بررسی گزارش آموزش و پرورش مبنی بر درج محتوای قرآنی در کتب درسی

به گزارش خبرگزاری مهر، جلسه ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم در دبیرخانه این ستاد واقع در سازمان اوقاف و امور خیریه و به صورت مجازی و حضوری برگزار شد.

در ابتدای این جلسه حمید مجیدی‌مهر، دبیر ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم از حضور نیافتن برخی اعضای ستاد در جلسات گلایه کرد و گفت: یکی از پرکارترین کمیسیون‌ها و ستادهای قرآنی کشور ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم است که متأسفانه بعضاً با استقبال اعضا مواجه نمی‌شود.

وی با بیان اینکه امیدوارم در جلسات آینده شاهد حضور پررنگ‌تر اعضا باشیم، افزود: لازم است در این زمینه نامه‌ای خطاب به دستگاه‌ها تنظیم شود.

در این جلسه به مناسبت سالروز شهادت سردار سپهبد قاسم سلیمانی، کلیپ کوتاهی از سخنان مقام معظم رهبری و نیز سردار دل‌ها پخش شد و در ادامه محمدمهدی بحرالعلوم، مسئول دبیرخانه ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن به بیان دستورهای این جلسه پرداخت.

ارائه گزارشی از اقدامات سازمان پژوهش آموزش و پرورش

بر همین اساس، اولین دستور این جلسه ارائه گزارش پروژه «طراحی و اجرای دوره‌های توانمندسازی مربیان مهد و پیش‌دبستانی» و «تغییرات کتب درسی» با رویکرد ایجاد گرایش و آموزش حفظ قرآن کریم بود که از سوی فلاح، نماینده سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش ارائه شد.

در این بخش و قبل از ارائه گزارش ویدئویی از طرح درس‌ورزی قرآن که با عنوان «همراه با قرآن همگام با شهدا» تهیه شده و بخشی از آن به موضوع حفظ اختصاص یافته است، برای اعضای این ستاد پخش شد.

در ادامه فلاح، نماینده سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش گفت: یکی از کارهای خوبی که بر اساس همکاری آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن صورت گرفت، موضوع توانمندسازی قرآنی مربیان پیش‌دبستانی با رویکرد حفظ بود.

وی افزود: برای اجرای دوره توانمندسازی مربیان پیش از دبستان، کارگروه ستادهای راهبری تشکیل شد. بند پنجم اهداف برنامه دوره پیش از دبستان که مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش را نیز دارد به انس با قرآن و علاقه به یادگیری آن اشاره شده است، موضوع حفظ قرآن را برگرفته از این بند تدارک دیدم و کار را پیش بردیم. از جمله اهداف برنامه قرآن مصوب شورای عالی آموزش و پرورش در دوره پیش‌دبستان، می‌توان به علاقه به گوش دادن به تلاوت زیبا، علاقه به حفظ برخی آیات، آشنایی با برخی آموزه‌های قرآن، علاقه به شنیدن برخی داستان‌های قرآنی و علاقه به خواندن قرآن کریم اشاره کرد.

فلاح تصریح کرد: اعتقاد داریم در آموزش و پرورش باید به فرایند رشدِ شناختی دانش‌آموز احترام بگذاریم و متناسب با شرایط او کار را پیش ببریم. رویکرد ما ایجاد انگیزه و نگرش مطلوب در مربیان پیش‌دبستانی نسبت به قرآن در بستر حفظ توأم با درک معنای آیات بوده و هدف اصلی هم حفظ قرآن بوده است.

اجرای طرح توانمندسازی مربیان

وی اظهار کرد: در بحث توانمندسازی، ویژگی‌های مربیان را مدنظر قرار دادیم که این مربیان بعد از حضور در دوره‌ها باید دارای چه مهارت‌ها و صلاحیت‌هایی باشند. رویکرد ما در این توانمندسازی، یادگیری جامع قرآن از سوی مربی بود که شامل روان‌خوانی، درک معنا، حفظ نسبی، تفکر و تدبر و زمینه‌سازی برای عمل به قرآن کریم می‌شود. محتوای ویژه مربیان نیز پیام‌های کوتاه و سوره‌ها و فرازهای منتخب قرآن بوده است. در این طرح، ۱۱ سوره که باید مربی با کودکان پیش‌دبستانی کار کند مد نظر قرار دادیم و روش کار نیز به صورت برگزاری کارگاه‌های تعاملی بود.

فلاح بیان کرد: قلمرو انس با قرآن در موضوع پیش‌دبستانی به مواردی همچون شنیدن سوره، شناخت کلی از قرآن، آموزه‌ها، حفظ نسبی سوره و داستان بود و هر کدام از اینها به بخش‌های مختلف دسته‌بندی شد. در ادامه به سراغ آموزش مربیان رفتیم. در این بخش، سرفصل‌هایی همچون خودشناسی مربی، خودتربیتی مربی، کودک‌شناسی برای انس و یادگیری قرآن، انگیزش کودکان برای انس با قرآن، ارتباط مؤثر با کودک برای انس و یادگیری قرآن، سبک‌ها و روش‌های آموزش در انس کودکان با قرآن، توانمندسازی قرآنی مربیان، سواد و مهارت آموزش و یادگیری و آموزش حفظ جز سی‌ام قرآن کریم بوده است.

وی با اشاره به اینکه در این دوره همه مباحث با رویکرد حفظ بوده است، گفت: برای خود مربی دوره حفظ جز ۳۰ را در نظر گرفتیم به این منظور که خود او هم بهره‌ای از حفظ برده باشد و بداند چگونه با کودک کار کند. در این بخش از محضر اساتید مختلف استفاده کردیم. دوره توانمندسازی ما در سه منطقه شهر تهران، شهرستان‌های استان تهران و استان البرز به صورت آزمایشی اجرا شد و از هر بخش ۳۰ مربی به صورت حضوری از آموزش‌ها بهره‌مند شدند.

نماینده سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش و پرورش تصریح کرد: برای جذابیت‌بخشی به حفظ قرآن از سوی دانش‌آموزان می‌توان کارهای زیادی انجام داد. ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم می‌تواند در چند موضوع به ما کمک کند. ما بزنگاه‌های خوبی داریم، به عنوان مثال می‌توانیم کلیپ‌های کوتاه و جذابی را با موضوع حفظ قرآن آماده کرده و در سرویس ایاب و ذهاب دانش‌آموزان پخش کنیم.

وی در پایان گزارش خود دو پیشنهاد نیز ارائه داد و گفت: در موضوع حفظ قرآن کریم اجبار راهگشا نیست، با توجه به اینکه ما با گستره وسیعی از دانش‌آموزان در کشور مواجه هستیم، پیشنهاد این است که دستگاه‌های مختلف مانند صدا و سیما، ارتباطات و تعاملات خود را با ما داشته باشند و در برنامه‌سازی‌ها با این موضوع از آموزش و پرورش نظرخواهی کنند. پیشنهاد دوم نیز این است که آموزش‌ها را به صورت بازی‌وارسازی پیش ببریم. آموزش و پرورش با کمک ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن مسیر حفظ را از مسیر بازی پیش ببرد. در حال حاضر مرجع دانش‌آموز، گوشی تلفن همراه است ما نمی‌توانیم او را محدود و محتواها را به‌روز کنیم و محتوای جایگزین برای او در نظر بگیریم.

بررسی ابعاد اجرایی حفظ قرآن در دانش‌آموزان از سوی سازمان پژوهش آموزش و پرورش

در ادامه محمد خواجوی، ناظر ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن در مورد اجرای طرح «دوره‌های توانمندسازی مربیان مهد و پیش‌دبستانی» و «تغییرات کتب درسی» از سوی ستاد راهبری به بیان نکات خود در مورد این طرح پرداخت و گفت: با توجه به اینکه از ابتدا در جریان این طرح بودم و در ستاد این طرح نیز حضور داشتم، به نظر می‌آید طرح موفقی بوده است. اولین نکته مثبت این است که تعامل خوبی بین ستاد و سازمان پژوهش برقرار شده است. در این طرح در ارتباط با انتخاب آیات و … ظرفیت کودکان مدنظر بوده است.

وی با اشاره به اینکه در موضوع حفظ قرآن کریم باید ظرفیت کودکان از حیث استعداد و جذابیت و شیرینی محتوا مدنظر قرار داشته باشد، بیان کرد: در مجموع کار خوب، قابل قبول و پسندیده‌ای صورت گرفته است اما در بحث اجرا باید مواردی لحاظ شود. یکی از این موارد، بحث تولید بسته‌های آموزشی چندرسانه‌ای و ضبط استودیویی کلاس‌های مجازی دوره است. موضوع دوم، ارزشیابی اجرای دوره و موضوع سوم نیز بازنگری و اصلاح برنامه تربیت مربی و بسته آموزشی با نظارت کمیته علمی است. نکته چهارم هم ارائه گزارش تفصیلی طراحی و اجرای دوره به ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کشور است.

در پایان این بخش از جلسه مقرر شد مسئولان سازمان پژوهش آموزش و پرورش طرحی را تهیه کرده و در آن ابعاد اجرایی حفظ قرآن در دانش‌آموزان را ارائه دهند تا ابعاد اجرایی این طرح پس از بررسی و تصویب در ستاد مورد حمایت‌های لازم برای اجرا در سال ۱۴۰۲ قرار گیرد.

آماده اختصاص بخشی از فضای بقاع به مهدهای قرآنی هستیم

در بخش دیگری از این جلسه حمید مجیدی‌مهر، دبیر ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن با اشاره به آمار بقعه‌های متبرکه در کشور، گفت: سازمان اوقاف و امور خیریه این آمادگی را دارد تا بخشی از فضای امام‌زاده‌ها را برای مهدهای کودک قرآنی اختصاص دهد، هر کاری که برای تجهیز هم لازم باشد، انجام می‌دهیم. این کار می‌تواند ضمن رعایت استانداردهای آموزشی فازبندی شود.

وی افزود: سال آینده به غیر از رویدادهای پایانی که آن هم هنوز زیرساخت‌ها برای آن فراهم نشده است، تمام رویدادهای قرآنی خود را در امامزاده‌ها برگزار خواهیم کرد و دیگر هیچ رویدادی نخواهیم داشت که در سالن‌های آمفی‌تئاتر برگزار شود.

در بخش دیگری از این جلسه، طرح «تشکیل شبکه‌ها و مجامع متشکل از حافظان قرآن صاحب‌نظر» به بحث و بررسی گذاشته شد. در این بخش و پس از طرح مباحث مختلف از سوی اعضا مقرر شد، اصل این موضوع به تصویب برسد، اما جزئیات آن در کمیته‌های تخصصی مورد بحث و بررسی بیشتر قرار بگیرد.

در نهایت و پس از طرح مباحث مختلف مقرر شد طرح‌های مربوط به حفظ قرآن کریم از سوی ستاد راهبری طرح ملی حفظ از طریق اتحادیه به مؤسسات واگذار شود، اما سهم ۱۲ درصدی آن‌ها از اجرای هر طرح به چهار درصد کاهش یابد.