تصمیم مهم درباره تعهدات آموزش رایگان رشته های علوم پزشکی در کنکور

دکتر کاظم قهرمان زاده در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح مصوبه جدید خرید تعهدات آموزش رایگان برای دانش آموختگان علوم پزشکی گفت: مصوبه‌ای که از سوی وزیر بهداشت به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شده در ادامه قانون سال ۱۳۵۳ که با عنوان «قانون دانشجویان و اطفال ایرانی» شناخته می‌شود، اعلام شده است. بر اساس ماده ۷ قانون سال ۱۳۵۳ تصریح شده است که کسانی که از آموزش رایگان در کشور استفاده می‌کنند باید به ازای آموزشی که دریافت می‌کنند و هزینه‌ای که برای آنها شده است، به کشور خدمت کنند.

وی افزود: این قانون بعد از انقلاب اسلامی بازنگری شد و همین موضوع را تصویب کردند. در سال ۱۳۷۳ این قانون با عنوان «قانون خدمات پزشکان و پیراپزشکان» بازنگری شد. کلیت این قانون این است که کسانی که از آموزش رایگان استفاده می‌کنند باید به ازای آموزش و هزینه‌ای که کشور برای تربیت دانشجو می‌پردازد، بعد از فارغ التحصیلی خدمت کند.

رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت اظهار داشت: در این قانون این ارائه خدمت بر اساس مناطق یک و دو و سه در کنکور سراسری تقسیم بندی می‌شود. دلیل این است که افرادی که در منطقه یک کنکور در دانشگاه قبول شده اند دارای نمرات بالاتری بوده اند و افرادی که در مناطق ۲ و ۳ کنکور در دانشگاه قبول شده اند دارای نمرات پایین‌تری بوده اند. قانونگذار به این دلیل تقسیم بندی را داشته که در واقع به فرد امتیاز بیشتری داده و از منطقه‌ای که محروم بوده با نمره پایین‌تر قبول شود و بعد برگردد به همان مناطق خدمت کند.

دانش آموختگان مناطق یک به میزان یک برابر و دانش آموختگان مناطق ۲ و ۳ به میزان دو برابر باید خدمت کنند

وی افزود: بر اساس مصوبه، دانش آموختگان مناطق یک به میزان یک برابر و دانش آموختگان مناطق ۲ و ۳ به میزان دو برابر باید خدمت کنند. برای محاسبه زمان خدمت طول دوره اینترنی یا کارورزی ابتدا از آن کسر می‌شود و پس از آن طول دوره طرح هم از آن کسر می‌شود. در نهایت با توجه به طول دوره پزشکی که ۷ سال است، ابتدا ۵.۵ سال و سپس ۳.۵ سال زمان خدمت است. برای آقایان سربازی هم کسر می‌شود.

وی گفت: بنابراین دانش آموخته منطقه یک باید ۳.۵ سال باید خدمت کند ولی اینجا قانونگذار گفته است اگر آن محل یا دانشگاه نیازی نداشت، دانش آموخته می‌تواند این ۳.۵ سال را خریداری کند. در مناطق ۲ و ۳ به دلیل همان تفاوت نمره گفته شده که باید دو برابر طول دوره خدمت کند. دانش آموخته مناطق ۲ و ۳ از میزانی که برای طول خدمت برای وی تعیین می‌شود حتماً باید یک برابر آن را خدمت کند و بقیه آن را می‌تواند یا خدمت کند یا خریداری کند.

در گذشته بسیاری از دانشگاه‌های علوم پزشکی به دلیل محدویت استخدام به دانش آموختگان «عدم نیاز» دادند

قهرمان زاده یادآور شد: تصمیم غلطی که متاسفانه در سال‌های گذشته انجام می شده این بود که خدمت به معنی استخدام در بخش دولتی دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها، مراکز خدمات سلامت و مراکز بهداشتی محسوب می شده است. در حالی که قانونگذار در قانون «خدمات پزشکان و پیراپزشکان» سخنی از استخدام نکرده است. همین موضوع موجب شده بسیاری از دانشگاه‌ها به دلیل اینکه نمی توانسته اند استخدام کنند و با تصور استخدام از قانون خدمات به بسیاری از دانش آموختگان «عدم نیاز» داده اند و در نتیجه با همان عدم نیاز، تعهدات را خریداری کرده اند.

وی افزود: این در حالی است که قانونگذار در قانون خدمات تصریح کرده که دانش آموخته باید به بهداشت و سلامت جامعه خدمت کند و این خدمت می‌تواند در بخش خصوصی، دولتی، خیریه، مطب و درمانگاه و یا غیره باشد و هر جایی که با تحصیلات فرد متناسب است امکان خدمت وجود دارد.

با اجرای درست این مصوبه، نفع آن به دانشجو و دانش آموختگان بازمی گردد

رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت تاکید کرد: نکته مهم این است که با اجرای درست این مصوبه، نفع آن به دانشجو و دانش آموختگان بازمی گردد. دلیل این همه سهمیه‌های عدالت آموزشی و مناطق محروم این است که ما در مناطق محروم برای تامین پزشکان و پیراپزشکان مشکل داریم اما اگر قانون به درستی اجرا می‌شد و افراد خدمت خود را در آن مناطق انجام می‌دادند نیروی انسانی آن مناطق تامین می‌شد و کمتر نیاز به اجرای سهمیه‌های مختلف بود.

وی خاطرنشان کرد: نکته دیگر این است که قانون خدمات پزشکان و پیراپزشکان موضوع جدیدی نیست و دانشجویان می‌توانند قانون آن را مطالعه کنند.

ارقامی که پیش از این از دانش آموختگان اخذ می شده است مربوط به ۲۰ سال پیش بوده است

قهرمان زاده درباره ارقام بحث برانگیز مصوبه گفت: ارقامی که پیش از این از دانش آموختگان اخذ می شده است مربوط به ۲۰ سال پیش بوده است. متاسفانه نزدیک به ۲۰ سال ارقام با افزایش مواجه نشدند. این ارقام متاثر از هزینه تربیت پزشک در کشور هستند. در حال حاضر هزینه تربیت یک پزشک در کشور بر اساس اعلام مرکز آمار برای سال ۱۴۰۰ به میزان ۱۳۷ میلیون تومان به ازای هر سال برآورد شده است. این رقم به غیر از هزینه‌های ابنیه‌ای و سایر هزینه‌های دانشگاهی است.

با احتساب ۷ سال تحصیل پزشکی در نهایت تربیت یک پزشک عمومی حدود ۹۵۹ میلیون تومان هزینه برای کشور در بردارد

وی یادآور شد: این ۱۳۷ میلیون تومان با احتساب ۷ سال تحصیل پزشکی در نهایت حدود ۹۵۹ میلیون تومان هزینه برای کشور در بردارد. متاسفانه خدمات این میزان هزینه را با مقدار ناچیزی می‌فروختیم. آن افرادی که تربیت کردیم که بروند در مناطق محروم خدمت کنند با هزینه‌های بسیار ناچیز خدمات خود را خریداری کردند که به نظرم کار خوبی نبود و دور از عدالت بود.

رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت گفت: نکته دیگر این است که هزینه خرید تعهدات که از دانش آموختگان گرفته می‌شود به حساب وزارت بهداشت ریخته نمی‌شود و تمام آن به حساب خزانه واریز می‌شود. در قانون آمده است که سالانه ۱۰ درصد میزان خرید تعهدات افزایش یابد. اما بازهم اختلاف رقم میان رقم واقعی تربیت یک پزشک با رقم خرید تعهدات بسیار زیاد است.

در حال حاضر بیش از ۴ هزار و ۲۰۰ پرونده برای خرید تعهدات آموزش رایگان در وزارت بهداشت موجود است

وی گفت: در حال حاضر بیش از ۴ هزار و ۲۰۰ پرونده برای خرید تعهدات آموزش رایگان در وزارت بهداشت موجود است. دلیل آن این است که پیش از این مصوبه هزینه خرید تعهدات یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان سالانه بود. در واقع ارزان بودن آن باعث شده بود که همه برای خرید تعهدات اقدام کنند.

قهرمان زاده اظهار داشت: متاسفانه در سال‌های گذشته نامه‌ای از سوی وزارت بهداشت به دانشگاه‌ها اعلام شده بود که دانشجویان در حین تحصیل می‌توانند این تعهدات را خریداری کنند، این موضوع باعث شده بود افرادی که از این موضوع مطلع شده بودند بروند زودتر آن را خریداری کنند و به مناطقی که تعهد خدمت داشتند نروند. این یک بی عدالتی بود.

ملاک عمل برای تعین ارقام خرید تعهدات دانش آموختگان

وی اظهار داشت: ارقامی که در مصوبه جدید تعیین شده است بر اساس ارقامی است که مرکز آمار ایران به وزارت بهداشت داده است. دانش آموختگانی که در سال‌های ۷۰ تا ۹۰ فارغ التحصیل شده اند باید به میزانی در آن زمان هزینه شده، بابت تعهدات هزینه بدهند. دانش آموختگانی که در سال‌های ۹۰ به بعد و تا سال ۱۴۰۲ قرار دارند هم باید بر اساس میانگین شهریه دانشجوی آزاد باید هزینه خرید تعهدات را بدهند. چون پیش از سال‌های ۹۰ شهریه پرداز نداشتیم ملاک ارقام مرکز آمار بوده است.

رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت یادآور شد: برای محاسبه این هزینه‌ها کارهای زیادی انجام گرفته است و مبنای این تصمیم از منظر حقوقی کاملاً بررسی شده است. در نهایت این ارقام تا پایان سال ۱۴۰۲ محاسبه شده است.

داوطلب در بدو ثبت نام حق دارد که یا شهریه پرداز شود و هزینه تحصیل خود را پرداخت کند یا اگر بخواهد از تحصیل رایگان استفاده کند باید تعهد را انجام دهد

وی گفت: برای سال ۱۴۰۲ به بعد در یک تصمیم مهم به این موضوع رسیده ایم که داوطلبی که در کنکور شرکت می‌کند و در رشته‌های علوم پزشکی می‌خواهد تحصیل کند در بدو ثبت نام حق دارد که یا شهریه پرداز شود و هزینه تحصیل خود را پرداخت کند یا اگر بخواهد از تحصیل رایگان استفاده کند باید تعهد را انجام دهد. این انتخاب بر عهده دانشجو گذاشته می‌شود.

قهرمان زاده خاطرنشان کرد: مذاکرات زیادی با سازمان سنجش آموزش کشور در این زمینه داریم که این موضوع در کنکورهای سال ۱۴۰۳ به بعد به اطلاع داوطلبان برسد. این موضوع باید در دفترچه‌های کنکور اطلاع رسانی شود. دانشجو حق دارد انتخاب کند که از آموزش رایگان بهره بگیرد و برود خدمت کند یا هزینه پرداخت کند و آموزش خود را بدون تعهد طی کند.

وی تاکید کرد: نکته این است که این موضوع اهمیت زیادی دارد و حقوقدان‌ها هم توصیه کردند که وزارت بهداشت ملزم است که به صورت واضح به اطلاع داوطلبان برساند که سازوکار این موضوع چگونه است. با سازمان سنجش صحبت کردیم که واضح آن را در دفترچه بنویسند.

به گزارش مهر، مصوبه خرید تعهدات خطاب به روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی به شرح زیر است:

«همانگونه که اطلاع دارید هدف از برقراری سهمیه مناطق سه گانه (۱ و ۲ و ۳) تربیت نیروی انسانی مورد نیاز کشور، توزیع عادلانه نیروی انسانی و بهره مندی همه آحاد جامعه، خصوصاً مناطق کم برخوردار بوده است. در راستای عمل به این قانون و رعایت عدالت آموزشی موارد ذیل به منظور صدور گواهی اتمام تعهدات موضوع قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی (آموزش رایگان) و مشمولین بهره مند از سهمیه مناطق ۱ و ۲ و ۳ موضوع مصوبه ۳۰۹۲/ ش شورای عالی انقلاب فرهنگی الزامی است:

۱. بر اساس مصوبه ۳۰۹۲/ ش شورای عالی انقلاب فرهنگی و ماده ۴ آئین نامه اجرایی ماده ۷ قانون مربوط به خدمات پزشکان و پیراپزشکان، تعهدات کلیه فارغ التحصیلان سهمیه مناطق ۱ و ۲ و ۳، دو برابر مدت تحصیل است و متعهدین بهره مند از سهمیه این مناطق موظف هستند به میزان یک برابر مدت تحصیل در استان مورد تعهد خدمت کرده و نسبت به انجام یا تسویه باقیمانده تعهدات بر اساس قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی اقدام کنند.

۲. از آنجا که نظر مقنن در برقراری سهمیه مناطق ۱ و ۲ و ۳، خدمت در مناطقی است که از سهمیه آن استفاده کرده اند و استخدام و یا جذب ایشان در واحدهای تابعه دانشگاه‌ها / دانشکده‌های علوم پزشکی مورد نظر نبوده، و ایشان مکلف به انجام تعهدات به شرح فوق اعم از دولتی، عمومی غیر دولتی، خصوصی و خیریه هستند. فلذا اعلام عدم نیاز به متعهدین یاد شده امکان پذیر نبوده و متعهدین قانونا مکلف به ایفای تعهدات حداقل به میزان یک برابر در استان مورد تعهد یا منطقه محروم‌تر هستند.

۳. طول دوره کارورزی (اینترنی) رشته پزشکی، طول دوره طرح نیروی انسانی و طرح سربازی (ویژه آقایان)، بر اساس گواهی ماده ۳ قانون خدمات پزشکان و پیراپزشکان در استان مورد تعهد یا منطقه محروم‌تر، جزء ایفای تعهدات محاسبه و از مدت تعهد کسر می‌شود.

۴. مستندات موید انجام تعهد و خدمت در داخل کشور بعد از فراغت از تحصیل عبارت است است: گواهی انجام کار. گواهی انجام خدمت وظیفه عمومی. گواهی طی دوره تخصصی پزشکی مصوب دبیرخانه شورای عالی برنامه ریزی در داخل کشور و همچنین سوابق بیمه‌ای که صحت آن احراز شده و مبین فعالیت مرتبط متعهد با رشته تحصیلی وی در منطقه مورد تعهد است.

۵. هزینه خرید تعهدات آموزش رایگان دانش آموختگان و هزینه‌های ناظر به انصراف و اخراج دانشجویان به تفکیک از سال تحصیلی ۱۳۷۳-۱۳۷۲ تا سال تحصیلی ۱۳۹۰-۱۳۸۹ (بر اساس معادل سازی مرکز ملی آمار) و هزینه خرید تعهدات آموزش رایگان از سال ۱۳۹۱-۱۳۹۰ تا پایان سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بر اساس میانگین شهریه دانشجویان شهریه پرداز مطابق با جدول ذیل، محاسبه خواهد شد. این مبالغ با مصوبه هیات امنای دانشگاه قابل دریافت است.

هزینه خرید تعهدات مربوط به آموزش رایگان (ریال) برای افرادی که از نظر قانونی امکان خرید دارند ردیف مقطع تحصیلی دانش آموختگان سال تحصیلی ۱۳۷۴-۱۳۷۳ تا پایان سال تحصیلی ۱۳۹۰-۱۳۸۹ دانش آموختگان سال تحصیلی ۱۳۹۱-۱۳۹۰ تا پایان سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۲ ۱ کاردانی سالانه: ۳۵ میلیون ریال سالانه: ۱۴۰ میلیون ریال ۲ کارشناسی سالانه: ۴۲ میلیون ریال سالانه: ۱۵۰ میلیون ریال ۳ پزشکی سالانه: ۱۱۷ میلیون ریال سالانه: ۳۰۰ میلیون ریال ۴ دندانپزشکی سالانه: ۹۴ میلیون ریال سالانه: ۳۴۰ میلیون ریال ۵ داروسازی سالانه: ۸۴ میلیون ریال سالانه: ۳۸۰ میلیون ریال

از سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ به بعد پذیرفته شدگان بهره مند از سهمیه منطقه که مایل به استفاده از تحصیلات آموزش رایگان نیستند، مراتب را هنگام پذیرش و ثبت نام اولیه به دانشگاه / دانشکده اعلام و شهریه تحصیلی خود را که هر ساله به تصویب هیات امنای دانشگاه محل تحصیل می‌رسد تا پایان دوره تحصیلی پرداخت کند. در غیر این صورت و در صورت استفاده از آموزش رایگان، در پایان دوره تحصیل مکلف به انجام یا تسویه تعهدات موضوع قانون فوق الذکر به نرخ سال اقدام تسویه حساب است.

۶. نظارت بر حسن اجرای این بخشنامه بر عهده معاونت آموزشی دانشگاه / دانشکده است. در صورت بروز ابهام در تفسیر یا اجرای بخشنامه موارد ابهام به کمیسیون عالی تعهدات وزارت متبوع منعکس و اتخاذ تصمیم خواهد شد.

۷. این بخشنامه شامل مشمولین بهره مند از سهمیه موضوع قانون برقراری عدالت آموزشی و سایر سهمیه‌های مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی نخواهد بود.

۸. سایر ابلاغیه‌های مغایر با این بخشنامه، از جمله بخشنامه ۵۲/۷۷۸۲/ د مورخ ۱۰ بهمن ۱۳۹۵ رئیس وقت مرکز خدمات آموزشی بلااثر می‌شود.

مصوبه خرید تعهدات مربوط به آموزش رایگان دانش آموختگان علوم پزشکی