تالاب صالحیه، طبیعت سبز دیروز، امروز هوا را می‌بلعد

تالاب صالحیه، یک تالاب فصلی در شهرستان نظرآباد استان البرز است که بخشی از آن نیز در همسایه ما، قزوین قرار دارد.

همین چند وقت پیش جانوران مختلف و ۱۲۰ نوع پرنده از جمله درنای خاکستری، غاز خاکستری، اردک سبز، تنجه، آنقوت، اگرت، حواصیل، فلامینگو، لک‌لک سیاه و پلیکان در این تالاب دیده می‌شدند اما دست خشکسالی همه این موجودات را بی‌خانمان و سرایشان را به زمینی بی‌آب و علف تبدیل و خاک آن را در هوا سرگردان کرده است.
  زهکش، طرحی که تالاب را به خاک نشاند خشکسالی تالاب صالحیه از آنجا شروع شد که مسئولان وقت برای ایجاد زمین کشاورزی در استانی دیگر منابع آبی آن را به آن نقطه منتقل کردند.
  مجید درگی، مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز گفت: منطقه بیابانی تالاب صالحیه نظرآباد ۱۳۰ هزار هکتار وسعت دارد که البته سال‌های قبل وضعیت خوبی داشت، آب در آن نقطه جمع می‌شد و زیستگاه حیات وحش بود و پرندگان و پستاندران از جمله آهو در آن می‌زیستند.

وی گفت: اواسط دهه هشتاد جهاد کشاورزی زهکشی را در آن منطقه احداث می‌کند که از قزوین آغاز و از البرز می‌گذرد و به دریاچه شور می‌رسد، مسئولان وقت قصد داشتند زمین های اطراف دریاچه را به اراضی کشاورزی تبدیل کنند که نشد.
  مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز گفت: این زهکش از نظر مهندسی اجرا شد و آب را کاملا انتقال داد و کاهش بارندگی هم باعث شد تا زیست بوم تالاب صالحیه به یک بیابان تبدیل شود. وی افزود: قدم اول برای احیای تالاب صالحیه تامین آب است که این امکان برای البرز وجود ندارد، زیرا برای این کار به ۲۴۰ میلیون متر مکعب آب نیاز داریم.

درگی اضافه کرد: وقتی به آن منطقه می‌رویم متوجه می‌شویم که خاک کاملا پوک و فرسایش خاک به طور کامل آنجا انجام شده است. حالا کانون ریزگرد تالاب صالحیه که حدود پنج هزار هکتار بود بعد از گذشت ده سال به چهل هزار هکتار رسیده است. هرچه بکارید را شترها دِرو می‌کنند یکی دیگر از مشکلاتی که صالحیه و دیگر اراضی مستعد ایجاد ریزگرد را در نواحی غربی البرز دچار مشکل کرده، از بین رفتن پوشش گیاهی این منطقه به ویژه توسط شترها است.

گفته می‌شود بین ۱۲۰ تا ۳۰۰ نفر شتر متعلق به روستای گلدره در آن منطقه وجود دارند که برای آنان زمینی اختصاص پیدا کرده است. البته حدود هزار نفر شترهم از استان‌های دیگر وارد البرز می‌شوند که چرای غیرقانونی دارند و از بین رفتن پوشش گیاهی از آثار آن‌ها در البرز است.

علی محمد طهماسبی بیرگانی، دبیر ستاد ملی مقابله با گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست چرای شتر‌های سرگردان را یکی از علل اصلی غبارخیزی تالاب صالحیه دانست و گفت: بیشتر این شتر‌ها بدون مجوز در این منطقه در حال چرا هستند.

وی اظهار داشت: یکی از کانون‌های غبارخیز مهم در کشور ما تالاب‌های صالحیه نظرآباد و الله آباد قزوین است.

طهماسبی گفت: تالاب صالحیه در آینده‌ای بسیار نزدیک به شدت استان‌های البرز و تهران را تهدید می‌کند که اگر پیشگیری نکنیم به وضعیتی بحرانی‌تر از اکنون منجر می‌شود که کنترل آن بسیار مشکل‌تر خواهد بود. پوشش گیاهی، درمانی که با تاخیر پیش‌ می‌رود.

لشکری، معاون محیط زیست البرز گفت: اگر بخواهیم کانون‌های مستعد ریزگردها را با پوشش گیاهی مهار کنیم، دو دهه زمان می‌برد.

وی گفت: علت این امر تزریق قطره‌ای بودجه و اعتبارات است و تخلفات چرای دام هم به این مشکل دامن می‌زند.

معاون محیط زیست البرز گفت: باید تلاش مضاعفی برای اخذ اعتبارات داشته باشیم و تمام تلاش خود را برای حفظ پوشش‌های گیاهی انجام دهیم.

او اضافه کرد: ایجاد کمربند سبز در اطراف شهرها، راهکاری مناسب برای جلوگیری از ورود ریزگردها به بافت شهری است.

لشکری گفت: از بین رفتن باغات و اراضی کشاورزی و تبدیل آن به ویلاها در چهارباغ ملموس و جالب این که حق‌آبه این اراضی نیز همچنان کشاورزی است. از شر خودروها نگذریم یکی از دلایل مهم و غیرقابل چشم‌پوشی آلودگی هوای البرز، آلاینده‌زاهای خودرویی و صنعتی هستند. دقیقا می‌خواهیم به ناوگان فرسوده حمل و نقل عمومی و خصوصی اشاره کنیم که هر روز به گستره آلودگی‌ها دامن می‌زنند. تا جایی که این آلودگی پلیس راهور را ناگزیر به واکنش کرده است.

سرهنگ حمدالله رحمتی‌پور، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی البرز گفت: در پی افزایش آلودگی هوا، ورود وسایل نقلیه دودزا و فاقد معاینه فنی به معابر درون شهری استان البرز ممنوع است.   وی گفت: با توجه به تشدید آلایندگی‌ها و کاهش کیفیت هوای این استان ضرورت دارد رانندگان خودرو‌های آلاینده و فاقد معاینه فنی خود را برای رفع نقص به مراکز خدمات خودرویی و معاینه فنی انتقال دهند. البته در این بین عبداللهی، استاندار البرز نیز در گفت و گویی از رایزنی با سازمان شهرداری‌ها و اختصاص سرانه به‌منظور خرید اتوبوس‌ها و تاکسی‌های جدید برای استان خبرداده بود. اگه هوای سالم می‌خواهید، پای کار بیایید/ از جلسات مسئولان چه خبر؟ اگر قرار باشد این خبرهای آلودگی و آلایندگی برای آیندگان‌مان فقط نگاره‌هایی از تاریخ و برای ما خاطره شود، نیازمند عزمی جدی است. همه مسئولان مرتبط باید پای کار بیایند تا بتوانیم در هوایی سالم نفس بکشیم، اگر همه ما به این نتیجه برسیم که دود این آلودگی به چشم‌ خانواده‌ خودمان هم می‌رود و آتشش دامن سلامتی خویشاوندان‌مان را هم می‌گیرد، شاید راسخ‌تر درخصوص مقابله با آلایندگی‌ها ورود کنیم و به تعطیلی‌ها به عنوان یک درمانگر موقت رجوع نکنیم.

به طور مثال ۷ مرداد امسال بود که مدیرکل منابع طبیعی اعلام کرد بنا هست که مسئولان استان‌های البرز و قزوین درخصوص تالاب صالحیه نشستی مشترک داشته باشند اما خبری از برگزاری این جلسه نشد که نشد. حالا باید دید زهکشی که قطره قطره جان تالاب صالحیه را گرفته است، مورد غَضَب علمی مسئولان امر قرار می‌گیرد یا خیر؟ باید ببینیم چقدر همت و حمیت به جوشش می‌افتد تا حق‌آبه تالاب تهیه و وارد جریان زندگی موجوداتی شود که با آن به امید روزهای سبز گذشته خداحافظی کرده‌اند. باشگاه خبرنگاران جوان البرز کرج