نجات سفره آب های زیرزمینی با اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری

طی سال های اخیر، ضعف مدیریت منابع آبی و خشکسالی مخاطرات زیادی همچون سیلاب، فرونشست و مرگ‌ تدریجی زمین و ازبین رفتن پوشش گیاهی را به همراه داشته است که این موضوع بیش از پیش اهمیت اجرای پروژه های آبخیزداری و آبخوانداری را نشان می دهد.

آمارها نشان می دهد که تقویت آب سفره های زیرزمینی با اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری، یکی از اقدامات موفق در کشورهای مختلف دنیاست که بنابر دستور وزیر جهاد قرار است جهشی در اجرای فعالیت های آبخیزداری و آبخوانداری صورت بگیرد.

آقای ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی گفت: برای تشکیل یک سانتی متر خاک، ۷۰۰ سال زمان نیاز است و در مقیاس زمینی خاک تجدید ناپذیر است که در حفاظت از آن باید دقت شود.

ساداتی نژاد می گوید: طرح کاشت یک میلیارد نهال در راستای حفاظت و صیانت از خاک را در دستور کار داریم و همواره تلاش می کنیم با این حرکت اقداماتی در راستای حفاظت از خاک برداریم.

آقای کامبیز بازرگان رئیس انجمن علوم خاک اذعان می کند که ۹۵ درصد غذای مورد نیاز به طور مستقیم و غیرمستقیم از خاک تامین می شود که این موضوع اهمیت حفاظت از خاک را بیش از پیش نشان می دهد.

رئیس انجمن علوم خاک با تاکید بر این‌ موضوع که اراضی کشاورزی نباید برای توسعه مسکن استفاده کرد، گفت: اراضی کشاورزی به سهولت به اراضی شهری تبدیل می شوند، لذا قانون تسهیل مسکن باید اصلاح شود تا اراضی قابل کشت به این شکل توسعه داده نشود.

اجرای سالانه ۱۰ میلیون هکتار عملیات آبخیزداری نیازمند ۲۷ هزارمیلیارد تومان اعتبار است

آقای ابوطالب قزلسفلو مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: خاک به عنوان بستر تولید در امنیت غذایی نقش زیادی دارد، به همین خاطر در تمامی کشورها به موضوع خاک اهمیت ویژه ای می دهند.

او با بیان اینکه موضوع خاک از جایگاه ویژه ای در امنیت غذایی و حفظ آبخیزداری اثرگذار است، گفت: در برنامه ششم مقرر شد که ۱۰ میلیون هکتار عملیات آبخیزداری صورت بگیرد که به رغم تمدید یکسال دیگر از برنامه ششم پیش بینی می شود که تا پایان سال حدود ۶۳ درصد برنامه محقق شود، درحالیکه تا پایان برنامه ششم حداکثر ۵۴ درصد برنامه محقق شده بود.

قزلسفلو ادامه داد: بنابر ابلاغیه سیاست های کلی آب  در سال ۷۷ توسط مقام معظم رهبری مقرر شد که متناسب با سدسازی، آبخیزداری باید انجام شود که متاسفانه کم توجهی و بی توجهی به این موضوع موجب شد که تنها ۲۵ درصد فعالیت های آبخیزداری در کشور صورت گیرد.

مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل ها گفت: با توجه به تغییر الگوی بارش ها، چهارمین کشور سیل خیز در دنیا هستیم که اجرای فعالیت های آبخیزداری در کاهش رسوبات وارده به سدها و جلوگیری از فرسایش خاک نقش بسزایی دارد.

به گفته او، تمامی مسئولان و کارشناسان بر این باورند که با اعمال مدیریت حوزه جامع آبخیز، خسارت سیل و بارش های رگباری کاهش می یابد.

این مقام مسئول درباره اهمیت فعالیت آبخیزداری گفت: بنابر دستور وزیر جهاد کشاورزی قرار است که در اجرای فعالیت های آبخیزداری جهش صورت گیرد، براین اساس در برنامه هفتم و هشتم سالانه ۱۰ میلیون هکتار و در مجموع ۹۰ میلیون هکتار در صورت تامین اعتبار، پروژه های آبخیزداری و آبخوانداری اجرا خواهد شد.

قزلسفلو می گوید: برای اجرای ۱۰ میلیون هکتار عملیات آبخیزداری ۲۷ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است؛ هرچند برای سال های آتی باید تورم به این رقم اضافه شود.

مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخیزداری گفت: لایحه آبخیزداری از طریق وزارت جهاد به دولت ارائه شده که انتظار می رود هرچه سریع تر در مجلس تصویب شود چرا که در اعمال مدیریت جامع حوزه آبخیز تاثیر بسزایی دارد.

کشورها از طریق مدیریت جامع حوزه های آبخیز، آب را حوزه ای و کلان حوزه ای مدیریت می کنند تا از توسعه بیابانزایی و ریزگرد، افت سفره های زیرزمینی، خسارات سیل و پر شدن سدها از رسوب و فرسایش خاک جلوگیری کنند.

اجرای سالانه ۱۰ میلیون هکتار عملیات آبخیزداری تا پایان برنامه هشتم

آقای هوشنگ‌ جزی مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل، مراتع و آبخیزداری گفت: با توجه به آنکه ۱۲۵ میلیون هکتار از عرصه های کشور تحت فرسایش آبی است، بنابراین برای ۴۱ میلیون هکتار  از این عرصه ها مطالعات تفسیری و ۹ میلیون هکتار مطالعات قابل اجرا داریم.

به گفته او، اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری حداقل ۹ تن در هکتار فرسایش و حدود ۶ تن رسوب را کاهش می دهد.

جزی افزایش ‍۱۲۰ کیلوگرمی تولید علوفه در هکتار و افزایش ۱.۵ تا ۳ برابری آبدهی قنوات را از دیگر مزایای اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری اعلام کرد و گفت: بنابر بررسی های صورت گرفته و آمار اعلامی، اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری حدود ۷۰ درصد خسارت سیل را در حوزه های بحرانی که این پروژه ها اجرا شده، اثر گذار است.

او با تاکید بر این موضوع که نگاه به اجرای عملیات آبخیزداری باید به عنوان سرمایه گذاری برای امنیت غذایی باشد، گفت: وقوع سیل هایی که همه ساله در کشور رخ می دهد، باعث شده تمامی مقامات و مسئولان به این نتیجه برسند که اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری به حل مشکل سیل کمک می کند.

مدیرکل دفتر کنترل آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها ادامه داد: با توجه به تاکید وزیر جهاد تا پایان برنامه هشتم قرار است ۹۰ میلیون هکتار مطالعات و اجرای عملیات آبخیزداری داشته باشیم تا مناطقی که آبخیزداری انجام نشده است، پوشش داده شود.

جزی گفت: بنابر آمار سیل مرداد ماه به اراضی کشاورزی ۲ استان ۱۰ هزار میلیارد تومان خسارت وارد کرد، در حالیکه این رقم طی ۵ سال می‌توانست به منظور عملیات آبخیزداری برای اجرای ۱۰ میلیون هکتار تخصیص یابد. 

علی رغم آنکه اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در احیای کمی و کیفی منابع آبی، حفاظت از پوشش گیاهی، تقویت سفره آب های زیرزمینی و جلوگیری از فرسایش خاک تاثیر بسزایی دارد، اما در برنامه های پنجم و ششم بدلیل کمبود اعتبار به طور کامل اجرا نشد که با اجرای لایحه آبخیزداری بنابه دستور رئیس جمهور، فصل جدیدی در صیانت از آب و خاک آغاز می شود.

باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی صنعت ، تجارت و کشاورزی