روسیه در تنگنای هزینه‌های جنگ/ این سناریو به جنگ هسته‌ای دامن می‌زند

به گزارش خبرآنلاین، رسانه‌های روسی گزارش دادند که نیروهای اوکراینی روز جمعه مواضع روسیه را بمباران کردند. مقامات اوکراینی نیز از حملات روسیه در اوایل همین روز خبر دادند. مقامات می گویند تعداد نامشخصی از مردم در دست کم چهار انفجار در شهر جنوبی خرسون که توسط نیروهای روسی اشغال شده بود اما در ماه نوامبر توسط نیروهای اوکراینی بازپس گرفته شد، کشته یا زخمی شدند.

این تبادل آتش بین روسیه و اوکراین در حالی رخ داد که پوتین روز پنجشنبه گذشته در بیانیه‌ای اعلام کرد که با توجه به درخواست کریل اسقف اعظم کلیسای ارتدوکس روسیه ، به وزیر دفاع فدراسیون روسیه دستور میدهد که یک رژیم آتش بس در سراسر خط تماس طرفین در اوکراین از ساعت ۱۲:۰۰ روز ۶ ژانویه ۲۰۲۳ تا ساعت ۲۴:۰۰، هفت ژانویه برقرار کند.

پوتین گفت: با توجه به اینکه تعداد زیادی از شهروندان ارتدوکس در مناطق درگیری زندگی می‌کنند، ما از طرف اوکراینی می‌خواهیم آتش بس اعلام کند و به آنها اجازه دهد در مراسم شب کریسمس و
همچنین روز کریسمس شرکت کنند. گفتنی است مسیحیان ارتدوکس ساکن در روسیه و اوکراین از تقویم باستانی جولیان استفاده می کنند و کریسمس را در ۷ ژانویه جشن می گیرند. این پیشنهاد پوتین با موضع گیری منفی اوکراین روبرو شد. مقامات اوکراینی پوتین را متهم کردند که از کریسمس به عنوان پوششی برای خرید زمان برای تجدید قوای نظامی خود استفاده می کند.

بلافاصله بعد از اعلام این خبر میخایلو پودولیاک مشاور رییس جمهور اوکراین در مصاحبه با شبکه ۲۴ گفت : تنها یک راه برای آتش بس وجود دارد. روس ها چمدان های خود را بردارند، زباله های خود را بردارند و به روسیه بروند. رئیس جمهور اوکراین نیز ضمن رد پذیرش آتش بس مدعی شد: آنها می‌خواهند از کریسمس به عنوان پوششی برای توقف پیشروی افراد ما در دونباس استفاده کنند.

وی افزود: همه در جهان می‌دانند که کرملین چگونه از آتش بس برای ادامه جنگ با نیروی جدید استفاده خواهد کرد. کسانی که به ترور علیه کشور ما ادامه می‌دهند، قطعاً برای زندگی ارزشی قائل نیستند و حتی به دنبال صلح هم نیستند.

متحدان غربی اوکراین نیز مواضع کی‌یف در مورد آتش بس را تائید کردند .بایدن مدعی شد،‌ رئیس جمهور روسیه با این پیشنهاد به دنبال یافتن فرصت نفس کشیدن است. ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز مدعی شد طرح پیشنهادی آتش بس پوتین خودخواهانه است. او در ادامه گفت: نگران است که روسیه از فرصت این وقفه برای تجدید قوا و نهایتا دست زدن به حملات مجدد استفاده کند. او گفت که پوتین ممکن است به دنبال این باشد که در ظاهر نشان دهد خواستار صلح است و به دنبال فریب دادن جهان باشد.

بائر بوک وزیر خارجه آلمان هم در این باره گفت: اگر پوتین صلح می خواهد باید سربازانش را به خانه باز گرداند. او همچنین در توئیتی نوشت: آتش بس برای مردم مناطق تحت اشغال روسیه که هر روز در هراس زندگی می کنند نه صلح به ارمغان می آورد و نه امنیت. موسسه بین المللی مطالعات جنگ نیز در تحلیل خود از این اقدام روسیه نوشت: چنین تواقفی به نفع سربازان روسیه خواهد بود و ابتکار عمل را از نیروهای اوکراین می گیرد.

البته رد پیشنهاد روسیه با موضع گیری مسکو هم روبرو شد. دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور سابق روسیه، معاون شورای امنیت روسیه، گفت کسانی که پیشنهاد پوتین برای آتش‌بس کریسمس را رد کردند «دلقک» و «خوک» هستند. وی در پیامی گفت: دست رحمت مسیحیان به سوی اوکراینی ها دراز شد. اما خوک ها ایمان و حس ذاتی شکرگزاری ندارند. دیمیتری پولیانسکی، رئیس نمایندگی دائم روسیه در سازمان ملل متحد نیز در واکنش به این ماجرا در توییتر خود رهبران اوکراین را «جنایتکاران ناسیونالیست بی رحم» توصیف کرد.

در فراسوی این کشمکش لفظی آنچه روشن است اینکه جنگ در جبهه های روسیه و اوکراین درحالی به یک جنگ فرسایشی تبدیل شده که مذاکرات صلح همچنان متوقف مانده است. تخصیص کمک های تسلیحاتی و مالی جدید ایالات متحده به اوکراین حاکی از اراده و شاید خوش بینی بیش از اندازه غرب به پیروزی اوکراین بر روسیه از طریق عقب نشینی کامل نیروهای روسی است؛ امری که به نظر نمی رسد در هر صورت یک سناریوی واقع بینانه باشد.

طبق براوردهای غیررسمی تاکنون ۵۰ الی ۱۰۰ هزار نفر از هر دو طرف جان خود را در طول ده ماه گذشته از دست داده اند و با ادامه این جنگ، تلفات مادی و انسانی بزودی به بیش از مقداری خواهد رسید که امکان مصالحه از راه مذاکره به چیزی بیش از پذیرش تحقیر و پایمال کردن هزینه های پرداخت شده تعبیر شود.

از دیدگاه غرب، پذیرش هر مقداری از دستاوردهای روسیه به معنای مهر تایید زدن بر اقداماتی است که نظم و وضع موجود در مرزهای جغرافیایی اروپا و شاید دیگر نقاط جهان را تهدید می کند و می تواند مبنایی برای سرنگون کردن هنجارها و ساختارهایی باشد که شاکله نظم بین المللی را تشکیل داده اند. به همین ترتیب، روسیه‌ی پوتین هم نمی تواند بدون کسب حداقلی از دستاوردها که قابلیت ترجمه به یک پیروزی سیاسی برای او در داخل را داشته باشد، هزینه های مادی و تلفات جانی در ماه های گذشته را توجیه کند.

برای پوتین چنین مسئله ای می تواند تنازعی برای بقای سیاسی او باشد و حتی فراتر از آن، مقدمه ای برای ناآرامی و آشوب های گسترده تر در روسیه. تعریف حداکثری از منافع و خواسته ها، دقیقاً همان موضوعی است که اکنون به مانعی عمده برای دستیابی به آتش بس کامل تبدیل شده و چه بسا، زمینه ساز وقوع یک جنگ هسته ای تبدیل شود که طرفین به موجب تلاش برای بقا و حتی حیثیت به سوی آن سوق پیدا می کنند.

۳۱۱۳۱۱