پرونده‌سازی جدید برای ملیکا قراگوزلو: اتهام، سیگار کشیدن در دانشگاه

برای ملیکا قراگوزلو، دانشجوی بازداشتی، به اتهام «کشیدن سیگار» در محوطه این دانشگاه پرونده قضایی جدید باز شده است. این خبر را یک منبع مطلع و نزدیک به این دانشجو به زمانه داده است.

 به گفته این منبع، ملیکا قراگوزلو در طول مدت بازداشت، دست‌کم یک بار اقدام به «خودزنی» کرده است.

ملیکا قراگوزلو دانشجوی ۲۲ ساله روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبایی است که از روز شنبه ۹ مهر با هجوم ۱۰ مامور مرد و یک مامور زن با شکستن قفل درب منزل، بازداشت شد.  

محمد کامفیروزی، وکیل این دانشجوی روزنامه‌نگاری، روز بعد از این بازداشت همراه با خشونت، از انتقال ملیکا قراگوزلو به بند ۲۰۹ زندان اوین که بازداشتگاه وزارت است، خبر داد. او چند روز بعد در توییت دیگری، با انتشار خبر جابه‌جایی موکل خود به زندان قرچک ورامین، نسبت به شرایط غیر استاندارد این زندان ابراز نگرانی کرد. 

وضعیت این روزنامه‌نگار از روز چهارشنبه ۲۵ آبان، که بدون اطلاع خانواده و وکیل خود از زندان به بیمارستان روان‌پزشکی رازی (امین آباد) تهران منتقل شد، نگران کننده گزارش شده است. 

اکنون یک منبع مطلع به زمانه می‌گوید بازداشت این ملیکا قراگوزلو در روز شنبه ۹ مهر ماه، به دنبال گزارش حراست دانشگاه علامه طباطبایی به وزارت اطلاعات، مبنی حضور او با سیگار در محوطه دانشگاه علامه طباطبایی انجام شده است:

«در حالی که ابتدا تصور می‌کردیم ملیکا برای اجرای حکم قبلی خود بازداشت شده، متوجه شدیم که او برای یک پرونده‌سازی جدید دستگیر شده است. این پرونده‌سازی، با همکاری مستقیم حراست دانشگاه و وزارت اطلاعات انجام شد. در گزارشی که حراست دانشگاه علامه به وزارات اطلاعات داده، یک عکس ضمیمه شده که او را در بین دانشجوهای متحصن روز ۹ مهر دانشگاه، در حال سیگار کشیدن ایستاده است.» 

محمد کامفیروزی، وکیل این دانشجوی زندانی، نهم مهر ماه در توییتی که در روز بازداشت او منتشر کرد، نوشته بود که این اقدام به دنبال «پرونده‌سازی واهی» حراست دانشگاه علامه انجام شده است.

۲/ملیکا قراگوزلو چندی پیش به دلیل انتشار تصویر بی حجاب از خود در صفحه شخصی مجازیش، توسط قاضی افشاری به تحمل سه سال و هشت ماه حبس محکوم شده بود.

این روزنامه نگار و دانشجوی رشته روزنامه نگاری، اخیرا نیز با پرونده سازی واهی حراست دانشگاه علامه طباطبایی و اطلاعات، مجددا بازداشت شد.

— محمدعلی کامفیروزی (@Kamfirouzi) November 16, 2022

هنوز البته هیچ خبر رسمی، در مورد دلیل دستگیری ملیکا قراگوزلو، و اجرای حکم یا باز شدن پرونده جدید برای او منتشر نشده است.

تحصن روز ۹ مهر ماه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی، در اعتراض به دستگیری ۶ دانشجوی این دانشگاه در روزهای پیش از آن انجام شده بود.  

ملیکا قراگوزلو، ابتدای تابستان امسال هم به دنبال انتشار یک ویدئوی بدون حجاب اجباری بازداشت و در پی آن به تحمل سه سال و هشت ماه حبس، «دو سال منع عضویت در گروه و دسته‌جات سیاسی و اجتماعی» حتی فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و خروج از کشور محکوم شد.

منبع آگاه زمانه هم‌چنین گفته ملیکا قراگوزلو تنها در هفته اول بازداشت با مادرش یک ملاقات داشته است و بعد از از امکان ملاقات باخانواده تاکنون محروم مانده است.

اقدام به «خودزنی» دانشجوی ۲۲ ساله، تحت فشار روانی زندان

پرونده‌سازی جدید برای این روزنامه‌نگار ۲۲ ساله در حالی از سوی وزارت اطلاعات و با همکاری مستقیم حراست دانشگاه علامه طباطبایی انجام شده، که پیش‌تر وکیل او محمد کامفیروزی در توییتر از «سوابق متعدد پزشکی» و تایید سازمان پزشکی قانونی درباره ضرورت تحت درمان بودن او زیر نظر «روانپزشک متخصص» خبر داده بود.  

ملیکا قراگوزلو جدا از پرونده نزد پزشکان شخصی، در مرکز مشاوره روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی هم تحت درمان بوده و حراست هم با اطلاع از این موضوع، در پرونده‌سازی امنیتی جدید برای او با وزارت اطلاعات هم‌دست شد. 

جزئیات جدیدی که منبع مطلع و نزدیک به این روزنامه‌نگار زندانی در اختیار رادیو زمانه قرار داده است، نشان می‌دهد او در طول بیش از یک ماه بازداشت موقت به شدت تحت فشار روانی بوده و دست‌کم یک بار، اقدام به «خودزنی» کرده است. 

با این حال، مقامات قضایی بارها با درخواست آزادی ملیکا قراگوزلو مخالفت، و به جای آن بدون اطلاع قبلی به بیمارستان روان‌پزشکی امین آباد منتقل کرده‌اند:

«ملیکا پیش از بازداشت، علاوه بر درمان زیر نظر پزشکان شخصی، در مرکز مشاوره روان‌شناسی دانشگاه علامه تحت درمان بود. از چند روز قبل از اعزام اجباری به بیمارستان امین آباد در زندان اوین، حال روحی خوبی نداشته، مدام گریه می‌کرده و حتی در طی همان چند روز اقدام به خودزنی کرده است. تا این که ناگهان خبر انتقال او به بیمارستان امین آباد را دریافت کردیم.» 

اعزام به بیمارستان روان‌پزشکی، با فریب زندانی

جزییات اعزام اجباری ملیکا قراگوزلو، به بیمارستان امین آباد در روز چهارشنبه ۲۵ آبان نشان می‌دهد، این اقدام با فریب این دانشجوی زندانی و در بی‌خبری خانواده و وکیل او انجام شده است:

«روز اعزام به بیمارستان، ملیکا در تماس با مادر خود گفت مأموران زندان به او اعلام کردند، می‌خواهیم تو را به بیمارستان ببریم. کارت عابر بانکت را هم بیاور. هیچ اسمی هم از بیمارستانی که قصد انتقال او به آن جا را داشتند نیاوردند. این آخرین تماس ملیکا با مادرش پیش از اعزام به بیمارستان امین آباد بود.» 

به گفته منبع مطلعی که با زمانه گفت‌وگو کرده، مادر ملیکا قراگوزلو روزنامه‌نگار زندانی روز بعد با نگرانی زیاد در مورد مکان و شرایط نگهداری دختر خود با چند بیمارستان تماس گرفته است:

«مادر ملیکا با چندین بیمارستان برای پیدا کردن دختر خود تماس گرفت که همه بی‌نتیجه بود. آخرین تماس او با بیمارستان روان‌پزشکی امین آباد بود. مسئولان این بیمارستان ابتدا اعلام کردند که چون ملیکا زندانی است، نمی‌توانند به خانواده او پاسخگو باشند. بعد از اصرار زیاد، بالاخره گفتند او در این بیمارستان بستری است.»

این بار روز بعد، مادر ملیکا برای دیدن دختر خود به بیمارستان امین آباد مراجعه نمود که حراست از ورود او جلوگیری کرد. حراست بیمارستان بعد از اصرار زیاد، تنها قبول کرد که مادر این زندانی سیاسی با پزشک او در بیمارستان امین آباد تلفنی صحبت کند. پزشک از شرایط فوق امنیتی نگهداری این روزنامه‌نگار جوان در این بیمارستان گفته بود:

«پزشک در این تماس گفت که حتی او هم اجازه ورود به اتاق ملیکا را ندارد. یک مأمور در اتاق او حضور دارد و فقط ساعت مصرف دارو، پزشک می‌تواند با مراجعه به اتاق، داروی ملیکا را به او برساند. پزشک تاکید کرد ملیکا اصلاً حال روحی مناسبی ندارد.»

با وجود حال روحی نامناسبی که پزشک این دانشجوی زندانی در بیمارستان روان‌پزشکی امین آباد توصیف کرد، نیروهای امنیتی از تماس او با خانواده تا یک هفته بعد جلوگیری کردند.

پنج‌شنبه سوم آذر، بالاخره مسئولان بیمارستان امین آباد با چراغ سبز نهادهای امنیتی مجوز ملاقات مادر و دختر را صادر کردند و این دیدار بعد از روزها نگرانی انجام شد. اطلاعات چندانی در مورد جزئیات این ملاقات در دست نیست. ولی هر چه بود، در آن تنها بی‌تابی ملیکا قراگوزلو برای ترخیص هر چه زودتر از این بستری اجباری آشکار بود؛ وعده‌ای که هر روز نهادهای امنیتی آن را برای روزهای نزدیک بعدی مطرح می‌کنند.

محمد اولیایی‌فرد حقوقدان: بازداشت شهروند بیمار غیرقانونی است

اعزام اجباری زندانیان سیاسی به بیمارستان‌های روان‌پزشکی، سال‌ها است از سوی منتقدان، به عنوان سیاست «مجنون‌انگاری» فعالان سیاسی و مدنی از سوی جمهوری اسلامی ارزیابی می‌شود.

از سویی، زندانیانی که بر اساس قانون آئین دادرسی کیفری باید به دلیل بیماری‌های روان‌پزشکی، با تایید سازمان پزشکی قانونی از ادامه حبس خود رها شوند، با سنگ‌اندازی سازمان زندان‌ها و قوه قضائیه روبه‌رو می‌شوند، و از سوی دیگر، بسیاری دیگر از زندانیان، با اعزام اجباری به این بیمارستان‌ها، تحت آزار روانی و جسمی قرار می‌گیرند. 

ساسان نیک‌نفس، زندانی سیاسی پادشاهی‌خواه، تابستان سال گذشته در حالی در زندان تهران بزرگ (فشافویه) جان خود را از دست داد که در کنار بیماری‌های متعدد جسمی، از افسردگی شدید رنج می‌برد و در طول ۱۱ ماه حبس، سازمان پزشکی قانونی حاضر به صدور حکم عدم تحمل حبس برای او نشد.

هاشم خواستار، فعال صنفی معلمان، بهنام محجوبی درویش گنابادی، پیام درافشان، وکیل دادگستری، کیانوش سنجری، روزنامه‌نگار و بسیاری دیگر، نمونه‌هایی از اعزام اجباری زندانیان سیاسی به بیمارستان‌های روان‌پزشکی و شکنجه جسمی و روانی آن‌ها در زندان است.

شرایط قانونی اعزام به بیمارستان‌های روان‌پزشکی، برای زندانیانی که نیاز به این خدمات دارند چیست و اختیارات زندانی برای تصمیم گیری در این مورد چقدر است.

محمد اولیایی‌فرد، حقوق‌دان ساکن کانادا، در پاسخ به پرسش زمانه و با بیان این که در آئین‌نامه سازمان زندان‌های کشور و همچنین در آئین دادرسی کیفری، هیچ اختیاری به زندانی برای تصمیم‌گیری شخصی هنگام بیمار شدن داده نشده، چنین توضیح داد:

«در آئین‌نامه سازمان زندان‌ها بیشتر به وظایف این نهاد برای درمان زندانیان بیمار شرح داده شده است. مثلاً گفته شده زندانی باید در صورت امکان درمان در داخل زندان در بیمارستان زندان بستری، و در غیر این صورت به بیمارستان خارج از زندان اعزام شود. یا در مواردی اجازه داده شده که به زندانی برای درمان خارج از زندان مرخصی داده شود.» 

محمد اولیایی‌فرد با اشاره شرایط تغییر احکام حبس در قانون آئین دادرسی کیفری توضیح می‌دهد:

«در آئین دادرسی کیفری هم درباره امکان‌هایی که قاضی برای تغییر شرایط مجازات و تبدیل آن به احکام دیگر دارد، توضیح داده شده است. مثلا در احکام تعزیزی که جرایم امنیتی به جز محاربه، بغی و افساد فی‌الارض جزو آن محسوب می‌شوند، گفته شده در صورتی که مجازات، باعث تشدید بیماری و مانع بهبود آن شود، قاضی می‌تواند با تایید پزشکی قانونی، مجازات حبس را به مجازات‌های دیگر از جمله جریمه نقدی تبدیل کند.»

همه این شرایط که محمد اولیایی‌فرد، حقوق‌دان تا اینجا توضیح داده به زندانیانی مربوط می‌شود که در حال گذراندن حکم خود هستند. امَا در مورد شهروندانی چون ملیکا قراگوزلو، دانشجوی روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه که در مرحله تحقیقات مقدماتی و «بازداشت» به سر می‌برند، در قانون آیین دادرسی کیفری چه شرایطی برای زندانیان بیمار در نظر گرفته شده است:

«درباره بازداشت موقت، چه بازداشتی امنیتی و چه غیر امنیتی مساله بسیار روشن است. اگر بازپرس صادرکننده قرار بازداشت، از بیماری متهم مطلع است، قطعاً راحت‌ترین کار، تبدیل فوری قرار بازداشت به وثیقه است. با در نظر گرفتن این موضوع، دست‌کم می‌توان در نیت بازپرسی که به جای این کار، دستور اعزام یک دانشجوی بازداشتی، به بیمارستان امین آباد را صادر کرد تردید کرد. فلسفه بازداشت موقت، جلوگیری از فرار یک متهم است. در شرایطی که همه سوابق پزشکی این متهم نشانه بیماری او است، بنابراین بازداشت موقت او اصولاً غیر قانونی است.»