توافق «کاپ ۱۵» برای متوقف کردن زوال طبیعت تا سال ۲۰۳۰

کنفرانس تنوع زیستی سازمان ملل (کاپ ۱۵) روز دوشنبه ۲۸ آذر بر سر یک معاهده مهم بین‌المللی برای حفاظت از محیط زیست و اختصاص میلیاردها دلار به حفاظت از اين منابع و تنوع زیستی به توافق رسید، ولی به دلیل مخالفت برخی از کشورهای آفریقایی که بخش گسترده‌ای از جنگل‌های حاره در قلمرو آنهاست متن نهایی معاهده هنوز رسما تصویب نشده است.

این معاهده موسوم به «طرح تنوع زیستی کومینگ - مونترآل» که نام آن منعکس‌کننده رهبری مشترک دولت‌های چین و کانادا در اين طرح است حاصل چهار سال تلاش به منظور تعیین چارچوب‌های بین‌المللی برای حفاظت از منابع مهم محیط زیست تا سال ۲۰۳۰ است.

مذاکرات نهایی در مورد متن این معاهده که قرار بود روز یکشنبه به پایان برسد تا صبح دوشنبه ادامه یافت. نمایندگان کشورهای حاضر در مذاکرات بالاخره توانستند در مورد رئوس اصلی این معاهده که هدف مشخص آن حفاظت از ۳۰ درصد از منابع زیست محیطی جهان است به توافق برسند، ولی اختلاف نظر در مورد نحوه اختصاص بودجه باعث شد مذاکرات طولانی شود.

به‌رغم مخالفت چند کشور آفریقایی از جمله جمهوری دمکراتیک کنگو ریاست کنفرانس که بر عهده وزیر محیط زیست چین است اعلام کرد که متن نهایی معاهده تصویب خواهد شد.

نمایندگان جمهوری دمکراتیک کنگو معتقدند که بخش بیشتری از بودجه این طرح باید به کشورهای فقیر و در حال توسعه اختصاص یابد.

دومین جنگل‌های حاره جهان از نظر وسعت در خاک جمهوری دمکراتیک کنگو قرار دارد و در نتیجه رای این کشور در میزان موفقیت جامعه جهانی برای حفاظت از منابع مهم زیست محیطی اهمیت فراوانی دارد.

بی‌توجهی ریاست کنفرانس به اعتراض جمهوری دمکراتیک کنگو خشم نمایندگان سایر کشورهای آفریقایی را برانگیخت. نماینده کشور کامرون گفت متن نهایی این معاهده به زور تصویب شده است. نماینده اوگاندا نیز اعلام کرد که این کشور رسما از روند بررسی و تصویب معاهده خارج می‌شود.

به‌رغم این اعتراض‌ها سازمان ملل اعلام کرد چون هیچ یک از این کشورها اعتراض خود را رسما بیان نکرده‌اند متن معاهده رسمیت یافته و لازم‌الاجرا است.

کشورهای آمریکای جنوبی نیز از نحوه ریاست کنفرانس که به بروز اختلاف و در نتیجه عدم اجرای کامل معاهده منجر خواهد شد، انتقاد کردند.

کمیسر محیط زیست اتحادیه اروپا با اشاره به بروز این اختلافات گفت: «ما منتظر خواهیم شد تا در مورد حل این اختلافات از سوی ریاست کنفرانس توضیحات رسمی دریافت کنیم.»

ولی وزیر محیط زیست کانادا خاطرنشان کرد که اعلام تصویب رسمی متن این معاهده با شیوه کار سازمان ملل برای اتخاذ تصمیم‌های بین المللی انطباق دارد.

یکی از محورهای مهم این معاهده اختصاص ۲۰۰ میلیارد دلار در سال برای حفاظت از منابع محیط زیست و تنوع زیستی است. کشورهای ثروتمند قرار است برای شروع این برنامه در سال ۲۰۲۵ در مجموع ۲۵ میلیارد دلار و از آن پس تا سال ۲۰۳۰ هر سال ۳۰ میلیارد دلار بپردازند.

این معاهده جایگزین «توافق تنوع زیستی آیچی» مصوب سال ۲۰۱۰ خواهد شد. آن توافق که در شهر آیچی ژاپن تصویب شده بود چارچوب اقدامات جهانی برای حفاظت از تنوع زیستی تا سال ۲۰۲۰ را مشخص می‌کرد.

تفاوت معاهده جدید با توافق آیچی در این است که اهداف مشخص‌تری نظیر کاهش یارانه برای صنایع زیانبار تا رقم ۵۰۰ میلیارد دلار در سال را تعیین و سیستم نظارت و حسابرسی دقیق‌تری برای پیشبرد این اقدامات تنظیم کرده است.

دانشمندان زیست‌شناسی و محیط زیست هشدار داده‌اند که بر اثر تغییرات اقلیمی و نابودی تدریجی محیط زیست تا پایان قرن بیست و یک بیش از یک میلیون گونه جانوری و گیاهی نابود خواهند شد و آن را ششمین انقراض گسترده جانداران در تاریخ کره زمین توصیف می‌کنند.

نتایج مطالعات سال‌های اخیر نشان می‌دهد که از دهه هفتاد میلادی تاکنون بیش از ۴۰ درصد از اراضی کره زمین به اشکال گوناگون تخریب و جمعیت جانوران وحشی در ابعاد بی‌سابقه‌ای کاهش یافته است.

با استفاده از گزارش خبرگزاری رویترز؛ ش.ر/س.ن