تهران ۲۰؛ برنامه‌ای چالشی با قدمت بسیار

تهران ۲۰ از آن دست برنامه‌های اصیل و خوش ساخت سیمای ملی است که نامش به گوش کمتر کسی ممکن است که ناآشنا باشد. برنامه‌ای که با وجود فراز و نشیب‌های بسیار، سال‌ها است که چندین شب در هفته مهمان قاب شبکه پنج است و پایتخت نشینان را راس ساعت ۲۰ پای تلویزیون می‌نشاند. این برنامه حالا از روز شنبه تا چهارشنبه هرشب ۴۵ دقیقه به بررسی موضوعات روز و مسائلی که نه تنها مردم تهران بلکه سراسر کشور را به خود درگیر کرده، می‌پردازد.

دعوت از چهره‌های شاخص سیاسی و اجتماعی، گفتگو با آن‌ها و تلاش برای گره گشایی یا تفهیم پرونده‌هایی که بخش بزرگی از جامعه را همواره به خود مشغول ساخته از جمله اهداف تهران ۲۰ تلقی می‌شود. در حال حاضر این برنامه با اجرای علی مروی و فهیمه کوه خضری و با تهیه کنندگی مجتبی احمدی عضو ثابت خانواده تلویزیون است.

برای روایت یک قسمت از برنامه تهران ۲۰، نیم ساعت قبل از شروع به استودیوی این برنامه در جام جم می‌رسم.  هوا نسبتا سرد شده است. همه چیز آماده یک گفتگوی جنجالی و پر از معما است. اساس این برنامه همانطور که از نامش پیدا است رسیدگی به مسائل کلانشهر تهران است؛ اما در بسیاری از موارد به ابهامات موجود در سراسر کشور نیز پرداخته می‌شود. همه و همه از تیم سردبیری تا مجری در تکاپوی ارائه یک برنامه جان‌دار در شان مخاطب تلویزیون هستند.

قبل از شروع پخش زنده، گفتگو را با علی مروی، مجری برنامه تهران ۲۰ که چند سالی است نامش با این برنامه گره خورده، شروع می‌کنم. او گفت: تهران ۲۰ یکی از قدیمی‌ترین برنامه‌های شبکه ۵ است و قدمتی به اندازه خود شبکه دارد. درواقع تهران ۲۰ یک برنامه چالشی با قدمت بسیار است. این را از این جهت می‌گویم که معمولا برنامه‌های چالشی عمر زیادی نمی‌کنند؛ چون بالاخره روزی به بن‌بست می‌رسند. ولی مهم‌ترین هنر همه بچه‌ها و عوامل تهران ۲۰ در تمام این سال‌ها این بوده که به خط می‌زدند، اما از خط بیرون نمی‌زدند.

مروی ادامه داد: تیم تهران ۲۰ همیشه سعی می‌کردند ضمن اینکه چالش را ایجاد می‌کنند برنامه را روی آنتن حفظ کنند. شاید مهمترین ویژگی برنامه تهران ۲۰ این باشد که مخاطبی پای آن نشسته که انتظار دارد در این برنامه حرف چالشی زده بشود یا گفتگوی سخت داشته باشیم؛ ولی در عین حال باید خودت را به عنوان مجری نگه داری.

مجری این برنامه شناسنامه دار عنوان کرد: تهران ۲۰ برنامه‌ای نیست که بگویی یک امشب را هرچه می‌خواهم بگویم و اگر فردا تعطیل هم شدم، شدم. این برنامه هویتی دارد که مخاطب منتظر است تا آن را فردا شب هم تماشا کند. مهم‌ترین و سخت‌ترین قسمت ماجرا همین است که تو به عنوان مجری ضمن رعایت چالش‌ها و نکاتی که در نظر داری، خودت را روی آنتن حفظ کنی.

او درباره حساسیت‌های اجرا در برنامه‌های گفتگو محور تخصصی توضیح داد: کاری که من به عنوان مجری این برنامه می‌کنم این است که قبل از برنامه در خصوص موضوع مطالعه کنم. همچنین با بچه‌های سردبیری مشورت کنم که چالش‌های موضوع پیشنهادی که برنامه روی آن گیر می‌کند کجاست و بعد براساس آن طراحی گفتگو را داشته باشم.

مروی عنوان کرد: اخیرا با کمک سردبیری آیتم پلاتوی صفر به برنامه اضافه شده که در آن سعی می‌کنیم همه اطلاعات را به مخاطب بدهیم تا گفتگو از یک جای خوب شروع بشود. مجری تهران ۲۰ باید قبل از برنامه خودش را برای یک گفتگوی سخت آماده بکند؛ چون مخاطب این انتظار را از او دارد. در عین حال باید جوری عمل کند که برنامه روی آنتن ضربه نبیند و حفظ بشود. این به نظر من مهمترین کار است چرا که هم نیاز به دانش، هم اشراف به موضوع و هم گاهی اشراف به روی مهمان دارد.

وی درباره چالش‌ها و موانع برنامه سازی در این سطح بیان کرد: در تهران ۲۰ ما چالش‌ها را ایجاد و بررسی می‌کنیم. همچنین مدیرانی بالای سر برنامه هستند که برای آن دلسوزی می‌کنند. آن‌ها با یک صبر ویژه با برنامه همراهی می‌کنند. انصافا در خیلی از موضوعات اگر همراهی مدیر گروه، مدیر پخش و مدیر شبکه را نداشتیم حتما به مشکل اساسی بر می‌خوردیم.

مروی ادامه داد: بعد از مسائلی که ممکن است در پیگیری موضوعات گوناگون پیش بیاید این دوستان از خودگذشتگی می‌کنند و مسئولیت برنامه را به گردن می‌گیرند تا برنامه پیش برود. مخاطب بخشی از فشار‌ها را نمی‌بیند و خروجی را می‌بیند و انتظار دارد یک اتفاقی بیفتد. آن اتفاق اگر بیفتد یا خیر باید مخاطبان ما بدانند که به هر حال اگر به مهمانی در برنامه ما سخت بگذرد به همه جا زنگ می‌زند و شکایت برنامه را می‌کند. آنجا مدیر شبکه است که پای برنامه می‌ایستد.

بعد از این گفتگو دیگر چیزی به شروع برنامه نمانده و تیم تهران ۲۰ در تلاش برای هماهنگی‌های آخر چیدمان بخش‌های مختلف برنامه هستند.

مجتبی احمدی، تهیه کننده «تهران ۲۰» که سابقه تهیه کنندگی برنامه‌هایی مانند «عصرطلایی»، «بچه‌های مردم»، «نشان افتخار»، «از فراز الوند»، «نگی که نگفتی»، «از من بپرس» و «شهر امن» و... را در کارنامه خود دارد با اشراف به روی موضوعات داغ روز، تیم سردبیری را برای این چیدمان دقیق هدایت و راهبری می‌کند.

شروع برنامه با پخش خلاصه‌ای از قسمت پیش همراه است و بعد از دقایقی، پلاتوی صفر برای انتقال اطلاعاتی که هر برنامه حول محور آن می‌چرخد پخش می‌شود. بیست و یکم آبان ماه است و تهران ۲۰ قرار است که به موضوع افزایش تعرفه تلفن‌های ثابت رسیدگی کند. مروی و تیم سردبیری مدام در حال تنظیم نکته‌های اساسی که به گفتگو جان می‌بخشد، هستند.

دکور برنامه حالا به لطف کمک‌های بی‌وقفه خدماتی‌ها تمیز است و برق می‌زند. همه چیز آماده شروع یک تهران ۲۰ دیگر است. با اشاره مدیر صحنه همه صحنه را ترک می‌کنند تا در ۴۵ دقیقه پیش رو مخاطبان به تماشای یک برنامه جنجالی دیگر این تیم بنشینند.

بعد از پخش آیتم ابتدایی و خوانش پلاتوی صفر، مروی به گفتگو با مهمان این قسمت از برنامه می‌نشیند. ترجیح می‌دهم تا این بخش از گفتگو را در اتاق فرمان دنبال کنم. به همین دلیل سری به تهیه کننده برنامه و گروهی که با تلاشی بی وقفه امورات مربوط به استودیو را دنبال می‌کنند، می‌زنم و نیمه اول برنامه را در آنجا می‌مانم. اتاقی پر از هیاهو که تمامی افراد از تهیه کننده تا دیگر افراد برای تولید یک برنامه با کیفیت عرق جبین می‌ریزند.
در بخش اول برنامه خلاصه‌ای از آنچه در شب گذشته روی آنتن زنده شبکه پنج سیما پخش شده تکرار می‌شود. این قسمت مناسب افرادی است که به هر دلیلی از دیدن قسمت یا قسمت‌های گذشته بازمانده‌اند. بعد از آن مجری به بررسی پلاتوی صفر این قسمت از برنامه می‌پردازد. تحریریه تهران ۲۰ حواشی و نکاتی که پیرامون افزایش تعرفه تلفن ثابت در سطح رسانه‌ها به وجود آمده را یک جا جمع آوری کرده‌اند تا اشراف اطلاعاتی کاملی برای مخاطبان به وجود بیاید.

بعد از دقایقی به استودیو بازمیگردم تا به صورت زنده شاهد این گفتگو باشم. علی مروی با ظرافت کلام همیشگی‌اش تلاش می‌کند تا از دهان مخاطب سخن بگوید و به مهمان سخت بگیرد. بدون شک او و دیگر اعضای تحریریه «تهران ۲۰» در بررسی و پیگیری مسائل و پرونده‌هایی که به زندگی مردم گره خورده از کوچک‌ترین تلاشی کم نمی‌گذارند.

مهمان حضوری و مهمان‌های تلفنی با یکدیگر صحبت و یا جدل می‌کنند. گاهی اتهام می‌زنند و گاهی خوش و بش می‌کنند. نکته مهم اینجاست که مجری برنامه ذره‌ای از مطالبات مردم عقب نمی‌نشیند. سنگر برای تهران بیستی‌ها خواسته‌های مردمی در حاشیه امنی است که خط مشی‌های برنامه برایشان تعیین کرده است.

بعد از ۴۵ دقیقه گفتگوی نسبتا سخت، برنامه امشب به نفس‌های آخرش می‌رسد. مجتبی احمدی از آنچه که آن را روایت به حق مطالبات مردم در این برنامه می‌خواند، خشنود است. احمدی و دیگر اعضای تحریریه تهران ۲۰ نیز با رضایتی که از پیگیری یکی دیگر از مسائل پیش آمده در سطح کشور دارند، از استودیو خارج می‌شوند. 

رای آشنایی بیشتر با فضای این برنامه به گفتگو با تهیه کننده تهران ۲۰ می‌پردازم. مجتبی احمدی، تهیه‌کننده و کارگردان برنامه تهران ۲۰ در خصوص تعهداتی که ساخت چنین برنامه‌هایی برای او به همراه دارد، گفت: تهران ۲۰ برنامه برند شبکه پنج سیما است. در طول همه این سال‌ها همکارن و مدیران مختلفی با ایده‌های نو و ناب برایش زمان گذاشته‌اند. تلاش شده تا این برنامه همیشه در اوج باشد و باتوجه به نوع ساختارش که بیشتر در حوزه محتوایی برای تهرانی‌ها است، جایگاه رسانه‌ای خود را حفظ کرده؛ این اتفاق به معنای این است که مسئولیت تهیه و محتوای این برنامه کار ساده‌ای نیست.

احمدی ادامه داد: باتوجه به اینکه سال‌ها با شبکه پنج همکاری کردم و در حال حاضر برنامه «شهرامن» را به عنوان برنامه صبحگاهی این شبکه جلو می‌برم و همچنین شناختی که از آقای اشناب و کریمی داشتم، وقتی که پیشنهاد تهیه این برنامه شد قاعدتا باید فکر می‌کردم که آیا از پس این برنامه برمی‌آیم یا خیر؟ آیا برنامه را از آنچه همیشه بوده یک خط جلو‌تر می‌برم؟

تهیه‌کننده برنامه «تهران ۲۰» بیان کرد: بیش از دو ماه است که با برنامه تهران ۲۰ نفس به نفس شده‌ام و نکته‌ای که درباره این برنامه بیش از هرچیز قابل ذکر است و خواسته مدیران از تیم تولید و اتاق سردبیر است، نزدیک شدن برنامه و گروه تحقیق و بررسی به خواسته‌های مردم است. البته شاید این نزدیک شدن بیش از بقیه برنامه‌های تلویزیونی برای من باشد.

وی درباره مدیریت محتوایی «تهران» ۲۰ توضیح داد: مستند شکلات تلخ را در ۸۰ قسمت با موضوع بررسی آسیب‌های اجتماعی برای شبکه ۵ تولید کردم. این قصه از دوربینی که همه جای شهر می‌چرخید و خیابان‌های پایین شهر، جمع شدن زباله و گرمخانه‌های تهران را به تصویر می‌کشید، حالا وارد استودیو می‌شود و رخ به رخ با مدیرانی که قرار است پاسخگوی مسائل باشند برخورد می‌کند.
احمدی اظهار کرد: این برنامه دارای یک اتاق فکر متفاوت است که موضوعات را از چند وقت قبل بررسی می‌کند. همچنین با تیم خبری ابعاد مختلف موضوع را بررسی می‌کنیم. درواقع ما در «تهران ۲۰» سناریو محور هستیم و طبق نظر مدیر گروه تهران و شهروندی شبکه ۵، آقای کریمی زارچی برنامه طبق سناریو و نعل به نعل با آنچه که از قبل طراحی شده ساخته می‌شود. مهمانان تهران ۳۰ با تحقیق انتخاب می‌شوند؛ می‌دانند اگر در برنامه آمدند باید در برابر سوالات پاسخگو باشند.

کارگردان برنامه «تهران ۲۰» ادامه داد: آنچه از ابتدا تا پایان برنامه مطرح می‌شود قبل آنتن حتما یک‌بار روی سناریو آمده و نظریات مجری با اتاق سردبیری و مدیریت گروه به یک انسجام کامل برای ساخت برنامه رسیده است.

وی در خصوص پیگیری رشته‌وار مسائل متفاوت در «تهران ۲۰» توضیح داد: یکی از نکات مهم فصل جدید برنامه، باز کردن پرونده برای موضوعات مختلف است؛ به این معنا که به سادگی دست از مطالبه‌گری در خصوص موضوعی برنمی‌داریم. در بخش «هشتگ تهران ۲۰»، با مخاطبان ارتباط مستقیم داریم. مسائلی که آنان از نقاط مختلف کشور می‌فرستند به شکل یک سوژه روی میز سردبیری می‌آید.

احمدی عنوان کرد: در مناسبات ملی و مذهبی به خواست مردم سوژه‌های مدنظرشان را که بازخورد‌های جدی داشته پیگیری می‌کنیم. این شاید خط‌مشی جدید برنامه است و قرار نیست به راحتی از کنار هر موضوعی عبور کنیم. همچنین در کنار پرداختن به دغدغه‌های گوناگون سیاسی، اقتصادی و شهری عناوین تازه‌ای را به برنامه اصافه می‌کنیم. در این فصل از «تهران ۲۰» با دکتر علی مروی و فهیمه کوه‌خضری به عنوان مجری همراه هستیم تا بر اساس نوع سوژه و مخاطب با انعطاف معینی برنامه را تولید و روی آنتن ببریم.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیون