مردی به نام آقا تختی/ فقدان جهان پهلوان ۵۵ ساله شد

هر سال همین روز‌ها نزدیک به ۱۷ دی‌ماه سالروز درگذشت جهان پهلوان غلامرضا تختی که می‌شود همه اصحاب رسانه دست به کار می‌شوند و هر کدام به نوعی از این اسطوره تکرار نشدنی تاریخ سخن می‌گویند و می‌نویسند، از حرف‌های قشنگ قشنگ تا دلاوری‌های پهلوان تختی، ابن باویه شهرری هم آنقدر شلوغ می‌شود که جای سوزن انداختن نیست، اما فردای ۱۷ دی‌ماه همه چیز فراموش می‌شود تا سال بعد اواسط دی؟!... 

حالا واقعاً چرا با گذشت بیش از نیم قرن از فوت پهلوان تختی هنوز هم او برای مردم ایران زنده است و راستی چرا تختی، آقا تختی شد؟ جواب این سوال را می‌توان این گونه پاسخ داد، چه کسی ممکن است پیدا شود بدون آنکه دوربینی او را همراهی کند در میان کوچه و بازار برای مردم زلزله زده کمک جمع کند؛ چه کسی دیگر می‌آید که دلش برای تخمه‌فروش بی‌بضاعت بسوزد و خرج زندگی او را بدهد، کدام ورزشکاری است که بعد از زمین زدن حریف گریان شود چرا که من جلوی روی مادر پسرش را شکست دادم. آیا دیگر این چیز‌ها ممکن است اتفاق بیفتد؟! 

تختی به معنای واقعی شخصیتی داشت که واژهایی، چون پهلوانی، جوانمردی، گذشت، دینداری، مردانگی و فداکاری به نام او گره خورده و نماد و سمبل ورزش ایران است. 

غلامرضا تختی، پهلوان با اخلاق همه تاریخ، تنها قهرمانی که وقتی هم که باخت از روی دوش مردم که دوستش داشتند، پائین نیامد. قهرمانی که با رفتار و کردارش رفت توی دل مردم و دیگر هم بیرون نیامد.

مردم او را نه به خاطر مدال هایش بلکه به دلیل خودش و قلب با صفایش دوست داشتند. 

باز هم ۱۷ دی‌ماه دیگری آمد، همیشه به ما می‌گویند خاک سرد است، اما چطور می‌شود با گذشت ۵۵ سال از درگذشت جهان پهلوان تختی باز هم دی که می‌آید نام او در ورزش ایران طنین‌انداز می‌شود. 

بسیاری از همدوره‌های جهان پهلوان تختی آسمانی شدند و دیگر در این دنیای فانی وجود ندارند، اما محمود ملاقاسمی نایب قهرمان جهان یکی از هم تیمی‌های سابق او همچنان در قید حیات است و درباره جهان پهلوان تختی می‌گوید: تختی چه از نظر فنی و چه از لحاظ اخلاقی در میان کشتی گیران و به طور کل ورزشکاران واقعا نمونه بود. او همیشه دلش با مردم بود و هیچگاه مردم را فراموش نکرد.

دارنده مدال برنز المپیک ۱۹۵۲ هلسینکی فنلاند  با بیان اینکه سال ۵۱ مرحوم تختی آمد و به تیم ما اضافه شد، گفت: من، گیوه‌چی، توفیق، مجتبوی، یعقوبی، زندی و وفادار بودیم. سال ۵۱ حتی وقتی به مسابقات جهانی می‌رفتیم پولی نمی‌دادند و ما برای خودمان کشتی می‌گرفتیم. تختی ما را تشویق می‌کرد و می‌گفت به هم احترام و محبت کنید، از اردو بیرون نروید. در آن زمان کشتی ۱۵ دقیقه بود. در سال ۱۹۵۱ با تیم ملی آزاد رفتیم فنلاند. این اولین حضور ایران در مسابقات کشتی آزاد قهرمانی جهان بود. در آنجا من و تختی نقره گرفتیم و یعقوبی و مجتبوی برنز. پس از آن در سال ۱۹۵۲ اولین مدال تاریخ کشتی در المپیک را گرفتم تختی هم در آنجا نقره گرفت. من ۱۶ سال با تختی بودم. 

وی به خاطره‌ای که با مرحوم تختی در آلمان داشته اشاره کرد و گفت: از المپیک ۱۹۵۲ با تختی از فنلاند به آلمان رفتیم. آلمان آن زمان یک ویرانه بود (پس از جنگ جهانی دوم). به آنجا دعوت شده بودیم تا با خانواده‌ها و جوانان آلمانی کشتی بگیریم. هر کدام از حریفان، ما را به خانه خود بردند. هیچ وقت یادم نمی‌رود. صبح که آمدیم تختی گفت بچه‌ها ما نان و نمک این‌ها را خورده‌ایم. اینجا هم نه عکاس هست، نه مدال و نه قهرمانی. این‌ها به ما محبت کرده‌اند، شما هم محبت کنید و یک خاک بکنید و یک خاک شوید. سفت و سخت کشتی نگیرید. بگذارید این‌ها هم روحیه پیدا کنند. ما رفتیم و همین کار را کردیم. تختی بیشتر از یک کشتی‌گیر بود و از همه بچه‌ها مراقبت می‌کرد. 

آقا تختی ورزش را با کشتی باستانی آغاز کرد و سه بار نیز قهرمان کشتی پهلوانی و پهلوان اول ایران شده است. وی در سال ۱۳۲۹ در ۲۰ سالگی به عضویت باشگاه پولاد درآمد و به صورت حرفه‌ای زیر نظر حبیب‌الله بلور کشتی آزاد را برای شرکت در مسابقات قهرمانی آغاز کرد و در همان سال نخستین قهرمانی کشور خود را کسب کرد. تختی در رقابت‌های قهرمانی کشور طی سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۸ هشت بار قهرمان کشور شد. وی در سال ۱۹۵۱ در مسابقات قهرمانی جهان هلسینکی در وزن ۷۹ کیلو به مدال نقره رسید، او و محمود ملاقاسمی (نقره۵۲ کیلوگرم)، محمدمهدی یعقوبی (برنز ۵۷ کیلوگرم) و عبدالله مجتبوی (برنز ۷۳ کیلوگرم) اولین مدال‌های بین‌المللی تاریخ کشتی ایران را کسب کردند.

آقا تختی سال بعد در المپیک هلسینکی مدال نقره خود را در ۲۲ سالگی تکرار کرد. چهار سال بعد در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن در یک‌وزن بالاتر (۸۷ کیلوگرم)، بهتر ظاهر شد و به همراه امامعلی حبیبی نخستین مدال‌های طلای تاریخ ورزش ایران در المپیک را کسب کردند. تختی در مسابقات قهرمانی جهان ۱۹۵۹ تهران، ۱۹۶۱ یوکوهاما و ۱۹۶۲ تولیدو به ترتیب به دو مدال طلا و یک مدال نقره رسید. در المپیک ۱۹۶۰ رم هم با ۵ پیروزی با ضربه فنی و یک شکست با امتیاز از عصمت آتلی ترک مدال نقره وزن ۸۷ کیلو را گرفت. 

وی که کشتی را از میان وزن آغاز کرده بود با افزایش وزن خود به وزن‌های بالاتر رفته و از سال ۱۹۶۲ به وزن ۹۷ کیلوگرم پا گذاشت، اما مشخص شد که رقابت در این وزن برای قهرمان پابه‌سن‌گذاشته دشوار است و او در المپیک ۱۹۶۴ توکیو با شکست از احمد آئیک ترک و مساوی با سعید مصطفائف بلغارستانی به مقام چهارم قناعت کرد. 

وایکینگ پالم سوئدی، عادل آتان تُرک، بوریس کولایف روس، پت بلر آمریکایی، دیتریش آلمانی، ویچزیستیوک روس، عصمت آتلی تُرک، حسن کنگور تُرک، الکساندر مدوید بیلورس از شوروی و احمد آئیک تُرک مهم‌ترین رقیبان آقا تختی در ۱۴ سال حضور وی در عرصه بین‌المللی بودند.

مراسم پنجاه و پنجمین سالگرد درگذشت جهان پهلوان غلامرضا تختی فردا (شنبه) بر سر مزار وی در ابن بابویه تهران برگزار  می‌شود.

باشگاه خبرنگاران جوان ورزشی کشتی و رزمی