منبع اصلی مواد خام افراط گرایی مذهبی و سیاسی چیست؟

شماری گروه ها بیش از آنکه سیاسی باشند افراط گرایی مذهبی با مایه های تکفیری و ضد شیعی تند دارند و برخی بیشتر سیاسی اند و دلمشغولی آنها امر قدرت است به نام حکومت خدا بر روی زمین. در این میان کسانی نظرشان صرفا تطبیق شریعت بوده و گروه هایی با اندیشه های تکفیری هرگونه مشروعیت را برای حکومت و تمدن بشری نفی می کنند و اندیشه های جهاد و هجرت را ترویج می کنند.

من سی سال است روی تاریخ مذهب و فکر در اسلام کار و مطالعه می کنم. تقریبا بیشتر منابع اصلی و آثار حنابله و اصحاب حدیث را خوانده ام. همچنین آثار ابن تیمیه را. وهابیت ریشه در ابن تیمیه دارد. منتهی ابن تیمیه سوادش خیلی بیشتر از محمد بن عبد الوهاب بود. روایت محمد بن عبد الوهاب از اسلام و تمدن و سهم خرد بشری در فهم دین خیلی ابتدایی و مبتنی بر درکی سطحی از منابع دینی بود. وهابیت امروز درکش از اسلام از درک محمد بن عبد الوهاب هم پایین تر است. علاوه بر اینکه گروه های مختلف وهابی از افکار سلفیان غیر وهابی هم در طول چند دهه اخیر تأثیر گرفته اند، تأثیراتی درباره افکار جهادی و تکفیری و در راستای ایده اجرای شریعت و مقابله با هرگونه فکر تمدنی جدید. هر چه هست میراث وهابیت یکسره تکفیر و ردیه نویسی بر دگر اندیشان و اشعریان و معتزلیان و شیعه و فلاسفه و متکلمین است و اینک نیز انکار تمدن جدید.

با وجود اینکه وهابیت سنتی با گروه های سلفی جهادی و یا سلفی دیگر و حتی شماری از گروه های اسلام سیاسی مانند اخوان المسلمین و اقمار آن تفاوت دارد و گروهای محافظه کار آنها با اندیشه های اسلام سیاسی چندان همدلی نشان نمی دهند و با وجود اینکه امروزه در عربستان سعودی میان گروه های مختلف وهابی از نقطه نظر بحث های سیاسی و در نسبت با اسلام سیاسی و تفکرات جهادی اختلاف نظر وجود دارد اما یک چیز مسلم است و آن اینکه به عنوان یک متخصص در تاریخ مذاهب اسلامی معتقدم وهابیت سنتی و محافظه کار منبع اصلی نشر پیش زمینه افکار تمامی این گروه های افراطی است. در واقع ماده خام اندیشه های گروه های جهادی و تکفیری را در تمام منطقه و جهان اسلام همین وهابیت سنتی تأمین و پمپاژ و تزریق می کند. کافی است نگاه کنید به فتاوی و منشورات مفتیان رسمی وهابیت و ببینید چه درباره دگر اندیشان و تمدن جدید می گویند و چگونه شیعیان و معتزله و اشعریان و صوفیان را تکفیر و یا تفسیق و تضلیل می کنند، هرگونه فکر جدید را بدعت می انگارند و هرگونه تظاهرات متفاوت اندیشگی و مخالف با سنت ادعایی خود را بدعت و یا حتی کفر و شرک می خوانند. گروه های سلفی دیگر که در ظاهر با وهابیت سنتی در مخالفت هستند از آن مواد خام برای شکل دهی به افکار و اندیشه های تکفیری و جهادی خود بهره می گیرند. باری وهابیت ماده خام افراطی گری مذهبی را در دنیا تأمین می کند.

2323