چشم‌انداز کره زمین با اقیانوس‌های پهناور و قاره‌های وسیع دائما در حال تغییر است.

در الگوی فرضی تازه‌ای از سیاره زمین که پژوهشگران استرالیایی طراحی کرده‌اند، پیش‌ بینی شده که اقیانوس آرام به تدریج ناپدید خواهد شد و با به هم پیوستن قاره‌ها یک سوپرقاره جدید به نام آماسیا در اطراف قطب شمال به وجود خواهد آمد. ولی این پیش‌بینی زودتر از ۲۰۰ یا ۳۰۰ میلیون سال دیگر، تحقق نخواهد یافت.

دانشمندان دانشگاه کورتین در استرالیا و دانشگاه پکن در چین سناریویی پیش‌بینی کرده‌اند که در آن قاره آمریکا به سمت غرب و قاره آسیا به شرق، قطب جنوب به سمت آمریکای جنوبی حرکت می‌کند، آفریقا از یک طرف به آسیا و از سوی دیگر به اروپا می‌چسبد تا آماسیا بوجود بیاید. این مقاله تحقیقاتی اخیرا در نشنال ساینس ریویو منتشر شد.

ابرقاره

دکتر چوآن هوآنگ، ازگروه بررسی دینامیک‌های زمین، و مدرسه علوم زمین و سیاره ها، در دانشگاه کورتین که نویسنده اصلی گزارش است، می گوید: "نتایج به دست آمده نشان می دهد که روند طولانی سرد شدن لایه واقع میان پوسته و هسته کره زمین سبب می شود که به طور کلی از قدرت اقیانوس ها به تدریج کاسته شود و اقیانوس آرام در مقایسه با بسط وگسترش اقیانوس اطلس و اقیانوس هند، اقیانوس کوچک تری شود.

وجه تسمیه آماسیا، اعتقاد به برخورد قاره آمریکا با آسیا و تلفیق نام این دو قاره است.

آخرین سوپرقاره که کهن قاره پانگها، خوانده می شود حدود ۱۸۰ میلیون سال قبل در هم شکست و به چند قاره تقسیم شد. سوپرقاره پانگها شامل تقریبا تمام خشکی های کره زمین بود و توسط اقیانوس موسوم به پانتالاسا که دو سوم کل زمین را در بر می گرفت، احاطه شده بود. در تازه ترین پروژه، دانشمندان از یک سوپرکامپیوتر استفاده کردند تا با شبیه سازی نشان دهند سوپرقاره ها چگونه به وجود می آیند.

نمونه کامپیوتری نشان می دهد که اقیانوس آرام هم اکنون هر سال چند سانتیمتر کوچک تر می شود.

دکتر هوآنگ پیش‌بینی می کند که استرالیا ابتدا به قاره آسیا ملحق می شود و پس از ناپدید شدن اقیانوس آرام نهایتا به قاره آمریکا متصل خواهد شد.

سناریوهای دیگر

در گذشته محققان سه سناریوی متفاوت با آماسیا را پیش‌بینی کرده بودند: نووپانگها، آلتیما پانگها وآریکا.

این تحقیق در رابطه با احتمال سناریوهای دیگر تردید ایجاد می‌کند.

ژنگ ژیانگ‌لی، نویسنده همکار این مطالعه توضیح می‌دهد: «قطعیت ۱۰۰ درصدی، یک عبارت نسبتا قوی است که در علم به‌ندرت از آن استفاده می‌شود، به خصوص زمانی که ما درباره روند تکاملی سیستم پیچیده کره زمین صحبت می‌کنیم که تازه شروع به درک آن به‌عنوان یک کل کرده‌ایم. تمام مدل‌های مختلف که شما درباره آنها خوانده‌اید (از جمله کار ما) فقط فرضیه هستند و پیش‌بینی ما بر اساس نتیجه مدل‌سازی ماست که خود (مانند همه این کارها) به دانش فعلی ما و تعدادی از مفروضات بستگی دارد».

تخمین زده می‌شود که سن کره زمین حدود ۴.۵ میلیارد سال باشد. در چرخه زمین‌شناسی کره زمین، حرکات دینامیکی و تجزیه قاره‌ها به صورت معمول اتفاق می‌افتد.

این حرکت صفحات تکتونیکی زیر اقیانوس‌هاست که قاره ها را به حرکت در می آورد.

آقای لی می گوید: «ما با استفاده از ابرکامپیوترها یک سیستم کروی مشابه با کره زمین را طراحی کردیم، که ساختارهای داخلی کره زمین، خواص و فرآیندهایی مانند تکتونیک های صفحات و همرفت های جبه را تقلید می کند. سپس مجموعه ای از شبیه سازی های مدلی را انجام دادیم تا ببینیم چه عاملی (عواملی) ممکن است نحوه شکل گیری یک ابرقاره را کنترل کند».

نتیجه مدل نشان داد که قدرت سنگ کره (لیتوسفر) اقیانوسی (حدود ۱۰۰ کیلومتر پوسته جامد یا صفحه تکتونیکی زیر اقیانوس‌ها) بیشترین تاثیر را بروی نحوه تشکیل ابرقاره دارد.

طی میلیاردها سال کره زمین حرارت داخلی خود را به آرامی از دست می‌دهد و به نظر می‌رسد با گذشت زمان پوسته ۷ تا ۸ کیلومتری کف اقیانوس‌ها نازک‌تر شده است.

این موضوع به دلیل درجه حرارت پایین ذوب جبه در امتداد پشته‌های میانی اقیانوس است، یعنی مکانی که پوسته اقیانوسی و لیتوسفر جدید تولید می‌شود.

«بنابراین نتایج مدل‌سازی ما پیش‌بینی می‌کند ابرقاره آماسیا تنها با بسته شدن اقیانوس آرام شکل می‌گیرد».

تشکیل و فروپاشی ابرقاره همیشه تاثیر زیادی بر آب و هوا و محیط‌زیست داشته است.

به‌طور کلی تشکیل ابرقاره منجر به پایین آمدن سطح دریا، کاهش تنوع‌زیستی و نسبت بالایی از زمین‌های خشک داخل ابرقاره وسیع می‌شود.

در عوض، در طول تجزیه یک ابرقاره، سطح دریا بالا رفته، تنوع‌زیستی افزایش پیدا کرده و فلات قاره‌های بیشتری وجود خواهند داشت که به نفع حیات هستند.

آقای لی می‌گوید: «پیش‌بینی اینکه انسان در صدها میلیون سال آینده چگونه خواهد بود دشوار است، ولی انسان هم به‌عنوان جزئی از زیست کره (بیوسفر) کره زمین مانند حیات همچنان به تکامل خود ادامه خواهد داد. من اعتماد دارم که هوش و توانایی فنی برترمان، ما را قادر خواهد کرد تا خودمان را همانند گذشته با تغییرات آینده تطبیق بدهیم».

چشم‌انداز کره زمین با اقیانوس‌های پهناور و قاره‌های وسیع دائما در حال تغییر است.

در الگوی فرضی تازه‌ای از سیاره زمین که پژوهشگران استرالیایی طراحی کرده‌اند، پیش‌ بینی شده که اقیانوس آرام به تدریج ناپدید خواهد شد و با به هم پیوستن قاره‌ها یک سوپرقاره جدید به نام آماسیا در اطراف قطب شمال به وجود خواهد آمد. ولی این پیش‌بینی زودتر از ۲۰۰ یا ۳۰۰ میلیون سال دیگر، تحقق نخواهد یافت.

دانشمندان دانشگاه کورتین در استرالیا و دانشگاه پکن در چین سناریویی پیش‌بینی کرده‌اند که در آن قاره آمریکا به سمت غرب و قاره آسیا به شرق، قطب جنوب به سمت آمریکای جنوبی حرکت می‌کند، آفریقا از یک طرف به آسیا و از سوی دیگر به اروپا می‌چسبد تا آماسیا بوجود بیاید. این مقاله تحقیقاتی اخیرا در نشنال ساینس ریویو منتشر شد.

ابرقاره

دکتر چوآن هوآنگ، ازگروه بررسی دینامیک‌های زمین، و مدرسه علوم زمین و سیاره ها، در دانشگاه کورتین که نویسنده اصلی گزارش است، می گوید: "نتایج به دست آمده نشان می دهد که روند طولانی سرد شدن لایه واقع میان پوسته و هسته کره زمین سبب می شود که به طور کلی از قدرت اقیانوس ها به تدریج کاسته شود و اقیانوس آرام در مقایسه با بسط وگسترش اقیانوس اطلس و اقیانوس هند، اقیانوس کوچک تری شود.

وجه تسمیه آماسیا، اعتقاد به برخورد قاره آمریکا با آسیا و تلفیق نام این دو قاره است.

آخرین سوپرقاره که کهن قاره پانگها، خوانده می شود حدود ۱۸۰ میلیون سال قبل در هم شکست و به چند قاره تقسیم شد. سوپرقاره پانگها شامل تقریبا تمام خشکی های کره زمین بود و توسط اقیانوس موسوم به پانتالاسا که دو سوم کل زمین را در بر می گرفت، احاطه شده بود. در تازه ترین پروژه، دانشمندان از یک سوپرکامپیوتر استفاده کردند تا با شبیه سازی نشان دهند سوپرقاره ها چگونه به وجود می آیند.

نمونه کامپیوتری نشان می دهد که اقیانوس آرام هم اکنون هر سال چند سانتیمتر کوچک تر می شود.

دکتر هوآنگ پیش‌بینی می کند که استرالیا ابتدا به قاره آسیا ملحق می شود و پس از ناپدید شدن اقیانوس آرام نهایتا به قاره آمریکا متصل خواهد شد.

سناریوهای دیگر

در گذشته محققان سه سناریوی متفاوت با آماسیا را پیش‌بینی کرده بودند: نووپانگها، آلتیما پانگها وآریکا.

این تحقیق در رابطه با احتمال سناریوهای دیگر تردید ایجاد می‌کند.

ژنگ ژیانگ‌لی، نویسنده همکار این مطالعه توضیح می‌دهد: «قطعیت ۱۰۰ درصدی، یک عبارت نسبتا قوی است که در علم به‌ندرت از آن استفاده می‌شود، به خصوص زمانی که ما درباره روند تکاملی سیستم پیچیده کره زمین صحبت می‌کنیم که تازه شروع به درک آن به‌عنوان یک کل کرده‌ایم. تمام مدل‌های مختلف که شما درباره آنها خوانده‌اید (از جمله کار ما) فقط فرضیه هستند و پیش‌بینی ما بر اساس نتیجه مدل‌سازی ماست که خود (مانند همه این کارها) به دانش فعلی ما و تعدادی از مفروضات بستگی دارد».

تخمین زده می‌شود که سن کره زمین حدود ۴.۵ میلیارد سال باشد. در چرخه زمین‌شناسی کره زمین، حرکات دینامیکی و تجزیه قاره‌ها به صورت معمول اتفاق می‌افتد.

این حرکت صفحات تکتونیکی زیر اقیانوس‌هاست که قاره ها را به حرکت در می آورد.

آقای لی می گوید: «ما با استفاده از ابرکامپیوترها یک سیستم کروی مشابه با کره زمین را طراحی کردیم، که ساختارهای داخلی کره زمین، خواص و فرآیندهایی مانند تکتونیک های صفحات و همرفت های جبه را تقلید می کند. سپس مجموعه ای از شبیه سازی های مدلی را انجام دادیم تا ببینیم چه عاملی (عواملی) ممکن است نحوه شکل گیری یک ابرقاره را کنترل کند».

نتیجه مدل نشان داد که قدرت سنگ کره (لیتوسفر) اقیانوسی (حدود ۱۰۰ کیلومتر پوسته جامد یا صفحه تکتونیکی زیر اقیانوس‌ها) بیشترین تاثیر را بروی نحوه تشکیل ابرقاره دارد.

طی میلیاردها سال کره زمین حرارت داخلی خود را به آرامی از دست می‌دهد و به نظر می‌رسد با گذشت زمان پوسته ۷ تا ۸ کیلومتری کف اقیانوس‌ها نازک‌تر شده است.

این موضوع به دلیل درجه حرارت پایین ذوب جبه در امتداد پشته‌های میانی اقیانوس است، یعنی مکانی که پوسته اقیانوسی و لیتوسفر جدید تولید می‌شود.

«بنابراین نتایج مدل‌سازی ما پیش‌بینی می‌کند ابرقاره آماسیا تنها با بسته شدن اقیانوس آرام شکل می‌گیرد».

تشکیل و فروپاشی ابرقاره همیشه تاثیر زیادی بر آب و هوا و محیط‌زیست داشته است.

به‌طور کلی تشکیل ابرقاره منجر به پایین آمدن سطح دریا، کاهش تنوع‌زیستی و نسبت بالایی از زمین‌های خشک داخل ابرقاره وسیع می‌شود.

در عوض، در طول تجزیه یک ابرقاره، سطح دریا بالا رفته، تنوع‌زیستی افزایش پیدا کرده و فلات قاره‌های بیشتری وجود خواهند داشت که به نفع حیات هستند.

آقای لی می‌گوید: «پیش‌بینی اینکه انسان در صدها میلیون سال آینده چگونه خواهد بود دشوار است، ولی انسان هم به‌عنوان جزئی از زیست کره (بیوسفر) کره زمین مانند حیات همچنان به تکامل خود ادامه خواهد داد. من اعتماد دارم که هوش و توانایی فنی برترمان، ما را قادر خواهد کرد تا خودمان را همانند گذشته با تغییرات آینده تطبیق بدهیم».