این کار را نمی‌کند.

* تشکیل مثلث در جناحین
در معدود صحنه‌هایی از بازی، با شیفت هافبک‌های کناری ایران، نوراللهی، کریمی و در ادامه قدوس، ایران توانست با تشکیل مثلث در جناحین خط دفاع آمریکا را باز کند و جدی‌ترین موقعیت خود را به همین طریق خلق کند.

۱۳-این از معدود صحنه‌هایی‌ست که با شیفت کریمی به راست، بین او، قلی‌زاده و رضاییان یک مثلث تشکیل می‌شود.۱۴- نتیجه‌ی مثلث صحنه‌ی قبل و کارهای ترکیبی ما در جناحین، ارسال عالی رامین برای قدوس است، اما ضربه‌ی سامان با بدشانسی به بیرون می‌رود.

* تعویض دیرهنگام ابوالفضل جلالی
ابوالفضل جلالی که در بازی دوستانه با اروگوئه بسیار بااعتماد به نفس نشان داده بود و چه در فاز حمله و چه در فاز دفاع، بسیار فعال عمل کرد، در جام جهانی مورد اعتماد کارلوس کی‌روش قرار نگرفت و تنها ۳۰ دقیقه به میدان رفت. جلالی در همین ۳۰ دقیقه بسیار پرتحرک ظاهر شد و حتی چند باری توانست آمریکایی‌ها را در مصاف‌های یک به یک مغلوب کند. این در حالی‌ است که میلاد محمدی در این دیدار در همان نیمه‌ اول مصدوم شده بود و کی‌روش می‌توانست با اعتماد به جلالی، او را به دفاع چپ ببرد و حاجی‌صفی را در پست هافبک چپ نگه دارد.

* پست بازی عجیب سامان قدوس
پس از عملکرد کم‌اثر سردار آزمون در نیمه‌‌ اول، که با دوندگی بسیار کم خود هیچ‌گونه فشاری را به هافبک‌ها و مدافعان حریف وارد نمی‌کرد، کی‌روش قدوس را به زمین مسابقه فرستاد و او را در پست هافبک چپ قرار داد و طارمی را به نوک خط حمله برد.

این در حالی‌ است که بر همگان روشن است سامان با خلاقیت بالای خود، تمایل بالایی به بازی در بین خطوط حریفان دارد و محدود کردن او به سمت چپ، به معنای محدود کردن خلاقیت او است.

علاوه بر آن، تیم ایران در این مسابقه به شدت از مشکل ساخت بازی رنج می‌برد و‌ حضور سامان در مناطق مرکزی زمین باعث می‌شد احتمال باز کردن خطوط دفاعی آمریکا افزایش پیدا کند اما کی‌روش ترجیح داد هر سه هافبک تدافعی خودش، کریمی، عزت‌اللهی و نوراللهی را در مرکز زمین نگه دارد و ریسک نکند.

پنج تورنمنت بین‌المللی و هیچ؛ خلاصه‌ای از دستاورد کارلوس کی‌روش و تیم ملی. البته شاید اقبال مردمی و سرمایه اجتماعی، مفاهیمی بود که در دوره‌های قبلی بخش پررنگ کارنامه کارلوس کی‌روش را تشکیل می‌داد اما حالا شکست مقابل آمریکا و انگلیس، چالش‌های جدی را برای این سرمربی سرشناس و کارکشته ایجاد کرده است - چالش‌هایی که شاید در مسیر حرفه‌ای او و تیم‌ملی هم اثر بگذارد.

علی کمانگری