ظرف یکسال گذشته تولید محصولات سلامت محور در ایران ۴۳ درصد رشد داشته است/حمایت از تولید و توسعه محصولات سلامت محور در کشور

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری داننشجو، سلامت شرطی ضروری برای ایفای نقش‌های اجتماعی است و انسان‌ها در صورتی می‌توانند فعالیت کامل داشته باشند که هم خود را سالم احساس کنند و هم جامعه آن‌ها را سالم بداند، دو جنبه‌ای که همیشه ممکن است بر هم منطبق نباشد، اما یکی ار رکن‌های آن استفاده از محصولات سلامت محور است.

امروزه با وضعیت کاملا متفاوتی روبرو هستیم، وضعیتی که در آن اکثر مردم انتظار دارند تا سنین بالا عمر کنند در حالی که آحاد جامعه بیش از گذشته در معرض بیماری‌های مزمنی قرار گرفته اند که با سبک زندگی آن‌ها در ارتباط است.

وقتی صحبت از سلامت به میان می‌آید، یکی از جنبه‌های آن، داشتن تاییدیه‌های بهداشتی برای هر کالا یا خدمات است و محصولات سلامت محور نیز بر حول همین اصول پایه گذاری شده اند.

اهمیت کالا‌های سلامت محور برای جامعه

در واقع این محصولات به طور مستقیم و غیر مستقیم با سلامت انسان‌ها در ارتباط هستند و بی شک امنیت غذایی کشور در گرو تولید محصولات سلامت محور است.

این کالا‌ها می‌تواند از انواع متنوع محصولات غذایی، آرایشی، بهداشتی، شوینده ها، مواد خوراکی، آشامیدنی، دارو، مکمل، فرآورده‌های طبیعی، تجهیزات و ملزومات پزشکی را شامل شوند.

از همین رو امروزه پزشکی مدرن، بیش از آنکه بر بیماری یا افراد بیمار تمرکز داشته باشد، بر موضوع سلامت و افراد سالم تاکید دارد و تلاش نظام‌های مراقبت از تندرستی برای ایجاد و تقویت زندگی سالم تر، از جمله شاخص‌های آشکار این تغییر رویکرد هستند.

به همین جهت سازمان غذا و دارو به عنوان متولی حوزه تولید و واردات محصولات سلامت محور کشور دست به کار شده تا بتواند این طرح را برای کلیه محصولات مختلف پیاده سازی نماید.

چک کردن برچسب سلامت از طریق سامانه

در توضیح اینکه عملکرد این قانون در جامعه چگونه است، ذکر این مطلب لازم است که کنترل اصالت فراورده‌های مجوز دار و دارای برچسب اصالت و سلامت از طریق سامانه این سازمان در دسترس مخاطبین است. ضمن آنکه در موارد خاص که شما نیاز به تاییدیه برای آن دارید به راحتی می‌توانید از طریق روابط عمومی سازمان غذا و دارو به استعلام آن بپردازید.

متاسفانه با ورود کالا‌های قاچاق به داخل کشور و الصاق برچسب‌های اصل یا تقلبی، افراد به خرید آن‌ها می‌پردازند، بدون آنکه توجهی به اصل و یا قاچاق بودن کالا‌ها کنند. از همین رو ارتقاء عرضه فراورده‌های سلامت محور در کشور نیازمند مشارکت و همکاری نهاد‌های نظارتی است.

راهکار‌های وزارت بهداشت

در این حالت وزارت بهداشت در کنار سازمان غذا و داروی کشور، شروع به لیست بندی کالا‌ها و جداسازی انواع قاچاق از اصل آن نموده است.

استفاده از کد (آی. آر. سی) یک راهکار وزارت بهداشت برای مقابله با این وضعیت است. این کد که برای هر محصول اختصاصی تولید می‌شود مجوزی است که سازمان غذا و دارو برای انواع محصولات سلامت محور اختصاص می‌دهد. در واقع محصولات سلامت محور بدون داشتن چنین مجوزی اجازه تولید و فروش در بازار را نخواهند داشت.

موضوع شاخص‌های کیفیت کالا‌های سلامت محور به عنوان یک موضوع پراهمیت محسوب می‌شود که بر اساس هر گروه و زیر گروه کالایی از تفاوت برخوردار است. این عوامل یا استاندارد‌های هر گروه از این کالا‌های سلامت محور اعم از خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک آن کالا که هریک در بردارنده ضوابط و معیار‌های متعددی است، می‌تواند تعیین کننده حداقل‌های ایمنی، سلامت و کیفیت آن کالا محسوب شود.

توجه کنید این شاخص‌ها بسته به نوع و اقلام کالا، طیف وسیع و گسترده‌ای دارد که دامنه وسیع کار سازمان‌های غذا و دارو و نظام‌های سلامت را در کشور‌های مختلف در بر می‌گیرد. به شکل اجمالی شاخص‌های تعیین کننده ایمنی، سلامت و اثربخشی از زمره شاخص‌های اصلی و محوری کیفیت کالا‌های سلامت محور هستند.

یکی از راه‌های اطمینان از اصالت و سلامت اینگونه کالاها، وجود برچسب‌های اصالت بر روی کالای مورد نظر است.

از همین رو سازمان غذا و دارو برای کلیه محصولات سلامت محور اعم از خوراکی، آرایشی، بهداشتی، دارویی و تجهیزات پزشکی وجود برچسب اصالت و سلامت را الزامی کرده است و به کلیه مصرف کنندگان اکیدا توصیه می‌شود، تنها کالا‌های سلامت محور را پس از احراز اصالت مصرف نمایند. این برچسب اصالت به واقع شناسنامه کالای مد نظر است که توانسته از جهت کیفیت و سلامت نمره خوبی از کارشناسان مربوطه دریافت کند.

روی دیگر سکه!

اشاره به این نکته نیز قابل توجه است که بین کالا‌ها و خدمات محصولات سلامت محور استاندارد و اقتصاد یک جامعه ارتباط مستقیمی وجود دارد. زیرا ورود کالا‌های نامرغوب نه تنها سلامت افراد جامعه را به خطر می‌اندازد، بلکه در نهایت سبب تحمیل هزینه‌های کلان درمان برای آن جامعه خواهد شد.

یراستاندارد به بازار، به خصوص انواع قاچاق آن می‌تواند سبب نابودی تدریجی اقتصاد هرکشور شود. پس بهتر است از محصولات سلامت محور معتبر بر اساس شناسنامه و مجوز داده شده به آن استفاده کنیم و تنها ارزان بودن محصولات برایمان ملاک نباشد.

همه این‌ها را گفتم تا سر جمع به یک موضوع مهم برسیم و آن لزوم توجه دولت بر نظارت، تولید و توسعه کالا‌های سلامت محور در کشور است.

 

در واقع خط قرمز دولت باید سلامت و امنیت غذایی و دارویی همه فراورده‌های حوزه سلامت باشد و در هر بخش از تولید داخلی که خطشه‌ای به سلامت مردم وارد نمی‌کند، باید ضوابط و پروسه‌های اداری پیش روی تولید کنندگان را براساس حمایت و قوانین سهل گیرانه تبیین کرد، تا کسب و کار‌ها بتوانند در مسیر توسعه روز افزون با سرعت و کیفیت بالاتری حرکت کنند.

همچنین مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس باید به برند‌های داخلی به عنوان ارگان‌های مهم کشور بیشتر اعتماد کنند و اجازه دهند که آن‌ها در عرصه تولید با امید بیشتری فعالیت کنند.

سالانه ۲۰۰ هزار فراورده سلامت محور در کشور بررسی می‌شوند

فکر می‌کنید در سال چه تعداد از محصولات سلامت محور در کشور بررسی می‌شوند؟

مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع کنترل غذا و دارو و تجهیزات پزشکی ۱۹ دیماه سالجاری در سخنانی اعلام کرد: سالانه حدود ۲۰۰ هزار فراورده سلامت محور توسط آزمایشگاه‌های مورد تایید سازمان غذا و دارو بررسی می‌شود.

به گفته دکتر "مهدی انصاری" حدود ۵۰ درصد آزمایش‌ها مربوط به محصولات غذایی، ۳۰ درصد دارو و ۲۰ درصد مابقی اقلام هستند.

چنین به نظر می‌رسد که، محصولات سلامت محور توسط مولفه‌های تعیین شده در شبکه‌های آزمایشگاهی معاونت‌های غذا و داروی سراسر کشور، آزمایشگاه‌های همکار و مجاز تایید شده ازنظر کیفیت نیز مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند.

در واقع آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو وظیفه کیفیت سنجی و تطابق با استاندارد‌های جهانی را برعهده دارد که بنا به گفته این مسئول، تمام امور انجام گرفته در این آزمایشگاه توسط سخت گیرانه‌ترین روش‌های از پیش تعیین و تایید شده، صورت می‌گیرد.

این بررسی توسط آزمایشگاهی انجام می‌شود که، بر اساس ارزیابی‌ها و معیار‌های سازمان جهانی بهداشت، در بین کشور‌های منطقه و خاورمیانه جایگاه منحصر به فردی دارد.

رشد ۴۳ درصدی کالا‌های سلامت محور در دولت سیزدهم؛ یک هزارو ۴۰۰ محصول آماده ورود به بازار خب، حالا ببینیم عملکرد دولت در حوزه تولید و عرضه محولات سلامت محور در کشور چگونه بوده است؟

آمار‌ها می‌گوید وزارت بهداشت دولت سیزدهم اقدامات مثمرثمری در این باره انجام داده و طی سالجاری در حوزه آموزش و پژوهش افزایش ۴۳ درصدی در تولید کالا‌های سلامت محور داشته ایم. در همین راستا همچنین ۱۳۹۱ محصول سلامت محور در مراکز رشد و پارک‌های فناوری سلامت و دانشگاه‌های علوم پزشکی مجوز‌های لازم برای عرضه به بازار را اخذ کرده اند.

تولید کنندگانی که نیاز به حمایت دارند

بی شک پای ثابت این موفقیت تولید کنندگان محصولات سلامت محور در کشور هستند، کسانی که در شرایط سخت اقتصادی و تحریم‌ها، در خط مقدم این جنگ اقتصادی قرار دارند و در راه خدمت به جامعه تلاش می‌کنند.

از همین رو برای شناخت بیشتر مشکلات فعالین و تولید کنندگان این عرصه، بد نیست اگر کمی پای درد و دل تولید کنندگان محصولات سلامت محور و ارگانیک بنشینیم.

اواخر دیماه سالجاری جمعی از تولید کنندگان و فعالان این عرصه باهم یک نشست هم اندیشی در تهران تشکیل دادند. در این نشست شرکت کننده گان به بیان مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های پیش روی تولید محصولات ارگانیک و سلامت محور در کشور پرداختند.

خلاء قانونی داریم

از مهم‌ترین این چالش‌ها که محور بحث اعضاء قرار گرفت، می‌توان به خلاء قانونی در این حوزه و بی‌توجهی قانونگذاران در مجلس شورای اسلامی اشاره کرد.

به نظر می‌رسد طبق گفته دکتر "سید رضا نورانی" رئیس انجمن ارگانیک ایران؛ شناسایی محصولات سلامت محور و ارگانیک به جامعه با ضعف‌هایی در کشور روبه رو است و در این زمینه ضعیف عمل کرده ایم.

یک عضو دیگر این انجمن می‌گوید: ما بار سنگین سلامت را روی دوش خودمان می‌کشیم و در مقابل وظیفه حاکمیت حمایت است و ما تمام سیاست‌های حمایتی که می‌توانند در زمینه تولید محصول ارگانیک داشته باشند را به اطلاع مسئولین رسانده‌ایم.

درخواست از وزارت بهداشت

به گفته یک تولید کننده محصول ارگانیک نیز، انتظار می‌رود وزارت بهداشت و درمان راه حلی برای رفع مشکل لیبلینک محصولات فراسودمند داشته باشد تا شرایطی مهیا شود که این افراد بتوانند محصولات فراسودمند خود را معرفی کنند.

یک نیاز دیگر البته حمایت موسسه استاندارد، وزارت بهداشت و جهاد کشاورزی از تولید، ترویج و مصرف محصولات ارگانیک در کشور است که به نظر می‌رسد دولت باید برای آن برنامه ریزی کند.

نابسامانی شرکت‌های گواهی دهنده نیز نکته‌ای است که تولید کننده دیگری به آن اشاره کرده و می‌گوید: ما از یک شرکت گواهی استاندارد گرفتیم و هزینه‌های زیادی هم بابت آن پرداختیم، اما دو سال بعد متوجه شدیم سرتیفیکیت آن شرکت در این مدت تمام شده است!

انتظاری که از مجلس می‌رود

مسئله دیگر، فقدان خلاء قانونی و بی توجهی نمایندگان مجلس به خواسته تولیدکنندگان محصولات ارگانیک در کشور است، که یکی دیگر از اعضاء به آن اشاره کرده و اظهار می‌کند: چندین سال است با نمایندگان مجلس در ارتباط هستیم، نقشه راه و جایگاه ارگانیک را برای آن‌ها تعریف کرده ایم، اما متاسفانه این موضوع را در اولویت پیگیری نمی‌بینند؛ لذا با تعلقاتی که در زمینه ارگانیک انجام می‌شود با نوعی کم فروشی از لحاظ قانونی مواجه هستیم!

 

به عقیده وی، تولید کننده محصول ارگانیک می‌داند چه مشکلاتی دارد، اما آنکه باید گوش شنوا داشته باشد و موانع را برطرف کند مسئولان هستند.

نمایشگاه کفایت نمی‌کند، باید هزینه کرد

با این حال به یاد داریم که مجلسی‌ها ۲۳ آبان سالجاری نمایشگاهی را با حضور "یونس پناهی" معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و "سید جلیل میرمحمدی میبدی" نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به منظور معرفی محصولات سلامت محور در مجلس شورای اسلامی برگزار کردند.

در این نمایشگاه که با حضور ۵۰ شرکت فعال در نظام سلامت برگزار شد، ۶۹ محصول سلامت محور در حوزه‌های دارو، تجهیزات پزشکی، لوازم مصرفی، کیت‌های تشخیص و ... به حضار معرفی شدند.

برپایی این نمایشگاه نشان داد که مجلسی‌ها نظر مساعدی درباره دستاورد‌های فناورانه نظام سلامت در دولت سیزدهم دارند.

تلاش وزارت بهداشت برای تجاری سازی محصولات سلامت محور در کشور

دکتر" حمیدرضا بنفشه" رئیس دفتر توسعه فناوری سلامت وزارت بهداشت در حاشیه این نمایشگاه گفته بود: امیدواریم با حمایت‌های مجلس شورای اسلامی و توجه نمایندگان مجلس بتوانیم برای تجاری سازی و ورود این محصولات به نظام سلامت اقدام کنیم.

وی با بیان اینکه یکی از برنامه‌های اصلی معاونت تحقیقات و فناوری وزرات بهداشت، حمایت از طرح‌های محصول محور از سراسر کشور است، متذکر شد: در همین راستا فراخوان‌هایی به دانشگاه‌های علوم پزشکی اعلام شده تا محصولاتی که از سطح فناوری بالایی برخوردار هستند و آمادگی ورود به بازار را دارند را به ما اعلام کنند و وزارت بهداشت تلاش می‌کند تا ضمن حمایت‌های لازم و تسهیل روند دریافت مجوز از سازمان‌های ذیصلاح، در این مسیر در کنار فناوران و شرکت‌های دانش بنیان سلامت باشد.

وعده‌ای که باید دید عملی می‌شود؟

به هر حال در بین مجلسی‌ها نماینده ایلام بود که اخیرا و در ۱۳ دی ماه امسال گفت: مجلس شورای اسلامی از طرح‌های تحقیقاتی محصول محور حوزه سلامت در سطح کشور حمایت‌های لازم را بعمل می‌آورد. گرچه هنوزخبری از چند و، چون این حمایت و بودجه‌ای که باید به آن اختصاص یابد نیست!

با همه این تفاسیر باید دید گام بعدی دولت برای تولید، توسعه و توزیع کالا‌های سلامت محور در کشور چیست؟ آیا اعتبار لازم برای حمایت از تولیدکنندگان این عرصه مهیا می‌شود و آیا مجلسی‌ها پای کار می‌آیند؟

بی شک آینده در دستان ماست و همانطور که پیشتر گفتیم نقش توسعه و تولید کالا‌های سلامت محور در کاهش هزینه‌های درمان و افزایش سطح سلامت جامعه امر مبرهنی است که انتظار می‌رود شرایط حصول آن روز به روز در کشور مهیا و مهیاتر شود. 

نکته: برای تکمیل این گزارش آمار‌هایی لازم بود که در سرچ‌ها نیافتم

• دولت برای افزایش این تولید ۴۳ درصدی چه میزان هزینه کرده است؟
• از تعداد یک هزار ۳۹۱ محصول سلامت محور که برای عرضه در بازار مجوز گرفتند سهم محصولات غذایی، آرایشی، بهداشتی، شوینده ها، مواد خوراکی، آشامیدنی، دارو، مکمل، فرآورده‌های طبیعی، تجهیزات و ملزومات پزشکی هریک چقدراست؟