علت جایگاه والای حضرت زهرا(س)، بینش و معرفت والای قرآنی اوست

خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه- زینب حسینی روش: امروز ۳ جمادی الثانی سالروز شهادت حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها است.دوری از فرهنگ و سبک زندگی به شیوه اهل بیت (ع) اساسی‌ترین عامل همه ناهنجاری‌های فردی، اجتماعی و خانوادگی است، اگر معیارهای زندگی را بر اساس موازین و اصول مکتب اهل بیت (ع) تعریف کنیم و زندگی‌ها را بر اساس آن معیارها تشکیل دهیم، بر پایه استواری قرار داده‌ایم که لغزنده و آسیب‌پذیر نخواهد بود.

باید برای اصلاح همه ابعاد زندگی الگوهای برتری داشت که برای همه سرمشق باشند، ائمه (ع) برای خود الگو داشتند، امام زمان (عج) برای خود الگو دارند و بر اساس رفتار آن الگو عمل می‌کنند، آن حضرت می‌فرمایند الگوی من دختر رسول خداست، بانوان باید افتخار کنند به این مسأله که الگوی آنان انسان کامل حضرت فاطمه زهرا (س) است، به عنوان یک بانوی نمونه است، الگوی همه اهل بیت و علمای بزرگ صاحب‌نام، فاطمه است، فلسفه و سر الگو بودن فاطمه برای انسان کامل باید مورد کاوش دقیق قرار گیرد و این به دست نمی‌آید مگر با شناخت فاطمه ‏ (س) ‏و منزلت رفیع ایشان.

لذا درباره زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) ابعاد ناشناخته و زیبایی‌های فراوان وجود دارد که هنوز شناخته نشده است، حضرت فاطمه اقیانوس معرفت و شناخت است، لذا خداوند نیز او را با واژه «کوثر» معرفی کرده است، زیبایی‌های معرفت در وجود فاطمه نهفته است. بر همین اساس برای واکاوی سبک زندگی حضرت زهرا (س) و تأثیر آن در تربیت اخلاقی فرزندان با حجت الاسلام حجت الاسلام علی حسنلو استاد سطوح عالی حوزه و مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات و پاسخگویی به گفتگو پرداختیم که حاصل آن را در ادامه می‌خوانید:

حجت الاسلام حسنلو در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه حضرت فاطمه (س) زینت پدر بودند اظهار داشت: از آنجایی که زیبایی از کیفیات است و امری نسبی شمرده می‌شود، لذا در تعریف و تفسیر آن سخنان فراوانی از زیبایی شناسان و دانشمندان ارائه شده است. مرحوم علامه جعفری می‌فرماید: معنای زیبایی و جمال حقیقتی است که در برابر درک آدمی بر نهاده می‌شود و موجب تحریک مشهود و ذوق و یا احساس خاص زیبایابی می‌شود و یا در وضع روانی آدمی انبساط به وجود می‌آورد.

وی افزود: اما حد اعلای زیبایی، پرده و نمودی است نگارین و شفاف که بر روی کمال کشیده شده است که موجب اشتیاق آدمی به سوی آن کمال می‌گردد و کمال همان قرار گرفتن هر موضوعی در مجرای بایستگی‌ها و شایستگی‌های خود است. البته باید دانست زیبایی‌ها چه در نمایشگاه حیرت‌آور طبیعت و چه آنچه که محصول فکر و ذوق خلاق آدمی است از دیدگاه اسلام محبوب و مطلوب بوده و همه مستند به خداوند یگانه است چنانچه می‌فرماید: «قل من حرّم زینة الله التی اخرج لعباد» ای پیامبر! (به مردمان) بگو کیست که زیبایی و زینت خداوندی را که برای بندگانش (از جهان طبیعت) برآورده تحریم کرده ومنع نموده است.

اگر گوییم قرآن کریم تفسیری از ابعاد وجود فاطمه است، سخن به گزاف نگفته‌ایم، فاطمه سرّ الله است و قرآن کلام الله است، هر که فاطمه را نشناخت راهی به سوی معرفت قرآن ندارد

این استاد سطوح عالی حوزه علمیه با بیان اینکه برای شناخت وجود فاطمه باید از قرآن و تفسیر قرآن کمک گرفت، گفت: اگر گوییم قرآن کریم تفسیری از ابعاد وجود فاطمه است، سخن به گزاف نگفته‌ایم، فاطمه سرّ الله است و قرآن کلام الله است، هر که فاطمه را نشناخت راهی به سوی معرفت قرآن ندارد، برای فهم زیبایی‌های زندگی فاطمه باید از قرآن استمداد کرد. در آیات قرآن چند اصل با ارزش و آرمان معقول به زیبایی توصیف شده است که به آن‌ها فهرست‌وار اشاره می‌کنیم: نخست عفو و اغماض زیبا (حجر، ۸۵)، شکیبایی زیبا (معارج، ۵)، جدایی و مفارقت نمودن زیبا (مزمل، ۱۰)، زیبایی ایمان (حجرات، ۷) و آخر محبّت الهی و تبعیت از رسول الله (ص) (اعراف، ۳۱) است.

حسنلو ادامه داد: افزون بر این اما قرآن کریم در آیات دیگری، خاطر نشان می‌سازد که هر زیبایی و آرایشی نمایانگر حقیقت نیست و چه بسا ظاهر زیبا که موجب لذات است و جسم را می‌آراید، امّا جان را می‌آزارد و دل را می‌آلاید؛ لذا هشدار می‌دهد که نباید زیبایی‌ها در خدمت پوشاندن پلیدی‌ها باشد؛ چنانچه در برخی آیات فرموده سخنان زیبا برای پوشاندن درون پلید (بقره، ۲۰۴)، آرایش جسمانی ظاهری با حیاتی خشکیده، (منافقون، ۳ و ۴) و همچنین زیبایی ظاهری بی‌ارزش (بقره، ۲۲۱). و در نهایت هدفمند بودن دنیا و ظواهر زیبای آن تذکر داده می‌شود تا همه آن‌ها در خدمت سعادت اخروی قرار گرفته شود، لذا می‌فرماید: «انّا جعلنا ما علی الارض زینةً لها لنبلونهم ایهم احسن عملاً»، ما آنچه را که در روی زمین است برای آن زینت قرار دادیم تا بندگان را بیازماییم که چه کسی از آنها دارای عمل نیکو تر است.

مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات و پاسخگویی درباره زیبایی‌های سبک زندگی حضرت فاطمه که شمه‌ای از دریای بی‌پایان عظمت و شکوه بی‌مانند بانوی دو عالم است، اشاره و تصریح کرد: لازم است بیش از گذشته حضرت زهرا (س) به عنوان الگوی زیبا برای مردم ایران و زنان آزاده جهان معرفی شود. الگو بودن فاطمه از این حقیقت سر چشمه می‌گیرد که رفتار فاطمه (س) انعکاس معرفت قرآنی آن بانو است؛ چنانکه عایشه همسر رسول الله (ص) در باره پیامبر (ع) گفته است «کان خلقه القرآن» رفتار و اخلاق و سیره رسول خدا قرآن بود و از طرفی رسول الله (ص) درباره دخترش فرموده: «فاطمه بضعه منی» فاطمه پاره تن من است؛ پس این سخن خود معرف وجود فاطمه و جایگاه ایشان است.

وی درباره نحوه تربیت فرزندان گفت: حضرت فاطمه (س) درتربیت فرزندان نسخه قرآن را در برنامه زندگی خود دارد؛ آنچه فاطمه را فاطمه می‌کند در درجه اول بینش و معرفت والای قرآنی اوست؛ فاطمه (س)، حسنین علیهماالسلام را با همین بینش تربیت می‌کند؛ مشهور است این روایت که امام حسن (ع) را که می‌گوید مادرم شبی تا صبح در حال عبادت و نماز خواندن بود. من دیدم تک تک همسایه‌ها را دعا می‌کند اما چیزی درباره ما نمی‌گوید. به مادر گفتم مادر چرا درباره خودمان چیزی نگفتی آنجاست که حضرت فاطمه آن عبارت طلایی و نورانی را بر زبان می‌آورند که فرزندم «الجار ثم الدار»، این همان بینش نجات دهنده‌ای است که در جامعه ما و جوامع بشری گم شده است. «اول همسایه بعد خانه» این جمله معرفتی قرآنی و الهی است که برای تربیت همه عالم کافی است؛ همین جمله کوتاه اگر سر لوحه‌ی زندگی بشر باشد هرگز این جنایات و حق کشی‌ها در جهان روی نخواهد داد؛ اگر همه مادران همین جمله‌ی طلایی را به فرزندان آموزش دهند و ملکه روح آنان و تابلو زندگی شأن باشد؛ پیشرفت‌های حیرت انگیزی برای بشر به وجود خواهد آمد و جوامع اصلاح خواهد شد؛ چنین جمله نابی در تاریخ نیست جز اینکه از بینش فاطمی باید آموخت؛ این جهان بینی فاطمه است که باید الگو شود؛ معتقدم اگر هیچ اثر و کلمه و آیه‌ای در شأن فاطمه (س) نباشد و همه این آیات و احادیث یک طرف و همین جمله را که منابع اسلامی اعم از منابع معتبر اهل سنت و شیعه گزارش نموده‌اند که «اول همسایه بعد خانه» برای نشان دادن جلوه تابان بینش عمیق و نورانی معرفتی حضرت کافی است.

مشهور است این روایت که امام حسن (ع) را که می‌گوید مادرم شبی تا صبح در حال عبادت و نماز خواندن بود. من دیدم تک تک همسایه‌ها را دعا می‌کند اما چیزی درباره ما نمی‌گوید. به مادر گفتم مادر چرا درباره خودمان چیزی نگفتی آنجاست که حضرت فاطمه آن عبارت طلایی و نورانی را بر زبان می‌آورند که فرزندم «الجار ثم الدار»، این همان بینش نجات دهنده‌ای است که در جامعه ما و جوامع بشری گم شده است

حسنلو با تاکید بر اینکه فاطمه (س) در تربیت فرزندان برای همه الگو است اظهار داشت: چون فرزندانی تربیت کرد که با بینش قرآنی ایثار نموده و از جان خود گذشتند و دین خدا را حفظ کردند، فرزندانی چون حسن (ع) و حسین (ع) و زینب (س) و ام‌کلثوم تربیت کرد که هر یک نقش بزرگ الهی در راه اعتلای دین خدا داشتند، فاطمه علم و شجاعت و پارسایی و تقوا را به فرزندان با رفتار خود یاد داد فرزندان فاطمه عاشق عبادت و بندگی بودند این عشق را از مادر یاد گرفتند وقتی مادرشان سحرگاهان به مناجات می‌ایستد فرزندان عشق به عبادت را یاد می‌گیرند؛ مقدم داشتن دیگران به خود درس بزرگی است که نه تنها در دعا فاطمه به فرزندان می‌آموزد در دادن لباس و خوراک و غذای خود به فقیران نیز می‌آموزد آنجا که سوره انسان در شأن این انسان برتر و خانواده اش نازل می‌شود وقتی که غذای خود را به یتیم و اسیر و مسکین عطا کرد و خود و فرزندان چند روز با زبان روزه گرسنگی کشیدند الگوی جامعه و نمونه و سرمشق باید اینگونه باشد پر کردن شکم گرسنگان را بر شکم خود مقدم بدارد؛ اینجاست که برکات الهی برای این خانواده سرازیر می‌شود؛ این ایثار را حضرت از کودکی به فرزندان یاد می‌دهد.

مدیر گروه تاریخ و سیره مرکز مطالعات و پاسخگویی به دفاع از دین و شجاعت حضرت زهرا (س) اشاره و عنوان کرد: حضرت فاطمه در دفاع از دین با شجاعت تمام به ایراد خطبه پرداخت و در این راه صدمه دید اما از بیان حق هرگز هراس نداشت؛ فاطمه اولین کسی است که در مقابل سقیفه و جریان انحرافی که در دین پدید آوردند روشنگری نمود و در این راه به شهادت رسید؛ فاطمه درس شجاعت و شهادت را به فرزندان یاد می‌دهد؛ شجاعتی که امام حسین (ع) از مادر آموخت، در کربلا تجلی یافت و حسین (ع) از مادر آموخت که بر سر دین نباید معامله نمود؛ خطبه فدکیه فاطمه (س) در کوفه از زبان زینب و ام کلثوم تجلی یافته و رعشه بر وجود ظالمان و ستمگران بر می‌اندازد؛ عزتی که زینب و ام‌کلثوم از مادر آموختند در کوفه و شام به همه درس دادند که در راه دین باید بردباری داشت و از همه عزیزان و از جان گذشت.

وی درباره عفاف و حیای فاطمه (س) بیان داشت: ام سلمه که فاطمه را در کودکی مادری نیز کرده است قسم می‌خورد که فاطمه (س) از کودکی عفیف و با حیا بود؛ عفاف و حیا یکی از درس‌های قرآن به انسان هست؛ یکی از مصادیق عفت و حیا در قرآن پوشش و لباس مناسب پوشیدن برای زنان و مردان است؛ فاطمه (س) در پوشش و حیا تجلی آیات قرآن هست؛ فاطمه آیات حجاب و این درس قرآن را نیز به خوبی فرا گرفت و به فرزندان خود آموخت؛ عفت و حیا و مصداق بارزش حجاب و عفاف فاطمه برای همه صحابه و یاران پیامبر (ص) اعم از مرد و زن الگو بود؛ وقتی رسول خدا از یاران خود می‌پرسد؛ چه کسی می‌داند برای زن مؤمن بهترین عمل چیست؟ هیچکس پاسخ نتوانست بگوید؛ اما وقتی علی این سوال پدر را از دختر می‌پرسد؛ فاطمه می‌گوید بهترین عمل برای زن این است که نه او نامحرمی ببیند و نه نامحرم او را، وقتی رسول الله این سخن فاطمه را شنید فرمود: پدرش فدایش؛ این نوع بینش است که دختری تربیت می‌کند چون زینب (س) که هرگز تا قبل از واقعه و قیام عاشورا کسی او را در کوفه در انظار ندیده بود؛ اما پس از اسارت بود که در کوفه کاخ عبیدالله را به شجاعت تمام به لرزه در آورد و در شام کاخ یزید را بر سر او خراب کرد و حکومت امویان را نامشروع و پیام برادر را به همه جهانیان ابلاغ نمود درحالیکه یزید می‌خواست با کشتن امام حسین (ع) خود را مشروع و او را نامشروع بنمایاند؛ اما نتیجه بر عکس شد.

حسنلو در پایان خاطرنشان کرد: فاطمه (س) از دین و حقوق انسان‌ها و جامعه دفاع کرد اما هرگز عفاف از او دور نشد روز اجرای خطبه فدک نوشته‌اند با چادر و نقاب در مسجدالنبی حاضر شد و چنان خطبه‌ای خواند که در آن نامشروع بودن غصب را اعلام کرد و از میراث نبوت پاسداری کرد. فاطمه (س) با این بینش فرزندانی تربیت نمود که حافظ میراث نبوت شدند.