سامان یاسین و مرثیه‌ای برای یک رویا

سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای اعلام کرده است که با انتقال سامان یاسین، هنرمند معترض از زندان اوین به زندان رجایی‌شهر، احتمال می‌رود که این خواننده موسیقی رپ در معرض مجازات اعدام قرارگرفته باشد.

سامان یاسین، خواننده رپ اهل کرمانشاه و ساکن تهران است. مأموران امنیتی ۱۰ مهر سال جاری او را در تهران بازداشت و به زندان اوین متنقل کردند.  سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه خود اعلام کرده است که این خواننده رپ را با شکنجه و اخذ اعترافات اجباری، به خاطر «شلیک سه تیر هوایی با تپانچه» در جریان اعتراضات به «محاربه» متهم و فقط چند هفته بعد از بازداشت، او را در یک دادگاه نمایشی به «اعدام» محکوم کرده‌اند.

سازمان عفو بین‌الملل تاکید کرد که اطلاعاتی به دست آورده که نشان می‌دهد بازجویان برای اخذ «اعترافات اجباری» از سامان یاسین، علاوه بر ضرب و شتم این خواننده رپ، او را در معرض سرمای شدید و انواع شکنجه‌های دیگر قرار داده‌اند.

سامان یاسین تا پیش از بازداشت در اینستاگرام از اعتراضات سراسری حمایت می‌کرد و با آهنگ‌های رپ، هیپ هاپ و پاپ سیاسی خود مقام‌های جمهوری اسلامی را مورد اعتراض قرار می‌داد.

ترانه اعتراضی «حاجی» اثر برجسته سامان یاسین

سامان یاسین در اکثر کارهای خود هویت کرمانشاهی خود را حفظ می‌کند. او با لهجه‌‌ی کرمانشاهی و گه‌گاه تلفیق موسیقی محلی کردها با موسیقی هیپ هاپ و پاپ تعلق خاطر خود را به فرهنگ زادگاهش نشان داده است.

آهنگ «حاجی» یکی از دو آهنگ آخر اوست که در آن سامان یاسین به وضعیت بحرانی جامعه‌ی ایران می پردازد.

موسیقی با ملودی تکرار شونده‌ای شروع می‌شود که حس و حالی وهم‌آلود در شنونده ایجاد می‌کند. سپس صدای فریاد خواننده‌ای محلی را می‌شنویم که به عنوان یک افکت صوتی فضا را برای اضافه شدن drum line و فلوتی که ملودی‌ای به شدت شرقی را می‌نوازد آماده می‌کند.

سامان یاسین از ابتدای آهنگ به خفقان شدید در کشور اشاره می‌کند. او به زیبایی در شعرش، درباره‌ی ممنوعیت‌های بسیار در جامعه می‌گوید: خورشید را هم قدغن کرده‌اند.

«حاجی» موسیقی تلفیقی از ریتم هیپ هاپ و موسیقی محلی ایرانی‌ست که باعث به وجود آمدن فضایی خاص و بسیار ایرانی شده است.

«حاجی» شکوائیه‌ای از دل ایران است درآمیخته با سوگِ کشته‌گان راه آزادی.  نکته‌ی قوت این آهنگ ملودی وهم‌آلودی‌ست که در ابتدای آهنگ می‌شنویم. در ابتدا حال و هوایی رویایی دارد و هر چقدر پیش می‌رویم حالت رویایی آن بیشتر و بیشتر به کابوس می‌گراید که برای این آهنگ بسیار مناسب است چرا که این آهنگ همچون مرثیه‌ای برای یک رویاست. 

جنبه‌ی اجتماعی رپ فارسی و تاثیر آن بر اقوام

رپ فارسی با گذشت سال‌ها از پیدایش و ظهور آن، به بهترین وسیله برای نقد بحران‌های اجتماعی و اعتراض به رژیم جمهوری اسلامی تبدیل شده است.

 یکی از مهم‌ترین عوامل محبوبیت رپ فارسی در ایران به‌کارگیری زبان عامیانه و گاهی مانند آثار سامان یاسین به کارگیری زبان و لهجه اقوام و خلق‌های ساکن فلات ایران است. همین امر هم باعث شناخته شدن خوانندگان محلی چون سامان یاسین می‌شود که به شهر خود و موسیقی محلی و به هویت فرهنگی خود متعهدند.

تاکید بر هویت بومی در سال‌های اخیر به نکته‌ای مثبت برای رپرهای جوان و تازه‌کار در شهر‌های گوناگون ایران تبدیل شده است .

برای مثال جرشا که رپ را مازنی می‌خواند ، طرفداران بسیاری در میان مخاطبان رپ در شمال کشور و آشنایان با لهجه مازندرانی برای خود دست و پا کرده است. در حال حاضر اگر شنونده‌ای به رپ علاقه نداشته باشد، اما موسیقی ایرانی و موسیقی عشایر را بپسندد می‌تواند با ترانه‌هایی مانند «حاجی» از سامان یاسین بیشتر از آثار خوانندگان رپ همچون «هیچکس» ارتباط بگیرند .

نکته‌ی دیگر همچنان غیر قانونی بودن رپ در ایران است. همین باعث شد رپ به تریبون  جوانان مخالف و معترض بدل شود و تمام خطرهای تولید اثر را به جان بخرند و پشت میکروفون بایستند و حرف خود را بزنند. صداهای خفه شده طی سالیان جوانی ناگهان راهی برای فریاد زدن پیدا کردند. با ظهور خوانندگان محلی چون سامان یاسین خلق‌های ساکن فلات ایران صدای خود را بازیافتند و اعتراض مردم و نارضایتی آنان از حکومت در انواع گویش‌ها فریاد زده شد و سبک رپ به سبکی موثر برای تهییج مردم، بیان درد مردم و نقد بحران‌های اجتماعی بدل شد.