هلند و عذرخواهی از برده‌داری

به گزارش تابناک  «مارک روته»، نخست‌وزیر هلند، در سخنرانی اخیرش با توصیف اینکه چگونه بیش از ۶۰۰ هزار مرد، زن و کودک آفریقایی به دست برده‌‌فروشان هلندی به سورینام، مستعمره سابق آن کشور فرستاده شدند، اعلام کرد تاریخ اغلب «زشت، دردناک و حتی کاملا شرم‌آور» است.

محمود فاضلی در متنی در روزنامه شرق نوشت:‌ «مارک روته»، نخست‌وزیر هلند، در سخنرانی اخیرش با توصیف اینکه چگونه بیش از ۶۰۰ هزار مرد، زن و کودک آفریقایی به دست برده‌‌فروشان هلندی به سورینام، مستعمره سابق آن کشور فرستاده شدند، اعلام کرد تاریخ اغلب «زشت، دردناک و حتی کاملا شرم‌آور» است. امروز عذرخواهی می‌کنم.

دولت هلند و نمایندگانش طی چند قرن برده‌داری را اشاعه دادند و از آن سود بردند. درست است که امروز هیچ‌یک از کسانی که شخصا مسئول برده‌داری بودند، زنده نیستند؛ اما دولت هلند در برابر کسانی که به بردگی گرفته شدند و نوادگانشان، مسئولیت رنج بزرگ کسانی را که عاملش بود‌اند، بر عهده می‌گیرد. در طول قرن‌ها، بسیاری از مردم به نام دولت هلند مورد سوءاستفاده، استثمار و بدرفتاری قرار گرفته‌اند. برای قرن‌ها، کرامت انسانی از طرف دولت هلند زیر پا گذاشته شده است.

هلند غرامت نمی‌دهد

دولت هلند نمایندگانی را به کشور سورینام و همچنین به جزایر کارائیب شامل «کوراکائو»، «سنت مارتن»، «آروبا»، «بونیر»، «سابا» و «سنت اوستاتیوس» که بخشی از پادشاهی هلند باقی ‌مانده، اعزام می‌کند. دولت هلند به نوه‌ها یا بازماندگان آنها غرامت نمی‌دهد، در عوض دولت هلند در حال ایجاد یک صندوق ۲۰۰ میلیون یورویی برای کمک به مقابله با میراث برده‌داری در هلند و مستعمرات سابق آن و تقویت آموزش درمورد این موضوع است.

با وجود اینکه برخی از گروه‌های فعال در هلند و مستعمرات سابق آن از نخست‌وزیر خواسته بودند تا اول جولای سال 2023، یعنی صدوشصتمین سالگرد لغو برده‌داری صبر کند؛ اما او زودتر به طرح این موضوع پرداخته است. سخنرانی نخست‌وزیر هلند در حالی صورت گرفت که فاقد هرگونه برنامه مشخص برای جبران خسارت ناشی از این اقدامات بود.
بسیاری از مردم هلند هنوز به سابقه تاریخی این کشور به‌عنوان یک قدرت دریایی و یک کشور تجاری افتخار می‌کنند! در مدارس هلند اطلاعات اندکی درباره نقش این کشور در تجارت برده ارائه می‌شود. گروهی معتقدند این عذرخواهی باید از سوی «ویلم الکساندر» پادشاه این کشور در سورینام، مستعمره سابق صورت گیرد. هلند علاوه بر این عذرخواهی، در حال بررسی اقدامات دیگری از جمله تلاش برای بازگرداندن آثار هنری ربوده‌شده و جبران تبعات نژادپرستی است.

سابقه تاریخی

در زمان اوج قدرت امپراتوری استعماری «ولایات متحده» هلند، این کشور شمال اروپا هفت مستعمره در دریای کارائیب، آفریقای جنوبی و اندونزی کنونی داشت. سورینام و کوراسائو، مهم‌ترین مستعمرات هلند در کارائیب بودند. در آفریقای جنوبی «بوئرها» تا پیش از پذیرش شکست در برابر بریتانیا حکم می‌راندند. در جنوب شرقی آسیا و در اندونزی کنونی، شرکت هلندی «هند شرقی» فعال بود. تاریخ استعمار هلند آغشته به خون و سرشار از داستان‌های فلاکت هزاران برده است که ربوده شده و سپس به بازارهای اروپا و آمریکا فروخته شده‌اند. هلندی‌ها بسیاری از نقاط جهان از آمریکا تا آسیا و آفریقا تا آمریکای جنوبی را مستعمره کردند.

همچنین بسیاری از کشورهای آفریقایی را برای سال‌ها به اشغال خود درآوردند. از قرن هفدهم هلندی‌ها شروع به استعمار بسیاری از مناطق آفریقا از جمله ساحل عاج، غنا، آفریقای جنوبی، آنگولا، نامیبیا و سنگال کردند. هلندی‌ها از غرب آفریقا شروع به استعمار قاره آفریقا کردند. از منابع طبیعی و انسانی غنا و سنگال در قرن شانزدهم، ساحل عاج و آفریقای جنوبی در قرن هفدهم و نامیبیا در قرن نوزدهم پس از استعمار آنها سوء‌استفاده کردند. هلندی‌ها حکومت استعماری را بیشتر در نواحی ساحلی آفریقا برقرار کردند و بین قرن‌های ۱۵ و ۱۷ از «عصر طلایی» استعمار برخوردار بودند. هلندی‌ها قبل از اینکه انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها برای غارت این قاره بیایند، سرزمین‌های استعماری را در آفریقا ایجاد کرده بودند.

هلند معادن زیرزمینی و عمدتا طلای کشور غنا را چپاول کرد و هزاران غنایی را به‌عنوان برده به آمریکا و اروپا فروخت. هلند نخستین کشور استعماری است که به آفریقای جنوبی آمد و با تأسیس شرکت هند شرقی هلند در سال ۱۶۵۲، پایه‌های یک شهر بندری را در شهر «کیپ‌تاون» در آفریقای جنوبی گذاشت. تعداد هلندی‌ها در آفریقای جنوبی در سال ۱۶۵۲ تنها ۹۰ نفر بود که در سال ۱۷۹۵ به ۱۶ هزار نفر رسید. در همان سال تعداد مردم آفریقای جنوبی که در این کشور به بردگی هلندی‌ها درآمده بودند، به حدود ۱۷ هزار نفر رسید.

هلندی‌ها که از آفریقای جنوبی به‌عنوان مرکز تجارت برده خود استفاده می‌کردند، هزاران برده را به‌ویژه در «کیپ‌تاون» با کشتی به قاره‌های آمریکا و اروپا بردند. هلندی‌ها همچنین در سال‌های ۱۶۵۹ و ۱۶۷۳ و همچنین بین سال‌های ۱۶۷۴ تا ۱۶۷۷ قتل‌ عام‌هایی را در «کیپ‌تاون» به راه انداختند. کشتار مردم به دست هلندی‌ها شناخته‌شده‌‎ترین آثار استعماری این کشور در آفریقاست. آنها همچنین خانه‌ها و زمین‌های مردم را مصادره کرده و آنها را به‌عنوان برده ربوده و منابع طبیعی منطقه را به غارت بردند. بازرگانان هلندی بیش از نیم میلیون آفریقایی را به بردگی گرفته و به قاره آمریکا از جمله برزیل و منطقه کارائیب بردند. همین تعداد یا بیشتر نیز از آسیایی‌ها در اندونزی و مناطق دیگر آسیا به بردگی گرفته شدند.

ریشه‌کن‌کردن برده‌داری در آینده نزدیک «غیرممکن» است

گرچه یکی از اهداف جهانی سازمان ملل مبارزه با استثمار و ریشه‌کن‌کردن برده‌داری تا سال ۲۰۳۰ میلادی است؛ اما براساس برآورد‌های موجود امکان آن در آینده نزدیک «غیرممکن» به‌ نظر می‌رسد و جامعه جهانی در مقابله با برده‌داری مدرن با مشکلات عظیمی مواجه است. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل، به‌ تازگی به‌ مناسبت روز جهانی نابودی برده‌داری تأکید کرد: باید اشکال معاصر برده‌داری را در جهان شناسایی و ریشه‌کن کنیم.

بازتاب میراث تجارت آفریقایی‌ها به‌عنوان برده همچنان ادامه دارد و زخمی بر جوامع ماست و مانع از توسعه عادلانه می‌شود. ما باید اشکال معاصر برده‌داری مانند قاچاق انسان، بهره‌کشی جنسی، کودکان کار، ازدواج اجباری و استفاده از کودکان در درگیری‌های مسلحانه را شناسایی و آنها را ریشه‌کن کنیم.

آخرین برآورد جهانی برده‌داری مدرن درمورد کار اجباری و ازدواج اجباری نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۱، حدود ۵۰ میلیون نفر به بردگی گرفته شده‌اند و این تعداد در حال افزایش است. اقلیت‌های قومی، مذهبی و زبانی، مهاجران، کودکان و افراد با هویت‌های جنسیتی و گرایش‌های جنسی متفاوت، به‌ویژه در مقابل برده‌داری مدرن آسیب‌پذیر هستند. اقدامات فزاینده‌ای باید با مشارکت کامل همه طرف‌ها از‌ جمله بخش خصوصی، اتحادیه‌های کارگری، جامعه مدنی و نهادهای حقوق بشر انجام شود. از همه کشورها می‌خواهم که از حقوق قربانیان و بازماندگان برده‌داری حمایت کنند.