لزوم رونق پرنده نگری در اهواز/ پل سفید باید پیاده راه شود

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها: پل سفید اهواز (ساخته شده در سال ۱۳۱۵) به عنوان اولین پل معلق ایران و چهارمین پل معلق دنیا یکی از هشت پل ساخته شده بر رودخانه کارون در محدوده شهر اهواز است.

تابستان سال ۱۳۸۹ عملیات بازسازی و مرمت این پل انجام و تجهیزات نورپردازی آن از کشور ایتالیا تهیه و بعد از عملیات رنگ‌آمیزی، عملیات نورپردازی پل شروع شد.

پل سفید ۲۶ آبان سال ۱۳۷۸ به عنوان یکی از آثار ملی ثبت ملی شده است؛ همچنین با توجه به قدمت بالای این پل فعالان حوزه گردشگری بارها درخواست کردند تا منع تردد وسایل نقلیه حداقل در روزهای جمعه و استفاده از آن برای پیاده‌روی و رونق گردشگری در دستور کار قرار بگیرد.

حضور پرندگان مهاجر در فصل پاییز و زمستان در اهواز و به خصوص گونه کاکایی سرسفید در کنار پل سفید باعث زیبایی دوچندان جاذبه‌های گردشگری در رودخانه کارون شده است.

حضور گسترده مردم روی پل سفید برای ثبت عکس‌های یادگاری به عنوان یکی از نمادهای قدیمی شهر اهواز در فصول مختلف سال تکرار می‌شود ولی در فصل زمستان تعداد زیادی از شهروندان با ظروف و یا کیسه‌های پلاستیکی مختلف حاوی نان و خوراکی‌های متعدد برای پرندگان روی پل سفید حضور پیدا می‌کنند.

فعالان محیط زیست و کارشناسان متخصص این حوزه در خصوص غذا دادن به حیات وحش از جمله پرندگان نظر دیگری دارند که نباید به حیات‌وحش و از جمله پرندگان غذادهی صورت بگیرد چون انجام این کار تبعات منفی مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به رشد گونه‌های مهاجم و تأثیرگذاری بر خلق و خوی این جانداران و… اشاره کرد.

ورود سالانه ۶۰۰ هزار پرنده به خوزستان

رئیس اداره حیات‌وحش حفاظت محیط زیست خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان می‌کند: گونه‌های مهاجر پرندگان که به‌طور عمومی مهاجر زمستان‌گذران هستند، هر ساله به‌طور تقریبی از اوایل مهرماه وارد خوزستان می‌شوند و اواخر اسفندماه به نواحی شمالی مهاجرت می‌کنند.

رحیم الوندی ادامه می‌دهد: به‌طور عمده این پرندگان آبزی و کنار آبزی هستند که در تالاب‌ها، آبگیرها، کنار رودخانه‌ها، برکه‌ها و هر کجا منابع آبی وجود داشته باشد، زمستان گذرانی می‌کنند؛ البته گونه‌های دیگر خشک‌زی و پرندگان شکاری همچون بازها، شاهین‌ها، سارگپ‌ها، عقاب‌ها و به‌طور کلی پرنده‌های گوشت‌خوار یا پرندگان خشکی مثل هوبره برای زمستان‌گذرانی به نواحی جنوبی مثل خوزستان، نواحی ساحلی خلیج‌فارس و تالاب‌ها کوچ می‌کنند.

او یادآور می‌شود: عمده این پرندگان مثل مرغابی سانان آبزی و گونه‌هایی نظیر غاز پیشانی‌سفید کوچک، عروس غاز، درنا، بالکان کوچک و… در معرض خطر انقراض قرار دارند.

رئیس اداره حیات‌وحش حفاظت محیط زیست خوزستان خبر می‌دهد: طبق آمار اعلام شده هر سال ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار پرنده مهاجر که شامل ۳۷۵ گونه مختلف است، وارد خوزستان می‌شود.

الوندی در خصوص گونه‌هایی که در پل سفید اهواز وجود دارد، بیان می‌کند: به‌طور عمده این نوع پرندگان گونه‌های کنار آبزی مثل کاکایی‌ها و حواصیل کنار پل کابلی و جزایر رودخانه کارون هستند.

او در خصوص غذا رسانی به گونه‌های حیات‌وحش از جمله به پرندگان تصریح می‌کند: به دلایل علمی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود که به گونه‌های حیات‌وحش خواه پرندگان یا سایر حیوانات باشد، غذا رسانی شود چون به‌طور عمده به‌جای اینکه نفعی برای گونه باشد، به آنها آسیب می‌رساند.

الوندی تأکید می‌کند: غذا رسانی به گونه‌های حیات‌وحش از جمله به پرندگان باید در شرایط بسیار خاص مثلاً به هنگام گرمای شدید یا خشکسالی و آن هم زیر نظر کارشناس سازمان محیط زیست باشد.

برنامه ریزی برای گردشگران

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اهواز نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: در حال برنامه‌ریزی هستیم تا حداقل در ماه‌های حضور پرندگان مهاجر که شرایط آب و هوایی مطلوبی و فصل حضور گردشگر است، تردد وسایل نقلیه از پل سفید محدودتر شود.

تبار قریب اضافه می‌کند: سال گذشته جلسات متعددی برای اجرای طرح پیاده‌رو شدن پل سفید برگزار شد و طرح پیشنهادی از سوی میراث فرهنگی ارائه شده بود؛ همچنین در سال جای نیز پیگیری‌های لازم برای اجرایی شدن این طرح را در دستور کار داریم.

او با اشاره به اینکه پل سفید به عنوان یکی از محورها و مسیرهای راهبردی کلان‌شهر اهواز است که در صورت تغییر کاربری ترافیک سنگینی را به هسته مرکزی شهر اهواز تحمیل می‌کند، یادآور می‌شود: پل سفید یکی از آثار ثبت ملی شده و از جاذبه‌های گردشگری مهم خوزستان در شهر اهواز به شمار می‌رود.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اهواز تصریح می‌کند: پل سفید آثار تاریخی غرب و شرق رودخانه کارون را با هم مرتبط می‌کند و همواره در مسیر ورود گردشگران و تورهای گردشگری قرار دارد.

خوزستان شاه‌راه مهاجرت پرندگان ۳ قاره جهان

فعال محیط زیست خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بیان می‌کند: خوزستان به لحاظ تعداد گونه‌های پرندگان در خاورمیانه موقعیت ممتازی دارد و محلی که خوزستان واقع شده به نوعی شاه‌راه ارتباط و در مسیر مهاجرت آسیا، اروپا و آفریقا است، یعنی پرندگان مهاجر این سه قاره از خوزستان تردد می‌کنند.

کرامت حافظی ادامه می‌دهد: چون خوزستان در شمال خلیج‌فارس قرار گرفته و به طور معمول بیشتر پرندگان سعی می‌کنند از روی دریاها عبور نکنند، معمولاً از جنوب غرب ایران و خوزستان تردد می‌کنند.

او اظهار می‌کند: پرندگان با توجه به نوع تغذیه و عادت نسبت به آب و هوای مطبوع مهاجرت می‌کنند، پرندگانی که تابستان‌ها در سرزمین‌های شمالی مثل شمال سیبری و اروپا هستند و آنجا زادآوری می‌کنند، معمولاً زمستان‌ها به جنوب یا در ایران و یا در آفریقا مهاجرت می‌کنند.

فعال محیط زیست خوزستان می‌افزاید: پرندگانی هم که زمستان‌ها در آفریقا هستند در فصل تابستان به سمت خوزستان می‌آیند.

حافظی تصریح می‌کند: خوزستان مقصدی برای پرندگان مهاجر در فصل تابستان و زمستان محسوب می‌شود؛ آن دسته از پرندگانی که تابستان‌ها به این استان مهاجرت دارند برای زادآوری است.

او می‌گوید: هر گونه پرنده برنامه مهاجرتی خود را دارد و خوزستان هم مسیر عبور گذری و چند روزه برای پرندگان محسوب شده و هم محلی برای تابستان و زمستان گذرانی پرندگان است.

حافظی بیان می‌کند: خوزستان زیست‌گاه‌های متنوعی شامل جنگل‌های زاگرس، مزارع کشاورزی، شن‌زار، نیزار، رودخانه‌ها و تالاب‌های متعددی دارد که هر کدام گونه‌های خاص خودش را جذب می‌کند.

او اضافه می‌کند: پرنده‌های مختلفی در اطراف رودخانه کارون از گنجک‌سانان کوچک تا مرغ دریایی یا همان کاکایی حضور دارند که کاکایی و پرستوهای دریایی هستند؛ پرستوهای دریایی کوچک‌تر و آنهایی که اطراف کارون زادآوری دارند، تابستان‌ها به خوزستان می‌آیند و به خاطر جثه کوچک خیلی جلب توجه نمی‌کنند.

حافظی توضیح می‌دهد: کاکایی‌ها که عمدتاً سرسیاه کوچک هستند در اطراف رودخانه کارون زمستان‌گذرانی دارند؛ البته فقط اواخر زمستان که به ایام زادآوری نزدیک می‌شوند، کله آنها سیاه می‌شود، هنگام زادآوری از خوزستان خارج و به مناطق ارزهای شمالی و سرزمین‌های شمالی مهاجرت می‌کنند.

فعال محیط زیست خوزستان می‌افزاید: کاکایی صورتی هم اطراف کارون و هورالعظیم دیده می‌شوند، این کاکایی بومی خوزستان و جمعیت همیشگی محسوب می‌شود.

او ادامه می‌دهد: در میان گونه کاکایی سرسیاه کوچک در رودخانه کارون برخی مواقع گونه کاکایی ارمنی و چند زیرگونه از کاکایی پشت سیاه کوچک دیده می‌شوند؛ همچنین کاکایی سر سیاه بزرگ هم در کارون دیده می‌شود که کمتر از گونه‌های دیگر هستند.

تبعات منفی غذادهی به حیات وحش و پرندگان

حافظی اظهار می‌کند: تغذیه کاکایی سرسیاه کوچک (بلک هِدد گال) از ماهی‌ها و مواد غذایی موجود در رودخانه‌هاست و غذا دادن به پرندگان و به حیات‌وحش کار اشتباهی است و در کشورهای پیشرفته و مناطقی که دانش محیط‌زیستی کامل‌تری دارند، این کار جرم محسوب شده و جریمه سنگینی هم دارد.

فعال محیط زیست خوزستان خبر می‌دهد: این غذا دادن به پرندگان خوب نیست چون ممکن است آنها را بیمار کند و یا اینکه به انسان عادت و از فعالیت‌های طبیعی برای پیدا کردن غذا باز بمانند؛ همچنین شاید باعث افزایش یک گونه از آنها و برهم خوردن تعادل گونه‌های دیگر شود.

او ادامه می‌دهد: غذایی که انسان‌ها به این پرندگان می‌دهد می‌تواند باعث بیماری و یا حتی مرگ آنها شود؛ البته با توجه به اینکه پایش هم نمی‌شوند، پس چیزی مشخص نیست.

فعال محیط زیست خوزستان بیان می‌کند: همین کاکایی‌ها حالت تهاجمی داشته و برخی از آنها در بین دیگر پرندگان به دزدان دریایی معروف هستند چون غذای دیگر پرندگان را دزدیده و یا جوجه‌ها و تخم آنها را می‌کُشند؛ حالا اگر این پرنده افزایش پیدا کند، دیگر گونه‌ها را آزار می‌دهد.

پرنده‌نگری باید ترویج داده شود

حافظی تاکید می‌کند: به صورت کلی غذا دادن به این پرندگان توصیه نمی‌شود، برخی‌ها فکر می‌کنند از روی دلسوزی و مهربانی باید این کار را انجام داد ولی راه بهتر این است که از حضور آنها برای پرنده‌نگری استفاده کرد و با تماشای آنها از طریق تلسکوپ‌ها و یا دوربین‌های پرنده‌نگری لذت برد.

او با تأکید بر اینکه بدون غذادهی به پرندگان باید آنها را مشاهده کرد، می‌گوید: جمعیت پرنده‌نگری در کشورهای اروپایی به اندازه هواداران فوتبال است، یعنی حاضر هستند که با سفر به مناطق مختلف پرندگان را در محیط طبیعی بدون غذا دادن، ایجاد مزاحمت و یا آزار دادن فقط از دیدن و رفتار طبیعی آنها لذت می‌برند.

توسعه صنعت گردشگری با محوریت پرنده نگری یکی از ضروریات در شهر اهواز و استان خوزستان است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.