زندگی نامه پله/ اسطوره ای که آسمان برایش گریست

پله اسطوره فوتبال برزیل در ۸۲ سالگی پس از تجربه تلخ ترین و شیرین ترین لحظاتی که ممکن است در این جهان برای یک فرد رخ دهد درگذشت.

پس از شکست برزیل از اروگوئه در جام جهانی ۱۹۵۰، «ادسون آرانتس دوناسیمنتو» که با نام «پله» مشهور است، و آن زمان ۹ یا ۱۰ ساله بود به پدرش که شدیداً از این باخت ناراحت بود قولی داد. در مصاحبه‌ای که با سایت فیفا در سال ۲۰۱۴ داشت توضیح می‌دهد: «یادم می‌آید که به شوخی به او گفتم: گریه نکن بابا، من جام جهانی را برای تو می‌گیرم.» ۸ سال بعد در سال ۱۹۵۸ جوک پله رنگ واقعیت گرفت و اولین قهرمانی جهان در رکورد سه قهرمانی جهانی پشت سر هم خود را بدست آورد.

به این ترتیب افسانه پله آغاز شد، و تا زمان آخرین بازی‌اش در سال ۱۹۷۷، بیش از ۱۲۸۰ گل به نام خودش ثبت کرد. 

در ادامه نکاتی را در مورد پله که ساعتی پیش جهان فوتبال را به سوگ خود نشاند، می خوانید؛ 

همانطور که پله در توئیتی در سپتامبر ۲۰۱۴ نوشت، پدرش «ژائو راموس»، فوتبالیستی که به نام «دوندینیو» مشهور است، و مادرش «دونا سلسته» نام او را به خاطر توماس ادیسون، «ادسون» گذاشتند.

پله در این باره به نشریه «گاردین» گفته است: «هنگامی که من متولد شدم برق به تازگی به شهر من در برزیل رسیده بود. از اینکه نامم از توماس ادیسون گرفته شده خوشحال بودم. «پله» به نظرم وحشتناک و مزخرف بود. ادسون خیلی جدی‌تر و بااهمیت‌تر نشان داده می‌شد.» اگرچه صد درصد از چگونگی پیدایش اسم «پله» مطمئن نیست، اما از نظرش محتمل‌ترین توضیح این است که او نام یکی از هم‌تیمی‌های پدرش را بد تلفظ کرد و همکلاسی‌هایش شروع کردند به مسخره کردنش. نام این بازیکن «واسکو دسائو لورنکو» بود که به «بیله» مشهور است. خودش در ادامه توضیح می‌دهد: «وقتی کسی به من می‌گفت «سلام پله» عصبانی میشدم و فریاد میزدم. یک بار حتی با مشت به صورت یکی از همکلاسی‌هایم زدم و دو روز تنبیه شدم. اما الان عاشق اسم مستعارم هستم.»

ماجرای توپ و کفش فوتبال

پله در فقر بزرگ شد و از آنجایی که خانواده نمی‌توانستند برای او توپ فوتبال بخرند از گلوله‌های جوراب به جای توپ استفاده می‌کرد. ۶ ساله بود که به شهر بزرگتری در جنوب برزیل نقل مکان کردند و در آنجا کفش مردم را برق می‌انداخت و بیرون سالن‌های سینما بادام زمینی بوداده می‌فروخت تا پول خرید توپ فوتبال را بدست بیاورد. پول خرید کفش هم نداشت و پابرهنه بازی می‌کرد. دوستانش تیم فوتبالی درست کردند و نامش را تیم «بی‌کفش‌ها» گذاشتند. بعد‌ها بازی‌های با پای برهنه که در زمین‌های خالی انجام می‌شد به «پلادا» معروف شد که گمان می‌رود این نام به خاطر پله انتخاب شده است.

قرارداد نجومی

پله در ۱۵ سالگی و در سال ۱۹۵۶ اولین قراردادش را با تیم سانتوس امضا کرد و تنها ۱۰ دلار در ماه درآمد داشت. به گزارش ESPN حقوقش را صرف خرید اجاق‌گاز برای مادرش کرد، هرچند شهر آن‌ها گازکشی نشده بود. چند سال بعد در سال ۱۹۷۵ با تیم نیویورک کاسموس با مبلغ ۷ میلیون دلار قرارداد بست و در آن زمان پردرآمدترین بازیکن جهان شد.

گنجینه ملی برزیل

پس از اینکه پله تیم ملی برزیل را به اولین قهرمانی جهانی‌اش در سال ۱۹۵۸ رساند باشگاه‌های اروپایی نظیر رئال مادرید، یوونتوس، اینتر و منچستریونایتد خواهان او شدند. «ژانیو کوادروس» رئیس جمهور برزیل، برای اینکه جلوی رفتن او به تیم‌های خارجی را بگیرد نام پله را در سال ۱۹۶۱ به عنوان گنج ملی ثبت کرد. پله با شوخی می‌گوید: «خب، اول از همه به این موضوع افتخار می‌کنم. اما من هم مثل همه مالیات پرداخت می‌کنم. درخواست‌های زیادی برای بازی در اروپا داشتم. برای رئال‌مادرید، میلان، بایرن‌مونیخ. اما آن زمان بازیکنان برزیلی زیادی در خارج از برزیل نداشتیم. من در تیمم سانتوس خیلی خوشحال بودم. تمایلی به بازی در خارج از کشور نداشتم.»

رکورد‌های گینس

پله تا پایان دوران حرفه‌ای‌اش ۳ قهرمانی جهان با برزیل در سال‌های ۱۹۵۸، ۱۹۶۲، ۱۹۷۰ به‌دست آورد که بیشترین تعداد قهرمانی است که یک بازیکن تاکنون موفق به کسبش شده است. البته این تنها یکی از رکورد‌هایی است که پله به‌دست آورده است. ۴ گلی که پله در اولین بازی حرفه‌ای‌اش در سال ۱۹۵۶ به ثمر رساند پیش‌زمینه تعداد ۱۲۸۳ گلی است که در طول سال‌ها به نام خودش ثبت کرد و در جهان با این تعداد گل پادشاهی می‌کند. با این حال بحث‌هایی در مورد این تعداد گلی که گینس ثبت کرده وجود دارد، چون چندین رسانه گزارش داده‌اند که بیش از ۵۰۰ گل پله در مسابقات دوستانه و غیررسمی به ثمر رسیده و نه در رقابت‌های حرفه‌ای.

پله و آمریکا 

پس از بازنشستگی پله از تیم ملی برزیل و سانتوس در سال ۱۹۷۴، وزیر امور خارجه سابق آمریکا «هنری کیسینجر» به سائوپائولو رفت تا پله را برای بازی در نیویورک کاسموس متقاعد کند. «او من را به کافه دعوت کرد و گفت گوش کن، تو می‌دانی من آمریکایی هستم و سیاستمدارم. فوتبال به آنجا هم آمده و الان در مدارس بچه‌ها فوتبال بازی می‌کنند. مایلی به ما کمک کنی تا فوتبال را در آمریکا ارتقا بدهیم؟ من هم گفتم: خدای من!»

کیسینجر قبل از متقاعد کردن پله برای امضای قرارداد ۳ ساله ۷ میلیون دلاری، در تلگرافی که برایش ارسال کرده بود نوشت: «اگر تصمیم به امضای قرارداد بگیرید مطمئن هستم که اقامت شما در آمریکا به روابط نزدیک‌تر برزیل و ایالات متحده در زمینه ورزش کمک خواهد کرد.»

توقف جنگ

کیسینجر در مقاله‌ای در سال ۱۹۹۹ در مجله «تایم» خاطرنشان کرد که هر دو طرف در جنگ داخلی نیجریه در سال ۱۹۶۷ به مدت ۴۸ ساعت آتش‌بس اعلام کردند تا پله بتواند در پایتخت لاگوس در مسابقه‌ای نمایشی بازی کند. وبسایت سانتوس نوشته که «ساموئل اوگبمودیا» فرماندار نظامی منطقه، موقعیتی به وجود آورد تا هر دو طرف بتوانند پیروزی ۲-۱ پله مقابل نیجریه را تماشا کنند. پله در سال ۲۰۲۰ در توئیتی نوشت: «از ما خواسته شد تا در بحبوحه جنگ داخلی در شهر بنین یک بازی دوستانه انجام دهیم، اما سانتوس آنقدر محبوب بود که آن‌ها با آتش‌بس روز مسابقه موافقت کردند. این روز را روزی می‌دانند که جنگ به خاطر سانتوس متوقف شد.»

دوستی با نلسون ماندلا

پله تعطیلات خانوادگی را ترک کرد تا در مسابقه‌ای برای خیریه به افتخار هشتاد و نهمین تولد رئیس جمهور آفریقای جنوبی با عنوان «۹۰ دقیقه برای ماندلا» بازی کند. در طول یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک، پله پیراهن امضا شده خودش را به ماندلا هدیه کرد و ماندلا آن را گران‌بهاترین هدیه‌اش تا پایان عمر می‌دانست.

پس از مرگ ماندلا در سال ۲۰۱۳ پله توئیت کرد: «او قهرمان من، دوست من، و همراه من در مبارزه برای مردم و برای صلح جهانی بود»، و او را تأثیرگذارترین فرد تمام زندگی‌اش می‌دانست.

شوالیه

با وجود اینکه پله اصالت بریتانیایی ندارد، ملکه الیزابت دوم در سال ۱۹۹۷ به خاطر تمام فعالیت‌های بشردوستانه پله عنوان افتخاری شوالیه امپراتوری بریتانیا (KBE) را به او اعطا کرد. پله از سال ۱۹۹۴ به عنوان قهرمان ورزشی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد و سفیر حسن نیت برای یونیسف خدمت کرد و کمپین‌هایی مانند جمع آوری کمک برای «کودکان نیازمند» در سال ۱۹۹۶، و «بازی خانه» در سال ۲۰۰۰ ایجاد کرد. در سال ۲۰۲۰ در مورد مقام شواله افتخاری‌اش توئیت کرد: «همیشه در ذهنم خواهد ماند. از همه مردم بریتانیا برای محبتشان تشکر می‌کنم.»

بازی برای دو تیم در دیدار خداحافظی

در اکتبر ۱۹۷۷ پله در مسابقه‌ای نمایشی بین نیویورک کاسموس و سانتوس در ورزشگاه جاینتز نیوجرسی در مقابل دیدگان ۷۷ هزار تماشاگر از جمله محمد علی، آخرین بازی خود را انجام داد. نیمه اول را برای سانتوس بازی کرد و یک گل به ثمر رساند، و بعد پیراهنش را عوض کرد و نیمه دوم را برای کاسموس بازی کرد. کاسموس در نهایت آن بازی را با نتیجه ۲-۱ برد.

در نیمه دوم باران شروع به باریدن گرفت و همین امر باعث شد روز بعد روزنامه های برزیلی در واکنش به خداحافظی پله تیتر بزنند «حتی آسمان هم گریه می کرد»

باشگاه خبرنگاران جوان ورزشی دنیای ورزش