«روانشناسی سیاسی پادشاهان قاجار» روانه بازار نشر شد

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «روان‌شناسی سیاسی پادشاهان قاجاری» تألیف ابراهیم برزگر استاد دانشگاه علامه طباطبایی به‌تازگی توسط سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) منتشر و راهی بازار نشر شده است. روان‌شناسی سیاسی با توضیح و شناسایی شخصیت سیاستمداران و کارگزاران سیاسی، نقش برجسته‌ای در علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دارد.

نویسنده در کتاب روان‌شناسی سیاسی پادشاهان قاجاری می‌کوشد با کاربردی کردن نظریه‌های روانشناختی سیاسی، تحولات سیاسی و اجتماعی عصر قاجاریه را توضیح دهد و نگاهی متفاوت از نگاه مسلط تاریخی و جامعه‌شناختی سیاسی از تحولات این عصر ارائه دهد، و نیز می‌کوشد به ترویج مباحث روان‌شناختی سیاسی در زیست‌بوم ایرانی بپردازد و با اکنون‌گرایی کاربرد این مباحث را در دوره‌های تربیت مدیران سیاسی و اجرایی کشور نشان دهد.

روان شناسی سیاسی یکی از قلمروهایی است که می‌تواند به باروری و اثرگذاری علمی و عملی سیاسی در ایران کمک کند، یعنی می‌تواند توضیح و تفسیر بهتری از پدیده‌های سیاسی ارائه کند؛ چون سهم شخصیت سیاستمداران در سیاست و حکومت بسیار زیاد است و روانشناسی سیاسی می‌تواند این بخش را پوشش دهد. فراتر از آن اگر بخواهیم وضعیت را تغییر دهیم، در سیاست عملی و سیاستگذاری امور هم نقش ویژگی‌های روانی و شخصیتی سیاستمداران تعیین کننده است، البته روان شناسی سیاسی به بررسی شخصیت‌های سیاسی محدود نمی‌شود، بلکه فرایندها و پدیده‌های سیاسی و رفتار سیاسی جمعی نظیر رأی دهی در انتخابات و رفتار فرد در اجتماعات انبوه را هم توضیح می‌دهد.
در این کتاب، روان شناسی سیاسی کاربردی، یعنی کاربرد عملی نظریه‌های روان شناختی سیاسی در پادشاهان هفت گانه قاجاری مد نظر است. نظریه‌های روان شناختی ابتدا باید فهم شود، کاری که در کتاب روان شناسی از این نویسنده و دیگران انجام شده است و اکنون در این کتاب با دستور کار قرار دادن پادشاهان قاجاری، از آن به نظریه‌ها و نظریه‌های جدیدتر برای توضیح رفتار سیاسی آنان بهره گیری شده است.

در این کتاب تحولات سیاسی اجتماعی ایران با نگاهی روان شناختی سیاسی تحلیل می‌شود و با محور قرار دادن شخصیت پادشاهان قاجاری و روان شناسی سیاسی آنان، حوادث و رویدادهای این دوره بررسی می‌گردد. سهم شخصیت سیاستمداران در کشورهای به اصطلاح توسعه یافته که سیاست نهادینه شده است، کمتر و در کشورهای در حال توسعه یافته بیشتر است، در نتیجه اهمیت کاربرد رهیافت روان شناختی سیاسی در درس تحولات سیاسی اجتماعی ایران دور قاجاریه، دوچندان می‌گردد. تجربه عملی هم نشان می‌دهد که عرضه این درس با رویکرد در کنار رویکردهای دیگر جذابیت‌های خاص خود را دارد.

بررسی تحولات سیاسی – اجتماعی ایران به شخصیت سیاستمداران ایران پیوند خورده است. این امر لزوم کاربست روان شناسی سیاسی را نشان می‌دهد.
نویسنده معتقد است ضمن مطالعه تحولات تاریخ ایران باید کوشید تا از گذشته تاریخی به زمان حال منتقل شد و بین گذشته و حال، پل سازی کرد و از تجربه گذشته برای حال بهره گرفت و فراتر از آن، آینده گرایی کرد؛ از گذشته برای آینده و آینده پیمایی بهره گرفت و آینده را بهتر ساخت. با استخراج قواعد تکرارپذیر تاریخ حدود یکصد و سی ساله قاجارها، می‌توان روند حوادث آینده را با نفع منافع ملی مدیریت کرد.

بر مبنای تجزیه و تحلیل پادشاهان هفت گانه و به بهانه بررسی روان شناختی سیاسی آنان، مدیران کشور می‌توانند به برخی از زوایان پنهان تصمیمات خود پی ببرند و با لغزشگاه‌های تکراری و پیچ‌های خطرناک مسیر کاری خود آشنا شوند و به معرفتی دقیق‌تر از نفس خود برسند. این معرفت، منفعتی بسیار دارد: هم آنان را محفوظ می‌دارد و نیکوعاقبت می‌کند و نامشان را در تاریخ با قضاوت مثبت بر جریده عالم به ثبت می‌رساند و هم کشور و مام وطن و مردم را از شرور و نفس آنان مصون می‌دارد؛ مباحثی از جنس این کتاب به صورت کارگاهی برای مدیران اجرایی و سیاسی کشور می‌تواند در تربیت و آموزش نخبگان سیاسی مفید باشد. بنابراین یکی از فواید و اهداف این کتاب می‌تواند آموزش مدیران اجرایی و سیاسی به منزله آینده سازان ایران عزیز باشد.

پرسش‌های پایان هر فصل نیز با دو هدف آموزشی و نیز پرورش مدیران جاری و آینده طراحی شده است. آنان با این پرسش‌ها می‌توانند در خود فرو روند و به درکی بهتر از شخصیت خود برسند و به ساختن بهتر خود بپردازند.

برزگر در بخش نتیجه گیری شخصیت یکصد و سی ساله می‌نویسد:

«در این کتاب هفت پادشاه قاجاری و سلسله یکصد و سی ساله آن دستمایه کار روان شناسی سیاسی نویسنده قرار گرفت. این بررسی برای نگارنده هدف نبود، بلکه وسیله‌ای برای اهداف تعریف شده دیگری چون آموزش و تربیت مدیر و یکی از اهداف کاربرد نظریه‌ها و مفاهیم و دستاوردهای روان شناختی در مطالعات سیاسی بود؛ به عبارتی دیگر دامن زدن به مطالبات میان رشته‌ای در علوم سیاسی و اشاعه ادبیات علمی روان شناختی سیاسی در ایران بود.

هدف دیگر بررسی تحولات سیاسی – اجتماعی در دوره قاجاریه با طعم و چاشنی روان شناختی آن بود. حدود یکصد و سی سال تحولات دوره قاجاریه بر شخصیت محوری پادشاهان تمرکز داشته است؛ ساختار سیاست، حکومت و جامعه در این دوره به گونه‌ای در قالب یک پیاز دارای هسته مرکزی شاه و پنج لایه شاهزادگان و درباریان و حرم، عناصر بالای دیوان سالاری، حکام ولایات و ایالات، رؤسای ایلات بزرگ و هم پیمانان حکومت و ملاکین بزرگ بود. در چنین ساختی فهم روان شناختی و شخصیت سیاستمداران و کارگزاران در سطوح ملی، منطقه‌ای و محلی ضروری است؛ زیرا سیاست و حکومت در آن کشور بازتابی از شخصیت و تراوش‌های روان شناختی آنان است و بسته به گستره قلمرو و مسئولیت شخصی، آن ویژگی‌های خصیتی بازتاب پیدا می‌کند. بنابراین برای فهم تحولات سیاسی – اجتماعی دوره قاجاریه در کنار سایر رهیافت‌های تاریخی و جامعه شناختی یکی هم رهیافت روان شناختی سیاسی است. در این منظر، تحولات ایران با نظریه‌های روان شناختی سیاسی بررسی می‌شوند؛ نوع نگاهی که تاکنون در ادبیات تحولات سیاسی – اجتماعی قاجاریه به طور بایسته در کانون توجه قرار نگرفته است.»

این کتاب با قیمت ۹۶ هزار تومان عرضه شده است.