جام جهانی ۲۰۲۲؛ نقشه راه قطر برای ترویج آموزه‌های اسلام

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از میدل‌ایست‌آی، در طول چهار هفته گذشته، چشم‌های جهان روی کشور کوچک حاشیه خلیج فارس بود؛ جایی که حدود یک میلیون هوادار فوتبالی، برای تماشای نخستین جام جهانی زمستانی در دوحه گرد هم جمع شده‌اند. برای هواداران عرب و مسلمان که راهی قطر شده بودند، میزبانی از این رویداد بزرگ در کشوری عربی و مسلمان، نقطه عطف و مایه مباهات بود.

در حالی که تمرکز رسانه‌ها عموماً روی شایستگی قطر برای میزبانی معطوف شده بود، برای عاشقان فوتبال، خیابان‌های دوحه و بازار سنتی سوق واقف، لحظات بیشماری را خلق کرد که در پس آن قدرت فوتبال برای متحد کردن انسان‌ها خودنمایی می‌کرد.

رشید وهیب، هوادار انگلیسی-عراقی می‌گوید که بازی‌های زیادی را در انگلیس تماشا کرده اما برای بردن خانواده‌اش به ورزشگاه، همیشه دو دل بوده است. به گفته او، مردم قبل از شروع بازی همیشه نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنند و او بر این باور است که ممنوعیت استعمال نوشیدنی‌های الکلی در ورزشگاه‌های قطر، اتفاق خوشایندی بوده است.

مقامات قطر دو روز پیش از مراسم افتتاحیه، اعلام کردند که در ورزشگاه‌ها نوشیدنی الکلی فروخته نخواهد شد هرچند در «ایستگاه‌های هواداری» مناطق مشخصی برای فروش و مصرف این نوشیدنی‌ها تعبیه شده بود.

وهیب می‌گوید که از این تجربه نو که می‌توانسته در جریان بازی‌ها، همبرگر حلال بخورد، واقعاً به وجد آمده است.

وی گفت: اینکه می‌دیدیم هواداران اروپایی، اسلام و فرهنگ عربی را در آغوش گرفته و از آن استقبال می‌کنند و در سوی مقابل، قطری‌ها هم به یک اندازه فرهنگ فوتبالی غرب را به سبک و سیاق خودشان پذیرفته‌اند، خوشحال بودیم.

او می‌گوید که در منطقه «مسیمیر» در جنوب غربی دوحه هر روز به مسجد می‌رفته و در کنار هوادارانی از عربستان، مراکش و سایر کشورها عبادت می‌کرده و نماز می‌خوانده است.

برای هزاران هزار هوادار همچون وهیب، این رویداد فرصتی نادر برای لذت بردن از فوتبال بوده است؛ آن هم در کشوری با عمده جمعیت مسلمان، مسجد، غذای حلال و تاریخ و فرهنگ اسلامی که در ویترینی به وسعت یک کشور می‌درخشید.

آموختن آموزه‌های اسلامی

سازمان‌دهندگان جام جهانی از همان ابتدا بر اهمیت اسلام تاکید داشتند. غنیم المفتاح، کاربر قطری یوتیوب، در جریان مکالمه‌ای روی صحنه و زنده با مورگان فریمن، بازیگر مطرح آمریکایی، برای توضیح آموزه‌های اسلامی درباره «یافتن زیبایی در تفاوت‌ها»، آیه‌ای از قرآن را نقل کرد. حدیث‌های پیغبر اسلام هم در سراسر دوحه دیده و شنیده می‌شد.

عباد الرحمن، موسس تارنمای نجوم اسپورتس که در حوزه توانبخشی و حمایت از ورزشکاران مسلمان فعالیت می‌کند، گفت: پخش اذان، مکان‌هایی برای عبادت، احترام و اهمیت خانواده و حدیث‌های روی تابلوهای تبلیغاتی، همه و همه به باطل کردن افسانه‌ها و ایجاد بستری برای روایت جدید پسا-جام جهانی فراهم کرده است.

در موزه هنرهای اسلامی، هواداران با پوشیدن لباس تیم‌های ملی مکزیک، کره جنوبی، کرواسی و خیلی کشورهای دیگر، با نسخه‌های خطی قرآن متعلق به بیش از یک هزار سال پیش، عکس یادگاری می‌گرفتند. و همزمان با پخش اذان در سراسر قطر، هواداران کنجکاو برای فهمیدن، شنیدن و دانستن و درک کردن بیشتر به سمت مساجد روانه می‌شدند. خادمان مساجد در راستای آموزش تعالیم اسلامی به فوتبال‌‎دوستان و گردشگران، تلاش آگاهانه‌ای انجام می‌دادند.

هواداران مرد این فرصت را داشتند تا لباس‌هاس سنتی همچون عبا را امتحان کرده و زنان نیز حجاب بر سر می‌کردند.

نمادهای دین اسلام در زمین بازی هم دیده می‌شد. تیم ملی مراکش که به عنوان نخستین تیم آفریقایی تاریخ، راه خود را به نیمه نهایی جام جهانی باز کرد، با شادی‌های خاص خودش، قلب میلیون‌ها مسلمان در سراسر جهان را تسخیر کرد. بازیکنان مراکش پیش از آغاز ضربات پنالتی در دیدار برابر اسپانیا در یک هشتم، سوره «حمد»، نخستین سوره قرآن را زیر لب زمزمه می‌کردند. شیرهای اطلس همچنین پس از پیروزی در هر بازی، سجده کرده و خدا را سپاس می‌گفتند و این حمد و سپاس، حتی بعد از شکست برابر فرانسه در نیمه نهایی هم از یاد آنها نرفت. بسیاری از هواداران و کاربران فضای مجازی هم، عشق و دعای مادران بازیکنان مراکش را دلیل موفقیت و شگفتی‌سازی آنها در جام می‌دانستند.

مقبولیت همگانی و به نوعی جهان‌شمول بودن این جام به روش‌های غیرمنتظره پدیدار شد: به عنوان مثال، یک کاربر یوتیوب، از اینکه در سراسر قطر در سرویس‌های بهداشتی شیر آب برای تطهیر نصب شده بود، کاملاً متعجب و انگشت به دهان ماند.

دیوید وویانیک، اینفلوئنسر فضای مجازی نوشت: از اینکه ما در انگلیس فقط با کاغذ توالت خودمان را پاک می‌کنیم، کاملاً وحشت کرده‌ام!

شعار انگلیسی‌ها درباره «بازگشت فوتبال به خانه» محقق نشد؛ اما شاید نوعی جدید از بهداشت پس از استفاده از سرویس بهداشتی سر از گوشه‌گوشه کشوری درآورد که خود را مهد فوتبال می‌داند!