شنبه سوم دی ماه ۱۴۰۱ مصادف با صدمین روز شروع اعتراضات سراسری ایران، مردم در میان برف و باران در برخی از شهرهای ایران از جمله تهران، کرج، اصفهان و مشهد دست به راهپیمایی زده اند تا جنبشی که با سرکوب گسترده و فوق‌العاده خشن حکومت روبرو شده را زنده نگاه دارند.

کشته شدن مهسا امینی در روز ۲۵ شهریور نقطه آغاز اعتراضاتی با شعار «زن، زندگی، آزادی» بود که معترضان در جریان آن خواستار تغییرات اساسی در شرایط زندگی خود و نظام حکومتی کشورشان شده‌اند.

زنان، جوانان و دانشجویان در خط مقدم این حرکت قرار داشته‌اند.

ایران در واقع در این سه ماه شاهد گسترده‌ترین و طولانی‌ترین تظاهرات علیه جمهوری اسلامی بوده است. این اعتراضات از حمایت وسیع ایرانیان خارج از کشور و همبستگی دولت‌ها و شخصیت‌های برجسته سیاسی، اجتماعی، علمی و هنری سراسر جهان برخوردار شده است.

همزمان نهادهای نزدیک به حکومت به تهدید معترضان ادامه می دهند، اما منتقدان می گویند که اگر حکومت به خواسته‌های عمومی تن ندهد باید منتظر «انفجار عظیمی» باشد.

در جریان برخورد خشونت‌آمیز نیروهای مسلح دولتی با معترضان، چند صد نفر کشته و چندین هزار نفر بازداشت و زندانی شده‌اند. این برخوردها در سیستان و بلوچستان و نواحی کردنشین مرگبارتر از سایر مناطق ایران بوده است.

حکومت سعی کرده است مخالفان را به تجزیه طلبی متهم کند و در مقابل با شعارهایی که حاکی از همبستگی ملی است روبرو شده؛ شعارهایی مثل «از کردستان تا تهران جانم فدای ایران».

اقدامات حکومت ایران در این سه ماه محکومیت و اقدامات مجامع بین‌المللی را در پی داشته؛ نشست ویژه شورای امنیت سازمان ملل، تشکیل هیئت حقیقت یاب شورای حقوق بشر سازمان ملل برای بررسی نقض حقوق معترضان و لغو عضویت جمهوری اسلامی ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل از جمله اینهاست.

در این مدت، ارتباط اینترنتی در بسیاری از نقاط ضعیف و در مواردی قطع بوده است.

اعتراضات تازه

روز شنبه معترضان در چند شهر از جمله کرج، مشهد، تهران، اصفهان و سنندج شعارهایی علیه رهبر و سایر نهادهای جمهوری اسلامی سردادند.

تصاویری از مشهد در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که نشان می‌دهد معترضان به خیابان‌ها رفته و شعارهای اعتراضی سرمی‌دهند. فردی که روی ویدیو صحبت می‌کند، به «صدمین روز خیزش مردمی» اشاره دارد. در این ویدیوها شعارهای در حمایت از مجید رهنورد، معترضی که اعدام شد سرداده می‌شود.

در مهرشهر کرج معترضان با شعار «مرگ بر دیکتاتور» اعتراض خود را نشان دادند و در نارمک تهران گروهی در حال راهپیمایی حین سردادن شعارهایی مثل «مرگ بر دیکتاتور» دیده شدند.

در هفت حوض تهران و اصفهان هم شهروندان راهپیمایی سکوت برگزار کردند.

پیشتر ویدئوهایی از نصب پرده‌ای در خیابان‌های تهران منتشر شده بود که بر رویش نوشته شده بود: «۳ دی، ۱۰۰ روزگی انقلاب».

یکی از تحولات مهم این صد روز اعتراضات گسترده دانش آموزی - علاوه بر تظاهرات وسیع دانشجویی - بود که همچنان ادمه دارد.

‌روز شنبه ویدیویی از اعتراض دانش آموزان در یکی از مدارس تهرانپارس در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن گروهی از دانش آموزان علیه حکومت و رهبر جمهوری اسلامی شعارهایی می‌دهند.

همزمان حمایت چهره های برجسته از معترضان ادامه دارد.

عبدالرضا کاهانی از کارگردانان سرشناس سینمای ایران در این روز در توییتی نوشت‌: «به احترام تمام کسانی که در صد روز گذشته قدمی برای پیروزی برداشته‌اند و با درود به نام ماندگار #مهسا_امینی ، راهمان را ادامه می‌دهیم.»

اعتراض‌های اخیر در پی آن آغاز شد که مهسا امینی در روز ۲۵ شهریورماه (۱۶ سپتامبر) در حالی که در بازداشت گشت ارشاد بود کشته شد. در آن روز تجمع برخی از معترضان در برابر بیمارستانی که مهسا امنیتی در آن جان سپرد با برخورد شدید نیروی انتظامی روبه‌رو شد.

اما از روز ۲۶ شهریور ماه و به هنگام خاکسپاری او در سقز، بسیاری از معترضان با سردادن شعار مخالفت خود را با جمهوری اسلامی نشان دادند. در همان روز اعتراض‌هایی در شهر سنندج نیز برپا شد.

این اعتراض‌ها به سرعت به شهرهای مختلف کشور سرایت کرد.

در این مدت در بیش از ۱۶۰ شهر، نزدیک به ۶۰۰ تظاهرات برپا شده، کشته شدن نزدیک به ۵۰۰ نفر تایید شده و برآورد می‌شود که نزدیک به ۲۰ هزار نفر نیز دستگیر شده‌اند.

شبکه سی بی سی کانادا روز جمعه گزارش داد که حداقل ۹۰ فرد بازداشت شده در جریان اعتراضات با خطر بالای اعدام روبرو هستند. براساس این گزارش تاکنون حداقل ۱۹ نفر به مرگ محکوم شده اند.

حکومت ایران در هفته های اخیر محسن شکاری و مجیدرضا رهنورد، دو جوانی که در جریان اعتراضات دستگیر شده بودند، را اعدام کرده است.

هشدار به معترضان؛ هشدار به حکومت

روز شنبه «مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه» با صدور بیانیه‌ای خواستار «تداوم جدی‌تر اجرای قانونی حکم بازدارنده اعدام برای محاربین و مفسدین باغی» شد و روحانیون مخالف اعدام را «ورشکسته سیاسی» خطاب کرد.

هفته پیش هم مسعود ستایشی، سخنگوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران، با دفاع از احکام صادر و اجرا شده اعدام معترضان گفته بود که «سزای کسانی که در زمین ظلم می‌کنند، جز دار نیست».

علاوه بر محکومیت های گسترده داخلی و خارجی اعدام‌ها، مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در روز ۲۱ آذر در بیانیه ای گفته بود «صرف نظر از اشکالات فقهی و حقوقی که در روند دادرسی، صدور و اجرای ناگهانی این حکم وجود داشته، اساساً اعدام راهکاری درست برای تأمین امنیت و کاستن از التهاب نیست؛ زیرا این کار به خشم و کینه جامعه می‌افزاید» و روحانیون برجسته‌ای مانند مصطفی محقق داماد و محمدتقی فاضل میبدی از صدور احکام اعدام انتقاد کردند.

اما منتقدان هشدار می دهند که حکومت با اعمال خشونت قادر به مهار این جنبش عمیق اجتماعی نخواهد بود.

حسین انصاری‌راد،‌ نماینده سه دوره مجلس و سیاستمدار اصلاح‌طلب، در نامه ای به آیت‌الله خامنه‌ای با بیان اینکه «انفجار عظیمی رخ خواهد داد»، نوشت «جمهوری اسلامی در تمام بخش‌های حیات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و سلوک فردی شکست خورده است» و از او خواست که به سیاست سرکوب پایان دهد، خواسته‌های معترضان را بشنود و تن به اصلاحات بدهد.

مصطفی دانشگر تحلیلگر مسائل سیاسی ایران می‌گوید که حکومت در این سه ماه همچنان بر نسخه پیشین یعنی «انکار و بعد سرکوب» پافشاری می کند.

او در گفت و گویی با تلویزیون بی بی سی فارسی گفت: «در یک ماه نخست به خصوص رهبر جمهوری اسلامی چند سخنرانی انجام داد که در آنها صحبت از انکار و صحبت از تحقیر بود... و از انکار رسیدند به جمع کردن بنابراین فکر نمی کنم تغییر بنیادینی در نگاه حکومت اتفاق افتاده باشد.»

او می گوید تغییر موازنه قوا در نهایت در خیابان رقم خواهد خورد، و نیروهای سیاسی که «در داخل کشور» هستند بعد از برهم خوردن موازنه قوا «نقش تعیین کننده ای در پساخیابان خواهند داشت.»

امید معماریان روزنامه نگار درباره این اعتراضات به تلویزیون بی‌بی‌سی گفت: «یکی از مسائلی که اعتراضات اخیر را متمایز می‌کند این است که معترضان از سیستان و بلوچستان گرفته تا مشهد، از تهران گرفته تا تبریز، از خوزستان تا ایذه و جاهای دیگر کشور، یک خواست و یک شعار مشترک داشته و آن مرگ بر خامنه و مرگ بر جمهوری اسلامی است.»

او می گوید همه اینها درحالی است که هیچ برنامه‌ریزی و سازمان دهی مشترکی وجود نداشته است.

او یکی از بزرگترین دستاوردهای معترضان را اقدام روزهای اخیر آلمان برای معلق کردن کمک به تشویق تجارت با ایران می داند. این علاوه بر تحریم های متعددی است که کشورهای غربی در ارتباط با نقض حقوق بشر در این سه ماه علیه مقام ها و نهادهای جمهوری اسلامی اعمال کرده اند.

عمار ملکی، از فعالان مدنی و استاد علوم سیاسی در هلند، روز شنبه در توییتی با اشاره به ۱۰۰ روزگی کشته شدن مهسا امینی نوشت: «انقلاب ایران در اذهان مردم پیروز شده و دور نیست روزی که پیروزی‌اش را در خیابان جشن بگیرد.»

آقای ملکی نوشته است: «در ۱۰۰ روز گذشته، خیزش #زن_زندگی_آزادی در ایران تغییراتی را رقم زد که اصلاح‌طلبان می گفتند شاید در ۱۰۰ سال آینده بتوان به آن رسید؛ خیزشی که جهان به احترامش بلند شد.»

شنبه سوم دی ماه ۱۴۰۱ مصادف با صدمین روز شروع اعتراضات سراسری ایران، مردم در میان برف و باران در برخی از شهرهای ایران از جمله تهران، کرج، اصفهان و مشهد دست به راهپیمایی زده اند تا جنبشی که با سرکوب گسترده و فوق‌العاده خشن حکومت روبرو شده را زنده نگاه دارند.

کشته شدن مهسا امینی در روز ۲۵ شهریور نقطه آغاز اعتراضاتی با شعار «زن، زندگی، آزادی» بود که معترضان در جریان آن خواستار تغییرات اساسی در شرایط زندگی خود و نظام حکومتی کشورشان شده‌اند.

زنان، جوانان و دانشجویان در خط مقدم این حرکت قرار داشته‌اند.

ایران در واقع در این سه ماه شاهد گسترده‌ترین و طولانی‌ترین تظاهرات علیه جمهوری اسلامی بوده است. این اعتراضات از حمایت وسیع ایرانیان خارج از کشور و همبستگی دولت‌ها و شخصیت‌های برجسته سیاسی، اجتماعی، علمی و هنری سراسر جهان برخوردار شده است.

همزمان نهادهای نزدیک به حکومت به تهدید معترضان ادامه می دهند، اما منتقدان می گویند که اگر حکومت به خواسته‌های عمومی تن ندهد باید منتظر «انفجار عظیمی» باشد.

در جریان برخورد خشونت‌آمیز نیروهای مسلح دولتی با معترضان، چند صد نفر کشته و چندین هزار نفر بازداشت و زندانی شده‌اند. این برخوردها در سیستان و بلوچستان و نواحی کردنشین مرگبارتر از سایر مناطق ایران بوده است.

حکومت سعی کرده است مخالفان را به تجزیه طلبی متهم کند و در مقابل با شعارهایی که حاکی از همبستگی ملی است روبرو شده؛ شعارهایی مثل «از کردستان تا تهران جانم فدای ایران».

اقدامات حکومت ایران در این سه ماه محکومیت و اقدامات مجامع بین‌المللی را در پی داشته؛ نشست ویژه شورای امنیت سازمان ملل، تشکیل هیئت حقیقت یاب شورای حقوق بشر سازمان ملل برای بررسی نقض حقوق معترضان و لغو عضویت جمهوری اسلامی ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل از جمله اینهاست.

در این مدت، ارتباط اینترنتی در بسیاری از نقاط ضعیف و در مواردی قطع بوده است.

اعتراضات تازه

روز شنبه معترضان در چند شهر از جمله کرج، مشهد، تهران، اصفهان و سنندج شعارهایی علیه رهبر و سایر نهادهای جمهوری اسلامی سردادند.

تصاویری از مشهد در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که نشان می‌دهد معترضان به خیابان‌ها رفته و شعارهای اعتراضی سرمی‌دهند. فردی که روی ویدیو صحبت می‌کند، به «صدمین روز خیزش مردمی» اشاره دارد. در این ویدیوها شعارهای در حمایت از مجید رهنورد، معترضی که اعدام شد سرداده می‌شود.

در مهرشهر کرج معترضان با شعار «مرگ بر دیکتاتور» اعتراض خود را نشان دادند و در نارمک تهران گروهی در حال راهپیمایی حین سردادن شعارهایی مثل «مرگ بر دیکتاتور» دیده شدند.

در هفت حوض تهران و اصفهان هم شهروندان راهپیمایی سکوت برگزار کردند.

پیشتر ویدئوهایی از نصب پرده‌ای در خیابان‌های تهران منتشر شده بود که بر رویش نوشته شده بود: «۳ دی، ۱۰۰ روزگی انقلاب».

یکی از تحولات مهم این صد روز اعتراضات گسترده دانش آموزی - علاوه بر تظاهرات وسیع دانشجویی - بود که همچنان ادمه دارد.

‌روز شنبه ویدیویی از اعتراض دانش آموزان در یکی از مدارس تهرانپارس در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن گروهی از دانش آموزان علیه حکومت و رهبر جمهوری اسلامی شعارهایی می‌دهند.

همزمان حمایت چهره های برجسته از معترضان ادامه دارد.

عبدالرضا کاهانی از کارگردانان سرشناس سینمای ایران در این روز در توییتی نوشت‌: «به احترام تمام کسانی که در صد روز گذشته قدمی برای پیروزی برداشته‌اند و با درود به نام ماندگار #مهسا_امینی ، راهمان را ادامه می‌دهیم.»

اعتراض‌های اخیر در پی آن آغاز شد که مهسا امینی در روز ۲۵ شهریورماه (۱۶ سپتامبر) در حالی که در بازداشت گشت ارشاد بود کشته شد. در آن روز تجمع برخی از معترضان در برابر بیمارستانی که مهسا امنیتی در آن جان سپرد با برخورد شدید نیروی انتظامی روبه‌رو شد.

اما از روز ۲۶ شهریور ماه و به هنگام خاکسپاری او در سقز، بسیاری از معترضان با سردادن شعار مخالفت خود را با جمهوری اسلامی نشان دادند. در همان روز اعتراض‌هایی در شهر سنندج نیز برپا شد.

این اعتراض‌ها به سرعت به شهرهای مختلف کشور سرایت کرد.

در این مدت در بیش از ۱۶۰ شهر، نزدیک به ۶۰۰ تظاهرات برپا شده، کشته شدن نزدیک به ۵۰۰ نفر تایید شده و برآورد می‌شود که نزدیک به ۲۰ هزار نفر نیز دستگیر شده‌اند.

شبکه سی بی سی کانادا روز جمعه گزارش داد که حداقل ۹۰ فرد بازداشت شده در جریان اعتراضات با خطر بالای اعدام روبرو هستند. براساس این گزارش تاکنون حداقل ۱۹ نفر به مرگ محکوم شده اند.

حکومت ایران در هفته های اخیر محسن شکاری و مجیدرضا رهنورد، دو جوانی که در جریان اعتراضات دستگیر شده بودند، را اعدام کرده است.

هشدار به معترضان؛ هشدار به حکومت

روز شنبه «مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه» با صدور بیانیه‌ای خواستار «تداوم جدی‌تر اجرای قانونی حکم بازدارنده اعدام برای محاربین و مفسدین باغی» شد و روحانیون مخالف اعدام را «ورشکسته سیاسی» خطاب کرد.

هفته پیش هم مسعود ستایشی، سخنگوی قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران، با دفاع از احکام صادر و اجرا شده اعدام معترضان گفته بود که «سزای کسانی که در زمین ظلم می‌کنند، جز دار نیست».

علاوه بر محکومیت های گسترده داخلی و خارجی اعدام‌ها، مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در روز ۲۱ آذر در بیانیه ای گفته بود «صرف نظر از اشکالات فقهی و حقوقی که در روند دادرسی، صدور و اجرای ناگهانی این حکم وجود داشته، اساساً اعدام راهکاری درست برای تأمین امنیت و کاستن از التهاب نیست؛ زیرا این کار به خشم و کینه جامعه می‌افزاید» و روحانیون برجسته‌ای مانند مصطفی محقق داماد و محمدتقی فاضل میبدی از صدور احکام اعدام انتقاد کردند.

اما منتقدان هشدار می دهند که حکومت با اعمال خشونت قادر به مهار این جنبش عمیق اجتماعی نخواهد بود.

حسین انصاری‌راد،‌ نماینده سه دوره مجلس و سیاستمدار اصلاح‌طلب، در نامه ای به آیت‌الله خامنه‌ای با بیان اینکه «انفجار عظیمی رخ خواهد داد»، نوشت «جمهوری اسلامی در تمام بخش‌های حیات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی و سلوک فردی شکست خورده است» و از او خواست که به سیاست سرکوب پایان دهد، خواسته‌های معترضان را بشنود و تن به اصلاحات بدهد.

مصطفی دانشگر تحلیلگر مسائل سیاسی ایران می‌گوید که حکومت در این سه ماه همچنان بر نسخه پیشین یعنی «انکار و بعد سرکوب» پافشاری می کند.

او در گفت و گویی با تلویزیون بی بی سی فارسی گفت: «در یک ماه نخست به خصوص رهبر جمهوری اسلامی چند سخنرانی انجام داد که در آنها صحبت از انکار و صحبت از تحقیر بود... و از انکار رسیدند به جمع کردن بنابراین فکر نمی کنم تغییر بنیادینی در نگاه حکومت اتفاق افتاده باشد.»

او می گوید تغییر موازنه قوا در نهایت در خیابان رقم خواهد خورد، و نیروهای سیاسی که «در داخل کشور» هستند بعد از برهم خوردن موازنه قوا «نقش تعیین کننده ای در پساخیابان خواهند داشت.»

امید معماریان روزنامه نگار درباره این اعتراضات به تلویزیون بی‌بی‌سی گفت: «یکی از مسائلی که اعتراضات اخیر را متمایز می‌کند این است که معترضان از سیستان و بلوچستان گرفته تا مشهد، از تهران گرفته تا تبریز، از خوزستان تا ایذه و جاهای دیگر کشور، یک خواست و یک شعار مشترک داشته و آن مرگ بر خامنه و مرگ بر جمهوری اسلامی است.»

او می گوید همه اینها درحالی است که هیچ برنامه‌ریزی و سازمان دهی مشترکی وجود نداشته است.

او یکی از بزرگترین دستاوردهای معترضان را اقدام روزهای اخیر آلمان برای معلق کردن کمک به تشویق تجارت با ایران می داند. این علاوه بر تحریم های متعددی است که کشورهای غربی در ارتباط با نقض حقوق بشر در این سه ماه علیه مقام ها و نهادهای جمهوری اسلامی اعمال کرده اند.

عمار ملکی، از فعالان مدنی و استاد علوم سیاسی در هلند، روز شنبه در توییتی با اشاره به ۱۰۰ روزگی کشته شدن مهسا امینی نوشت: «انقلاب ایران در اذهان مردم پیروز شده و دور نیست روزی که پیروزی‌اش را در خیابان جشن بگیرد.»

آقای ملکی نوشته است: «در ۱۰۰ روز گذشته، خیزش #زن_زندگی_آزادی در ایران تغییراتی را رقم زد که اصلاح‌طلبان می گفتند شاید در ۱۰۰ سال آینده بتوان به آن رسید؛ خیزشی که جهان به احترامش بلند شد.»