آیا ادعای دولت درست است؟/پرداخت فراتر از پیش‌‎بینی قانونی به سازمان تأمین اجتماعی

چندی پیش، صولت مرتضوی (وزیر کار) از پرداختِ مطالباتِ انباشته‌ی دولت به سازمان تأمین اجتماعی خبر داد. به گفته‌ی مرتضوی «این سازمان مجموعه‌ای از مطالبات انباشته حدود ۹۸ هزار میلیارد تومان از دولت داشت (که از دولت قبل رسیده بود) که با دستور رئیس‌جمهور پرداخت شد.» وزیر کار همچنین مدعی شد که آنچه به عنوان بدهی دولت به تأمین اجتماعی پرداخت شده فراتر از پیش‌بینیِ قانونی است.

وزیر کار از کدام بدهیِ پرداخت شده به سازمانِ تأمین اجتماعی صحبت می‌کند؟ منظور دولت از ۹۸هزار میلیارد تومان بدهی، کدام بدهی است؟ آنچه پرداخت شده چقدر توانسته سازمان را از زیر بارِ سنگینِ تعهدات خود به مراکز درمانی و داروخانه‌ها خارج کند؟ و در نهایت اینکه آیا می‌توان گفت آنچه دولت به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کرده «فراتر از پیش‌بینی قانونی» است؟

برای پاسخ به این سوال‌ها به سراغ علیرضا حیدری (نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری) رفتیم. حیدری در خصوص وضعیتِ پرداختیِ دولت به تأمین اجتماعی گفت: امسال ۳۰درصد از سهام شرکت پتروشیمیِ شازند به قیمت ۹۰هزار میلیارد تومان به سازمان تأمین اجتماعی واگذار شد که در واقع این ۹۰هزار میلیارد تومان همان تعهد تبصره‌ای دولت برای سال ۱۴۰۱ است. دولت در بودجه‌ی سال ۱۴۰۱ ردیف بودجه‌ای برای سهم تأمین اجتماعی ندید اما بعد از اعتراض، در تبصره‌ای تأکید کرد که از طرق مختلفی ۹۰ هزار میلیارد تومان به عنوان سهم این سازمان پرداخت خواهد کرد.

حیدری تأکید کرد: اینکه وزیر کار گفته دولت فراتر از پیش‌بینیِ قانونی به تأمین اجتماعی پرداخت کرده درست نیست. دولت فراتر از قوانین بودجه‌ای نه پرداختی داشته و نه مجاز به پرداخت بوده و نمی‌شود گفت مازاد بر تعهدادت خود پرداخت کرده است.

نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری گفت: اگر تعهدات دولت را تعهدات جاری بدانیم، طبق آنچه سازمان تأمین اجتماعی در پیش‌بینی بودجه نوشته ۱۴۹هزار میلیارد تومان باید به سازمان تأمین اجتماعی برای تعهداتِ بیمه‌ای دولت پرداخت شود که عملا بعید است دولت بتواند این تعهد خود را پرداخت کند. ضمن اینکه با افزایش دستمزدها که فراتر از پیش‌بینی تأمین اجتماعی در بودجه بود، از این رقم هم فراتر رفته است. بنابراین تعهد جاری دولت دو برابر آن چیزی است که در بودجه‌ی ۱۴۰۱ آمده است.

این فعال کارگری بیان کرد: البته نباید غافل شد که این پرداخت با توجه به رویه‌ی سالهای گذشته قابل تأمل است و این نشان دهنده‌ی توجه دولت به تأمین اجتماعی است؛ اما به هر حال واقعیت این است که تعهد دولت در سال جاری بیش از این است که دولت هنوز آن را پرداخت نکرده است.

حیدری افزود: طبق آخرین حسابرسی سازمان تأمین اجتماعی، آخرین بدهی دولت به این سازمان، بالای ۴۵۰هزار میلیارد تومان است. پس حتی اگر دولت ۹۰هزار میلیارد تعهد تبصره‌ایِ خود را پرداخت کرده طبیعتا از بدهیِ او کاسته می‌شود. در واقع مهم نیست دولت از محل مطالبات گذشته این را پرداخت کرده باشد یا مطالبات جاری، در هر صورت بخشی از بدهی خود را پرداخت کرده است و هنوز بخش بزرگی از بدهی دولت مانده که خب برای سالهای آینده به آن اضافه می‌شود.

نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری در پاسخ به این سوال که چرا پرداختِ ۹۰ هزار میلیارد تومان همچنان نتوانسته سازمان تأمین اجتماعی را برای پرداختِ تعهدات خود به بیمارستان‌ها تجهیز کند، گفت: بودجه‌ی سازمان تأمین اجتماعی در حوزه درآمدی، بودجه‌ی نقدی – تعهدی است اما در طرف هزینه و مصارف بودجه‌ی کاملا نقدی است. به این معنا که بخشی از درآمد سازمان، نقدی است و بخشی تعهدی. بخش نقدی همان بخشی است که به عنوان حق بیمه‌ی کارگران از کارفرمایان وصول می‌کنیم. همچنین سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها و فروش دارایی‌های نیز درآمد نقدی نصیب سازمان می‌کند. در مقابل بخشِ دیگری از درآمدِ سازمان تعهدی است؛ یعنی سازمان طلب دارد اما نمی‌تواند طلب خود را بگیرد.

حیدری ادامه داد: در مقابل، هزینه‌ی سازمان تأمین اجتماعی کاملا نقدی است. یعنی باید به صورت نقدی حقوق بازنشستگان را پرداخت کند و یا تعهدات خود به بیمارستان‌ها را نقدی باید بپردازد. پس وقتی سازمان تامین اجتماعی برای خود هزینه تعریف کرده اما نمی‌تواند طلب خود را بگیرد دچار کسری منابع نقدی می‌شود و این ضعف در جاهای مختلف خود را نشان می‌دهد.

نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری گفت: مهم نیست که دولت بگوید من این میزان از بدهی خود را پرداخت کرده‌ام، مهم این است که این بدهی سر وقت و همچنین به صورتِ نقد پرداخت شود. تعهد دولت ریالی است اما چون پول ندارد، شرکتی مثل شازند را واگذار می‌کند.

وی ادامه داد: تأمین اجتماعی برای آنکه بتواند مثلا از زیر بار بدهیِ خود به بیمارستان‌ها و بخش خصوصی بربیاید باید بتواند از این شرکت با حجم دارایی‌های سنگین پول نقد به دست آورد. نمی‌توان سهام شرکت را به عنوان بدهی به داروخانه و بیمارستان و… داد. برای همین ما می‌بینیم با وجود آنکه ۹۰هزار میلیارد تومان از تعهدات دولت به سازمان پرداخت شده باز هم مشکلات وجود دارد.

حیدری تأکید کرد: نقد کردنِ دارایی‌ها سخت است و به همین دلیل فشار از سمت ارائه کننده خدمت به سازمان و بیمه‌شدگان سازمان منتقل می‌شود.

بیشتر بخوانید:

• درباره اصلاح قانون کارگران باید مدعی باشند نه کارفرمایان!

۴۶۲۲۰