نشاط آفرینی پاشنه آشیل یک جامعه/ ایجاد نشاط بر عهده چه نهادی است؟

با توجه به عملیات رسانه‌ای گستردۀ دشمنان در قالب‌های مختلف برای ناامیدکردن مردم، ایجاد نشاط اجتماعی در کشور از اهمیت بالایی برخورداراست.

امید و امیدواری لازمه حیات آدمی است و بدون آن، بنیان حیات مادی و معنوی بشر فرو می‌ریزد. اگر امید به پاداش مادی یا معنوی از زندگی انسان‌ها رخت بربندد، انگیزه فعالیت‌های فردی و اجتماعی او از بین می‌رود. در این حالت انجام هر گونه فعالیت مثبت از ساده‌ترین تا تخصصی‌ترین شکل آن، کاملاً دور از انتظار است.

به تعبیر ساده‌تر، آدمیان به امید زنده‌اند.

امید و امیدواری یکی از ضرورت‌های زندگی انسان‌ها، همچنین یکی از شاخص¬های اصلی توسعه در سالهای پایانی سده بیستم است که اندیشمندان علوم انسانی، اجتماعی و سیاستگذاران به آن توجه کرده‌اند؛ طوری که در این سالها شاهد رشد چشمگیر پژوهشها در حوزه امید و امیدواری و مفاهیم مرتبط با آن هستیم.

پژوهشهایی که برخی از آنها حکایت از نسبت دو سویه امید و امیدواری با مفاهیمی مانند اعتماد، حمایت اجتماعی، مشارکت اجتماعی، رضایت از زندگی و... دارند و مفاهیم بنیادین سرمایه اجتماعی را تشکیل می‌دهند. برخی از این عوامل افزایش یا کاهش امید و امیدواری و متغیر‌های تأثیر گذار بر آن را واکاوی می‌کنند.

امروزه با گسترش فن‌آوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی، رسانه های جمعی از ابزار‌های اصلی اثرگذار بر نگرشها، ارزشها، هنجار‌ها و رفتار مردم جوامع مختلف هستند.

با توجه به داده‌های مصاحبه‌ها، معنویت، توکل به خدا و عوامل دیگری که از آن سرچشمه می گیرند، اصلی ترین عامل امید و امیدواری است.

بهاره امیری روانشناس کودک درباره تعریف امید و نشاط گفت : امید یعنی هدف و نشاط  یعنی لذت‌های موقت و هیجانات زودگذر که مولفه هایش باعث گشایش روان و اهتزاز میشود.

وی گفت : نقش رسانه در امید و نشاط آفرینی مهم است، اما متاسفانه به دلایلی رسانه موفق عمل نکرده و برنامه‌هایی بر اساس خواسته و رنج سنی مخاطبان تهیه نکرده و باعث شده دوری مردم از هم رسانه شده و مردم را به سمت ماهواره‌ها و فضای مجازی سوق داده است که باعث ایجاد شکافی بین مردم و رسانه شده است.

امیری افزود: اگر متخصصان بفهمند امید و نشاط آفرینی پاشنه آشیل یک جامعه است، کمیته ای تشکیل می‌دهند و کارگروه آن را انتخاب و موضوع را سریع پیگیری می‌کنند.

امیری در خصوص راه مقابله با ترفندهای دشمنان در ناامیدکردن جامعه گفت: مردم ما دچار یک نوع سردرگمی اصالت و فرهنگی هستند و متاسفانه در کشور ما یک پکیج فرهنگی وجود ندارد و ما بین دو جامعه کلاسیک و مدرن گیر افتادیم. علت آن وجود مسائل کسل کننده در جامعه و آشنا نبودن با فرهنگ و اصالت و قدمت کشور و پایین بودن سرانه مطالعه مردم است.

وی افزود: باید مقامات ارشد استانی و کشوری تیمی از مشاوران خانم داشته باشند چرا که خانم‌ها با کودکان در ارتباطند و تاثیری که کودکان در جامعه می گذارند بسیار زیاد است و باید خانم‌ها را با فرهنگ جامعه، مطالعه و با عوامل نشاط آشنا کرد تا بتوانیم جامعه ای با نشاط داشته باشیم.

وی ادامه داد: هر بلایی که بر سر انسان می‌آید از ناآگاهی است. اگر انسان آگاه باشد گول رسانه و کشور‌های بیگانه را نخواهد خورد. رسانه با اجرای برنامه‌های با نشاط و با رنج سنی متفاوت در آگاهی بخشی جامعه نقش دارد.

امیری گفت: انسان با امید زنده است و آموزش و پرورش متصدی آدم سازی در جامعه است اما در جامعه ما افراد خوب آموزش ندیدند، کودکان ما شکننده اند و زود اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند. اگر ما سرزندگی و شادابی را به جامعه تزریق کنیم امید به جامعه القا می شود و افراد برای رسیدن به هدف تلاش می‌کنند و امیدواری به خود و جامعه منعکس می شود.

وی گفت: باید مهدهای کودک مشارکت داشته باشند زیرا ما زمانی جامعه ای سالم خواهیم داشت که روی ثروت ملی مان که کودکان هستند کار کنیم و بر اساس سن بچه‌ها به آن‌ها سناریو دهیم، حال اینکه علت دین گریزی بچه‌ها به خاطر وجود برخی جبرهای جامعه است .امید از جنس هدف است پس هدفمندی پایه‌گذاری امیدواری است.

وی موانع امید را نداشتن هدف و خودشناسی دانست و گفت: فردی که برای خودش ارزش قائل نباشد اعتماد به نفسش پایین است که پایه گذاری اعتماد به نفس در مهد‌های کودک است.

صدا و سیما با ایجاد برنامه های متنوع سعی در ایجاد نشاط در جامعه کند

آرش امیری پژوهشگر رسانه درباره امید و نشاط گفت: تزریق امید در همه سطوح و لایه‌های جامعه مهم است و مردم با داشتن این گل واژه موفقیت برای پیشبرد امور خود گام بر می‌دارند. امید به افراد حس عمیق امن بودن و قابل اعتماد بودن می‌دهد و آن‌ها را به سمت تلاش برای رسیدن به موفقیت‌ها می‌کشاند.

وی گفت: از سویی امید و امید آفرینی برگرفته از احساس خوش‌بینی فرد نسبت به آینده است که برآمده از غرور و اعتماد به نفس می‌باشد. انگیزه و شوق برای تلاش تاب آوری و تحمل مشکل و داشتن آرزو‌های بزرگ از نشانه‌های داشتن انسان امیدوار است. امید ابزاری مفهومی است که نشان می‌دهد چگونه وضع فعلی به شیوه‌ای ساده به آینده‌ای بهتر برسد.

امیری افزود: تلاش دیوانه وار و افسار گسیخته مردم برای موفقیت، عشق، قدرت و شهرت نشانه امیدواری به زندگی است. این تلاش خود استارت امیدوار شدن است.

وی افزود: امیدواری همیشه به معنی لبخند زدن و شاد بودن نیست، اما دید کلی ما به زندگی و گرایش فکری ما، میزان امید به آینده را مشخص میکند.

امیری ادامه داد: رسانه‌های ارتباط جمعی در جامعه با تاثیرات بی نظیری بر حوزه‌های شناختی و نگرشی افراد از طریق نوع اطلاعات ارسالی خود در امیدآفرینی اجتماعی نسبت به آینده مانند محرکی اساسی جهت پیشبرد رشد و بهبود فعالیت‌های اجتماعی نقش جدیدی ایفا می‌کنند.

وی گفت: امروزه با گسترش فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی، رسانه‌های جمعی از ابزار‌های اصلی و اثرگذار در جوامع مختلف هستند. رادیو و تلویزیون به دلیل در دسترس بودن آسان و جذابیت‌های بی نظیر پرمخاطب‌ترین رسانه‌های جمعی نقش بسیار اساسی در امید بخشی به مردم و گسترش امیدواری جامع دارند.

این پژوهشگر رسانه افزود: این رسانه ها با قالب‌های متنوعی که دارند ظرفیت بالایی در انتقال مفاهیم امیدبخشی به مخاطبان دارند. مخاطبان بیشترین اطلاعات روزمره را از رسانه‌ها دریافت می‌کنند، درباره پدیده‌های اجتماعی قضاوت می‌کنند، پس وظیفه سنگینی برعهده رسانه‌ها به خصوص صدا و سیماست.

وی گفت: باید صدا و سیما تمام تلاش خود را بر مبنای گام دوم انقلاب کند و امیدبخشی را به جوانان انتقال دهد و نسبت به تولید برنامه‌های پر محتوا و امیدبخش جدیت نشان دهد.

وی افزود: از دیدگاه قرآن دشمن به چند دسته تقسیم می‌شود، شیطان، یهود، مشرکان و منافقان و کافران. از نظر قرآن شیوه‌های دشمن برای مبارزه با ناامیدی موارد مختلفی است که برای رسیدن به هدف به ایجاد تردید، سست نمود اعتقاد، ایجاد اختلاف و تفرقه برای ازبین بردن اتحاد، ایجاد شکاف در بین مومنان می پردازد و با ایجاد جنگ روانی به دنبال یاس و ناامیدی بین مردم است. از سوی دیگر قرآن استراتژی‌های دیگری برای مقابله با دشمنان و جلوگیری از ناامیدی ارائه کرده و آن تجهیز افراد به قدرت ایمان ،افزایش قدرت نظامی و ممنوعیت دوستی با بیگانگان و جهاد و مبارزه است.

امیری ادامه داد: دشمنان امروزه با ایجاد جنگ نرم به فکر ناامید کردن مردم هستند. پس باید از طریق فضای مجازی یک سری گروه‌های سایبری در جامعه ایجاد شود تا بستر‌های امیدواری مردم مهیا شود. مثلاً در فضای شهری با مبلمان‌های شهری و ایجادفضا‌های تفریحی و ورزشی می‌توان جوانان و مردم را به سمت نشاط و امید آفرینی سوق داد یا در فضای مجازی از طریق برنامه‌های مختلف و از طریق رادیو تلویزیون برای ایجاد فضای شاد و متنوع و ایده آل برای مردم کاری انجام داد.

وی گفت: همه این ها مستلزم این است که دولت فضا را به وجود بیاورد، هزینه را بگذارد و بودجه را تامین کند تا فضا در اختیار مردم قرار بگیرد.

امیری در پایان اصلی‌ترین عامل ایجاد امید و امیدواری را اهمیت دادن به خود فرد دانست و موانع امیدواری را سستی ایمان، بی نظمی اجتماعی، گسترش تهدید‌ها و تعارض‌های فردی و اجتماعی عنوان کرد.

تلاش نهادها و فضای اداری در ایجاد  بستر مناسب برای امیدآفرینی و نشاط

رنجبر سرپرست دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری کرمانشاه گفت: رهبر معظم انقلاب فعالان عرصه‌های اجتماعی را به تلاش در جامعه دعوت می‌کند. فضای اداری جامعه باید به سمت سلامت برود و صداقت در نظام اداری پررنگ شود. برای تقویت امیدواری قول و فعل باید یکی باشد و عدالت اجتماعی و مبارزه با تبعیض کلیدواژه ایجاد امیدواری در جامعه پررنگ شود.

وی گفت: مهمترین خدمت مسئولان باید توسعه اشتغال، خلق فرصت‌های شغلی از طریق مهارت آموزی و سرمایه‌گذاری باشد که باعث بالابردن امیدواری است. مبارزه راستین با فساد اداری رانت خواری موجی از امید را به وجود می‌آورد که باید سرلوحه کار مدیران باشد.

رنجبر افزود: کلید واژه دیگر بحث وحدت آفرینی است که می‌تواند محور اصلی امیدآفرینی باشد و برای پیشرفت و توسعه عمران و آبادانی نقش مهمی دارد. وحدت بین مذاهب و اقشار و احساس تعلق خاطر با مشارکت اجتماعی، بهبود وضعیت معیشتی را به همراه دارد.

وی افزود: در مقطع فعلی عمر نظام ما، به موج امید آفرینی در همه ارکان نظام اداری و کشور نیاز داریم. تقویت معنویت می تواند امیدآفرینی را به وجود آورد.

وی ادامه داد: در زمینه نشاط و شادابی دو بخش باید بررسی شود اول امکانات زیرساختی مانند توسعه ورزشگاه‌ها و اماکن ورزشی و کم‌هزینه شدن آن ها، استفاده از توسعه فضای سبز و پارک‌ها و اماکن تفریحی، گفتگو کردن در محیط خانواده که با افزایش دورهمی‌های خانوادگی به عنوان سنت اصیل معرفی شده است. دوم تقویت بخش فرهنگی و اجتماعی جامعه است.

وی گفت: نهضت نرم افزاری اجرای برنامه‌های ارزشمند برای تمام اقشار،اجرای جشنواره‌های سنتی و بومی و محلی اقوام با تکیه بر داشته‌ها برای جامعه است.بخش خصوصی ظرفیت خوبی برای اجرای برنامه‌ها در ایجاد نشاط دارد. می‌توانیم گردشگری اجتماعی طبیعی مذهبی را گسترش دهیم.

سرپرست دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری کرمانشاه ادامه داد: زمینه رفع مشکلات جوانان را با ایجاد ازدواج آسان مهیا کنیم. وقتی تسهیلات ازدواج و شغل فراهم باشد شور و نشاط بیشتری در عرصه‌ها به وجود خواهد آمد. مفاهیم مهربانی، محبت و دوستی را از طریق دوره‌های آموزشی فعال کنیم .

رنجبر افزود: در سطح استان رکن اصلی کار در حوزه امور اجتماعی بالا بردن ضریب مشارکت مردم در برنامه هاست. سازمان‌های مردم نهاد و گروه‌های جهادی را باید بها بدهیم تا برنامه‌ها را اجرا کنند چرا که قطعاً باعث ایجاد نشاط می شود.

وی در پایان گفت: اهمیت ورزش جوانان از جمله برنامه‌هایی است که در دستور کار اداره ما قرار دارد که اعتبارات خوبی نیز برای آن در نظر گرفته شده است. همچنین برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با هدف گذاری بیشتر تحت عنوان هیئت اندیشه ورز مسائل اجتماعی و موضوعات پیگیری می‌شود و با نگاه علمی فضای شور و نشاط را به وجود می‌آید تا در جهت کاهش آسیب‌ها و ایجاد نشاط برنامه ها اجرا شود .

پس آنچه مسلم است باید گفت برای ایجاد جامعه ای با نشاط باید همه نهاد ها از جمله آموزش و پرورش و صدا وسیما و استانداری به عنوان نهادهای پرورش دهنده روحیه انسان سازی دست در دست هم دهند تا با ایجاد برنامه های متنوع و در خور وضعیت جامعه امید و نشاط را ایجاد کنند .

گزارش از شهره دانشیار

باشگاه خبرنگاران جوان کرمانشاه کرمانشاه