نمایشگاه کتاب ترکیه چه خبر است؟/ حضور هر روزه نویسندگان معروف تا فقدان عملی بخش بین‌الملل

مدیر آژانس ادبی و ترجمه پل درباره سی‌ونهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب استانبول توضیح داد: سی‌ونهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب استانبول از ۳ تا ۱۱ دسامبر (۱۲ تا ۲۰ آذر) در محل نمایشگاه‌های دائمی استانبول(تویاپ) با شرکت ۸۰۰ موسسه انتشاراتی-مطبوعاتی و نشریات ادواری و موسسات فرهنگی و ادبی و شرکت‌های رسانه‌ای از کشور ترکیه و ۹۱ ناشر و آژانس ادبی از ۱۵ کشور در ۱۰ سالن در حال برگزاری است. آژانس ادبی و ترجمه پل امسال حضور ویزیتوری در این نمایشگاه دارد.

مجید جعفری‌اقدم با بیان اینکه نمایشگاه استانبول مثل نمایشگاه تهران، بیش از آنکه نمایشگاه باشد، فروشگاه بزرگ کتاب است، ادامه داد: مخاطب اصلی دو روز اول بازگشایی نمایشگاه که با تعطیلات آخر هفته مصادف است، خانواده‌ها، اهالی کتاب و ادبیات هستند. در روزهای دیگر نمایشگاه معمولا با هماهنگی وزارت فرهنگ و آموزش و پرورش ترکیه، دانش‌آموزان را برای بازدید و خرید به نمایشگاه می‌آورند.

او با اعلام اینکه برنامه‌ها و فعالیت‌های این نمایشگاه در سه محور بخش نمایشگاهی، بخش رویدادهای فرهنگی و بخش بین‌الملل قابل بررسی است، گفت: در بخش نمایشگاهی بیش از ۸۰۰ ناشر، موسسه فرهنگی، ادبی و مطبوعاتی از کشور ترکیه کتاب‌های خود را برای فروش با تخفیف عرضه می‌کنند. به طور میانگین در طول ۱۰ روز برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب استانبول حدود ۶۰۰ هزار نفر برای بازدید و خرید کتاب به نمایشگاه می‌آیند.

انتشار بیش از ۷۰ درصد کتاب‌ها توسط چند ناشر شناخته شده

به گفته جعفری‌اقدم از سال ۲۰۱۳ دو سالن جدید ویژه نشر الکترونیک، و ناشران آموزشی و دانشگاهی به فضای نمایشگاه اضافه شده‌است. بخش قابل‌توجه دیگر این نمایشگاه سالن ویژه امضا است. نویسندگان معروف این کشور هر روز با برنامه از پیش تعیین شده در این سالن حضور یافته و کتاب‌های خود را که در نمایشگاه خریداری شده امضا و با مخاطبان خود ارتباط رودررو برقرار می‌کنند.

مدیر آژانس ادبی و ترجمه پل ادامه داد: سالن‌های دو و سه ویژه ناشران کودک و نوجوان، سالن ۶ ویژه ناشران آموزشی، دانشگاهی و سالن چهار و پنج مختص ناشران حوزه علوم‌انسانی و سایر موضوعات دیگر است. ناشران کوچک اکثرا با غرفه‌های چهار متری در سالن چهار مستقر هستند و شاید این سالن کم رونق‌ترین محل نمایشگاه باشد. بیش از ۷۰ درصد کتاب‌ها توسط چند موسسه بزرگ انتشاراتی در ترکیه تولید می‌شود و اکثر فضاهای خوب نمایشگاه در اختیار این موسسات است. برای مثال انتشارات تیماش در سه سالن غرفه دارد و هرکدام از غرفه‌ها ۴۰ متر هستند.

در نمایشگاه قبلی بیش از ۳۵۰۰ جلسه امضای کتاب برگزار شد

جعفری‌اقدم با بیان اینکه در بخش رویدادهای فرهنگی به‌طور میانگین هر روز ۲۰ الی ۲۵ جلسه سخنرانی یا نشست فرهنگی یا ادبی در نمایشگاه برگزار می‌شود، ادامه داد: اکثر این جلسات را ناشران ترکیه برگزار می‌کنند و در آن‌ها درباره موضوعات نشر و کتاب در ترکیه صحبت می‌شود. علاوه بر این نشست‌ها و رونمایی‌های مختلف کتاب در سالن ویژه‌ای برنامه‌های جشن امضا با حضور نویسندگان کتاب‌ها برگزار می‌شود. در نمایشگاه قبلی بیش از ۳۵۰۰ جلسه امضای کتاب برگزار شد.

مدیر آژانس ادبی و ترجمه پل درباره بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب استانبول گفت: این بخش از زمان برگزاری فلوشیپ استانبول در واقع موضوعیت خود را از دست داده است و صرفا برای حفظ هویت، بخش بین‌الملل نمایشگاه عنوان می‌شود. از این رو در چند سال اخیر کمتر ناشر یا آژانس ادبی از دیگر کشورها در این نمایشگاه شرکت می کنند.

او افزود: شرکت‌کنندگان در بخش بین‌الملل امسال نمایشگاه چند ناشرخارجی اغلب تازه کار از کشورهای حوزه بالکان و چند کشور دیگر (مثل ایران-کره جنوبی-اردن-روسیه و...) بودند که با دعوت و هزینه موسسه حضور پیدا کرده بودند که البته حضور بسیار کم رنگی داشتند و اغلب در نمایشگاه حاضر نبودند! البته چند موسسه دولتی هم از ترکیه(مثل موسسه تدا) و کشورهای دیگر در بخش بین‌الملل غرفه داشتند. معمولا متولی فرهنگی که مسولیتی در توسعه نشر کشورش در بین‌الملل دارد و الفبای نشر بین‌الملل را بلد باشد برای کمک به توسعه نشر کشورش در چنین نمایشگاهی هزینه نمی‌کند.

فروش کتاب‌های نفیس موزع ایرانی مقیم استانبول

جعفری‌اقدم درباره حضور ایران در سی‌ونهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب استانبول بیان کرد: امسال ایران کم رونق‌ترین حضور را تنها با دارا بودن یک غرفه دولتی با تابلوی خانه کتاب و ادبیات ایران در نمایشگاه استانبول تجربه کرد. غرفه ۱۲ متر مربعی که در آن سه مدیر دولتی که با هزینه معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نمایشگاه حضور داشتند به همراه یک موزع کتاب ایرانی مقیم استانبول که مشغول فروش کتاب‌های نسبتا نفیس خود در غرفه بودند.

به گفته مدیر آژانس ادبی و ترجمه پل علاوه بر مدیران اعزامی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نماینده اعزامی مرکز ساماندهی ترجمه و نشر سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نماینده فرهنگی ایران در استانبول و دو نویسنده ایرانی در این غرفه حضور داشتند.

او با اشاره به عرضه کتاب‌های نفیس یک موزع ایرانی مقیم استانبول در غرفه ایران توضیح داد: کتاب‌های عرضه شده در این غرفه علاوه بر کتاب‌های نفیس (متعلق به موزع ایرانی مقیم استانبول که بیشتر فضای غرفه را در اختیار داشت)، یک عنوان کتاب چهار جلدی کودک متعلق به انتشارات هزار برگ و چند عنوان کتاب دیگر در موضوع ادبیات، دفاع مقدس و علوم انسانی در غرفه ایران عرضه شد. همچنین بروشورها و کاتالوگ‌هایی در خصوص بسته‌های حمایتی ایران از ترجمه و نشر کتاب‌های ایرانی در جهان به مخاطبان ارایه شد. البته چند جلسه و نشست نیز در غرفه ایران در نمایشگاه استانبول برگزار شد.

جعفری‌اقدم افزود: ضمنا یک موسسه فرهنگی و انتشاراتی از شهر تبریز با دعوت و هزینه نمایشگاه در سالن بین‌الملل نمایشگاه حضور داشت.

بازار کتاب ترکیه قابلیت زیادی برای حضور صنعت نشر ایران دارد

جعفری‌اقدم در بررسی کلی از سی‌ونهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب استانبول بین کرد: بازار نشر ترکیه به دلیل قرابت‌های فرهنگی و دینی با کشور ایران یکی از بازارهای کتاب خارجی سهل وصول برای کتاب‌های ایرانی است. تاکنون بیش از هزار عنوان از آثار ایرانی در ترکیه به زبان ترکی استانبولی ترجمه و منتشر شده‌اند. اغلب این کتاب‌ها در موضوعات مطالعات اسلامی و مطالعات ایرانی هستند که اغلب بدون اطلاع و اجازه صاحبان آثار در ایران، با کمک‌های دولتی به ترکی استانبولی ترجمه و در دسترس مخاطب‌های محدود در ترکیه قرار گرفته‌اند. تعداد محدودی از این کتاب‌ها در سال‌های اخیر از طریق قانونی و مبادله حق بین صاحبان آثار از ایران و ناشران ترکیه‌ایی ترجمه، منتشر و به بازار نشر ترکیه راه یافته‌اند.

به گفته مدیر آژانس ادبی و ترجمه پل بازار کتاب ترکیه قابلیت زیادی برای حضور صنعت نشر ایران دارد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند با عمل صادقانه به رسالت خود در کمک به توسعه نشر ایران در جهان نقش مفیدی در برقراری تعامل حرفه‌ای بیشتر بین بازار نشر کتاب ایران و ترکیه ایفا کند. تعهد اصلی دولت در توسعه نشر کشور در جهان حمایت، نظارت و هدایت است، که در بستر حمایت از حضور مستقل ناشران، آژانس های ادبی و نویسندگان و تصویرگران ایرانی در رویدادهای بین‌المللی به ویژه نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب، فستیوال‌ها، جشنواره‌ها و کنفرانس‌های بین‌المللی اتفاق می‌افتد.

۵۵۲۴۷