دومین نشست مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور (مکتب) برگزار شد

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، دومین نشست شورای برنامه‌ریزی و سازماندهی کتابخانه‌های کشور با هدف تسهیل انجام وظایف تخصصی در حوزه‌های فراهم‌آوری، سازماندهی، پردازش، اطلاع‌رسانی، حفاظت و نگهداری منابع مکتوب و غیر مکتوب در ارائه روش‌های مطلوب به منظور دستیابی به اطلاعات و دانش بومی و تعامل با متخصصان و شکل‌گیری ارتباط منسجم میان آنان، برای کسب مرجعیت ملی و الگوی منطقه‌ای و تعامل با جامعه بین‌المللی در توسعه امور کتابخانه‌های کشور و همچنین در تداوم اهداف و برنامه‌های مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور (مکتب) در راستای تقویت حضور کتابخانه‌ها در جامعه؛ ارتقای ساختارها، فرایند‌ها و توانمندسازی سرمایه انسانی؛ رشد و توسعه زمینه حرفه‌ای در گسترش شبکه تعاملی؛ و تثبیت جایگاه امور کتابخانه‌ای، شورای برنامه‌ریزی و سازماندهی کتابخانه‌های کشور تشکیل شد.

علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران که ریاست این نشست را نیز به عهده داشت، با اشاره به اینکه مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور (مکتب) در سال ۱۳۹۴ شکل گرفت؛ گفت: کتابخانه‌ها یکی از حوزه‌هایی است که انقلاب اسلامی در طول ۴۰ سال گذشته شاهد پیشرفت گسترده در این حوزه بوده است و از طرفی یک ضرورت وجود دارد که کتابخانه‌های کشور می‌توانند نقش مهمی در حل مسائل فرهنگی جامعه، ارتقا و رشد آگاهی‌های فردی و اجتماعی، تأثیر بر سبک زندگی و کاهش آسیب‌های اجتماعی داشته باشند.

وی ادامه داد:، اما متأسفانه این ظرفیت به دلایل مختلف ازجمله امکانات، مسائل اداری، مسائل بودجه‌ای موردتوجه قرار نگرفته است و همه کتابخانه‌ها با مشکلاتی ازجمله بودجه، امکانات روبرو هستند. به نظر می‌رسد بهتر است تلاش جمعی صورت گیرد تا مشکلات اساسی در یک حکم یا برنامه‌ای متناسب با بودجه ۱۴۰۲ آورده شود و سپس به صورت یک فعالیت تبیینی مؤثر، ارزش و ماهیت انواع کتابخانه‌ها و نقش آن در بهبود وضعیت فرهنگی نشان داده شود.

حجت الاسلام والمسلمین غلامرضا قاسمیان رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ایران با اشاره به اهمیّت محیط‌های کتاب و کتابخوانی گفت: ضرورت دارد ادبیات کتابخانه‌ای تغییر کند و برای کتابخانه‌ها، میدان‌های خوبی تعریف شود تا به فراخور آن بتوان بودجه متناسب و متناظری درخواست کرد.

در ادامه این نشست، مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: به همین منظور لازم است نهضتی ایجاد شود تا کتابخانه را به مسئولان بشناساند و این جمع می‌تواند ابعاد کتابخانه‌های الکترونیکی، ازجمله مباحث قانونی آن را مشخص کند. البته شیب کتاب الکترونیک صعودی نیست و در ایران فاصله معناداری بین کتاب چاپی و الکترونیکی وجود دارد.

رشید جعفرپور قائم مقام معاون فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به اینکه باید کتاب را به فرهنگ و زندگی پیوند بزنیم، گفت: متأسفانه شاهد هستیم که دانشجویان از کتاب فاصله گرفته‌اند و بهتر است زمینه دسترسی دانشجویان به کتاب بیش از گذشته فراهم شود. به همین منظور برای استعلای شخصیت فردی باید کتاب را به فرهنگ و زندگی پیوند بزنیم.

زنگ کتاب برای افرادی که کمتر کتاب می‌خوانند

محمدجواد قوی مدیرکل روابط عمومی و بین الملل کتابخانه، موزه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: ارتقای کیفی کتابخانه‌ها به سازه و ملزومات کتابخانه‌ها نیست و آنچه اهمیّت دارد میزان منابع و ارائه خدمات است. اگر بین اعضای شورا یک هم افزایی و هم پوشانی ایجاد شود تا کسری‌های منابع مجموعه یکدیگر را تأمین کنیم و از طرفی فعالیت‌ها خود را به اشتراک بگذاریم، تأثیرات خوبی خواهد داشت. ضمن اینکه بهتر است در شرایط فعلی با برگزاری زنگ کتاب به سوی افرادی برویم که یا کمتر کتاب می‌خوانند و یا اصلاً کتاب نمی‌خوانند.

علی مقدسی رئیس اداره فرهنگی و هنری زندان‌های کشور نیز در این نشست اشاره کرد: کتاب مهمترین ابزار برای زندانیان است و ما می‌توانیم سیر مطالعاتی برای زندانیان تعریف کنیم و نسبت به توسعه و گسترش کتابخانه‌ها، به گسترش منابع در کتابخانه‌های زندان نیز فکر کرد.

مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز در این نشست بیان داشت: با توجه به اهمّیت برنامه توسعه هفتم، بهتر است از طرف این شورا، لایحه پیشنهادی در حوزه مطالعه و کتابخانه نوشته شود و ردیف بودجه گرفته شود و ازآنجاکه امروزه محل شروع همه فعالیت‌ها از کتاب و کتابخوانی است، باید جایگاه کتاب به شکل فیزیکی برای کودک حفظ شود.

نوشاد رکنی رئیس اداره اطلاعات فرهنگی و حفاظت فنی کتابخانه و موزه ملی ملک نیز در این نشست با بیان اینکه مشکل، کمّیت و کیفیت کتابخانه‌ها نیست، گفت: نیاز است تعاریف و دیدگاه‌های جدید از کتابخانه‌های مدرن بیان شود. به عبارت دیگر می‌توان کتابخانه را یک رسانه تلقی کرد و در این راستا باید زیرساخت‌ها تغییر در کوتاه مدت تغییر کند و شیوه‌های تعاملی بین کتابخانه و مردم صورت گیرد.

عباس مهاجر مدیرکل فرهنگی، هنری و فضا‌های پرورشی وزارت آموزش و پرورش یکی از مؤلفه‌های کتابخوانی را مخاطب و جامعه هدف عنوان کرد و گفت: ذائقه مخاطبان در مطالعه کتاب تغییر کرده است.

وی در پاسخ به این پرسش که تعریف ما از کتاب چیست؟ نیز گفت: برای تولید کتاب ۲ نکته حائز اهمیّت است؛ بحث محتوایی و شکل ظاهری آن. اساساً ما نویسندگان زیادی در حوزه کودک و نوجوان نداریم و از نظر شکل و ظاهر هم تحولی در حوزه کتاب به وجود نیامده است، به همین دلیل به گفتگو، مشورت و یافتن راه حل نیاز داریم.

در پایان این نشست، عصمت مؤمنی معاون کتابخانه ملّی گفت: با توجه به صحبت‌های انجام شده، با یک نگاه قیاسی، کتابخانه به عنوان مأمنی در بافت فرهنگی قرار گرفته است و می‌تواند نقش اثرگذار در فرهنگ جامعه داشته باشد و چه بسا بتواند تغییر رفتار هم ایجاد کند؛ بنابراین با یک نگاه استقرایی نیاز به تعاریف جدید از خدمات کتابخانه‌ای داریم که لازمه آن تعریف جدید در ساختارها، کارکرد‌ها و فعالیت‌ها است. باید تلاش کرد تا کتابخانه‌ها به این سامانه متصل شوند و همگان از موجودی منابع اطلاع داشته باشند.

وی در پایان صحبت‌های خود توضیحاتی درباره شابکا (شماره استاندارد بین المللی کتابخانه‌های کشور)، سامانه شبکه کتابخانه‌های کشور، تعداد کتابخانه‌هایی که شماره استاندارد بین المللی دریافت کرده‌اند، میزان کتابخانه‌هایی که به شبکه کتابخانه‌های کشور متصل شده‌اند و میزان ورود اطلاعات داده شده با توجه به الزام قانونی نسبت به اخذ شابکا و اتصال به شبکه‌های کتابخانه‌های کشور ارائه کرد.

در پایان این نشست تخصصی نیز مقرر شد، ضمن پیگیری و ارسال احکام برنامه پیشنهادی و ارائه آن به دولت و مجلس، تدارک برنامه مشترک که اثر فرهنگی و تبلیغی داشته باشد مانند تقدیر از فیلم‌های سینمایی در حوزه کتاب و کتابخوانی، کمیته‌های فرعی از اعضای این شورا و نمایندگان در حوزه‌های مختلف برای تعریف کتابخانه، زیرساخت‌های لازم کتابخانه‌ای و کتابخانه الکترونیک تشکیل شود.

همچنین، کارگروه‌ها و کمیته‌های تخصصی کتابخانه‌ای برای مشارکت در تصمیم سازی و تصمیم گیری کارکرد‌های کتابخانه‌ای ارسال خواهد شد و اعضای شورا نمایندگان خود را برای شرکت در این کارگروه‌ها و کمیته‌ها معرفی خواهند کرد.