مُفتِش‌هایی که راپورت کارمند می‌دادند

پهلویِ پدر برای تسلط بر عملکرد کارمندان و کارکنان وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها و سازمان‌های اجرایی، شبکه‌ای از مفتشین دولتی را راه انداخت تا راپورت عملکرد کارمندان را به مقامات مافوق بدهند، پرس‌وجوهای مخفیانه از مخالفان و منتقدان را انجام دهند و در صورت نیاز ماموران مخصوص شاه را برای رسیدگی به مسائل دستگاه‌های اجرایی اعزام کنند.

به گزارش ایسنا، امروز ۱۴ آذر نود و سومین سالگرد تصویب نظامنامه هیات تفتیشیه مملکتی و وظیفه مأموران دولتی در هیات وزیران در سال ۱۳۰۸ است.

قبل از تشکیل هیات تفتیشیه مملکتی اکثر ادارات دولتی برای تفتیش از امور داخلی اداره و کارمندان‌شان، شعبه یا اداره تفتیش راه می‌انداختند اما با افزایش دامنه فعالیت دستگاه‌های اجرایی این ادارات نیاز رژیم پهلوی به بازرسی و نظارت را تامین نمی‌کردند به همین دلیل پس از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ رضا خان و سید ضیاءالدین طباطبایی و بعد از نشستن رضا خان بر صندلی سلطنت در سال ۱۳۰۴، نظام‌نامه هیات تفتیشیه مملکتی و وظیفه ماموران دولتی در دستور کار سومین کابینه نخست‌وزیرانش قرار گرفت و هیات وزیران جناب مخبرالسلطنه بعد از انجام فرمان، نظامنامه را برای اجرا به همه دستگاه‌ها ابلاغ کرد.

قصد رژیم

راپورت منتقدان و مخالفان و افراد مطلع، پرس‌وجوهای مخفیانه از اشخاص، بررسی دفاتر و پرونده‌ها و اعزام مأموران مخصوص شاه برای رسیدگی به شکایت‌های مطرح شده، موجب سر و سامان گرفتن و سازماندهی بخش نظارت و بازرسی در بدنه دستگاه‌های اجرایی در عصر پهلویِ پدر شد.

شخص شاه، وزیر دربار، دفتر مخصوص شاه یا هیات دولت عالی‌ترین مراجع صدور دستور بازرسی یا رسیدگی به شکایت‌های رسیده بود.

با وجودی که طبق قانون رییس و اعضای هیأت تفتیشیه مملکتی مسوولیت تهیه گزارش‌های بازرسی را بر عهده داشتند اما بالاترین مرجع صدور فرمان تفتیش توسط دربار و دفتر مخصوص شاه بود.

مهدی قلی‌خان هدایت ملقب به مخبرالسلطنه