پژوهش یرواند آبراهامیان درباره بحران نفت در ایران منتشر می‌شود

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «بحران نفت در ایران؛ از ناسیونالیسم تا کودتا» اثر یرواند آبراهامیان و ترجمه محمدابراهیم فتاحی توسط نشر نی منتشر می‌شود. این کتاب یکی از آخرین پژوهش‌های آبراهامیان است و پنج فصل دارد: «مداخله آمریکا»، «نگرانی آمریکا نفت بود یا کمونیسم؟»، «سیاست پارلمانی»، «در راه کودتا» و «خاطره بازبینی شده». روزشمار ملی شدن صنعت نفت ایران و فهرست اشخاص برجسته از پیوست‌های کتاب است.

پس از انتشار این کتاب در زبان اصلی، نظرات مهمی درباره آن ارائه شد. از جمله مازیار بهروز، استاد رشته تاریخ دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو درباره آن چنین نوشت: ««پژوهش تازه آبراهامیان پایانی است بر این افسانه که پیشنهاد نفتی آمریکا - بریتانیا در سال‌های ۱۳۳۰-۱۳۳۲ سخاوتمندانه بود و باید از سوی مصدق پذیرفته می‌شد. این اثر به‌وضوح نشان می‌دهد این پیشنهاد، در کنار دیگر مسائل، به منظور خریدن وقت برای حل بحران از طریق «معامله با یک دولت دوستِ» پس از مصدق «طراحی» شده بود.»

گری سیک، پژوهشگر و مفسر مسائل خاورمیانه و استاد دانشگاه کلمبیا نیز درباره این روایت آبراهامیان از بحران نفت در ایران و کودتای آمریکایی در سقوط دولت ملی و مردمی ایران در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ چنین نوشته است: «یرواند آبراهامیان بررسی ژرفی از اسناد جدیدِ نقش آمریکا در کودتای سال ۱۳۳۲ که منجر به برکناری نخست‌وزیر مصدق و بازگشت شاه به سلطنت شد، ارائه کرده است. فهم رویدادهای مربوط به آن وقایع موضوعی است همچنان داغ و زنده. آبراهامیان در بررسی خود موضوعات اساسی زیر را مد نظر قرار می‌دهد: مناقشه بر سر چه بود، نفت یا کمونیسم؟ نقش آمریکا در این حوادث چه‌قدر تعیین‌کننده بود؟ تأثیر این رویدادها بر روابط کنونی آمریکا با ایران چگونه است؟ همه کسانی که به دانستن پاسخ این پرسش‌ها یا پرسش‌های دیگر علاقه دارند در این گزارشِ مناقشه‌آمیزِ جذاب پاسخ‌هایی معتبر و قانع‌کننده درباره این واقعه مهم تاریخ معاصر خاورمیانه خواهند یافت.»