عقب‌نشینی تهرانی‌ها و پیشتازی شهرستان‌ها در رادیو تئاتر

طبق اعلام دبیرخانه چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر اسامی آثار راه‌یافته به بخش رادیو تئاتر به شرح زیر است:

۱-نمایش «شبیه پدر» به کارگردانی محسن صباغ زاده از قم.

۲- نمایش «جیغ» به کارگردانی رضا داداشی از قزوین.

۳- نمایش «گزارش یک عشق نهایی» به کارگردانی سولماز ملکی از اردبیل.

۴- نمایش «موج‌سوار آبی» به کارگردانی حسین خدادی از کرج.

۵- نمایش «پرواز پرندگان مهاجر در صبح روز آخر» به کارگردانی امجد جلالی از اهواز.

۶- نمایش «اسپویلر» به کارگردانی محمد رادمهر از اصفهان.

۷- نمایش «همه دختران من» به کارگردانی رحمان قدمی از ساری.

۸- نمایش «بوکه من» به کارگردانی طاهره شاد دل از بجنورد.

۹- نمایش «زیبا» به کارگردانی محمدرضا قبادی فر از تهران.

۱۰- نمایش «دست‌انداز» به کارگردانی سید سروش پیمبری از کرمانشاه.

۱۱- نمایش «بلا روزگار» به کارگردانی حسین اسفندیاری از همدان. 

آثار راه‌یافته از طریق جشنواره تئاتر مقاومت به بخش رادیو تئاتر چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر شامل:

۱-نمایش «روایت ناتمام زیبای خط‌خطی» به کارگردانی بهاره کاظمی از قزوین. 

۲-نمایش «مجنون- پل حمید» به کارگردانی علی حسین قلی زاده از تبریز. 

محسن سوهانی، مدیرکل هنر‌های نمایشی رادیویی و رادیو نمایش درباره حضور پررنگ استان‌ها در بخش رادیو تئاتر گفت: از آنجایی که بخش رادیو تئاتر جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در تعامل بین اداره کل هنر‌های نمایشی رادیو و اداره کل هنر‌های نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، سیاستی که دو مجموعه به صورت جدی دنبال می‌کنند و در این دوره از جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به آن توجه شده، عدالت فرهنگی است. 

حضور پررنگ استان‌ها در بخش‌های صحنه جشنواره تئاتر فجر 

سوهانی ادامه داد: ما باید به تمام استان‌های کشور و مناطق کم برخوردار از نظر فعالیت‌های فرهنگی و هنری توجه ویژه داشته باشیم تا استعداد جوانان سراسر کشور را کشف و شکوفا کنیم. طبق صحبتی که با آقای کوروش زارعی داشتم، در بخش‌های دیگر جشنواره از جمله بخش صحنه تئاتر هم با حضور پررنگ استان‌ها مواجه است. 

حضور تهران تنها با یک اثر در رادیو تئاتر 

مدیرکل هنر‌های نمایشی رادیویی با بیان اینکه اولین سالی است که از بین ۱۳ اثری که روی صحنه می‌رود و به بخش مسابقه راه پیدا کرده، ۱۲ اثر مربوط به شهرستان‌هاست، توضیح داد: تنها از تهران یک اثر حضور دارد. البته بیش از ۸۰ اثر در فراخوان رادیو تئاتر اعلام حضور کرده بودند و بررسی‌ها توسط هیئت انتخاب انجام شد. درنتیجه، ۱۱ اثر به صورت مستقیم انتخاب شدند. دو اثر هم منتخب جشنواره بین‌المللی مقاومت بودند که بخش رادیو تئاتر آن در شیراز برگزار شد و از استان‌های قزوین و تبریز به جشنواره راه پیدا کردند. 

نگاه هیئت انتخاب رادیو تئاتر تنوع فرهنگی بود 

وی در پاسخ به این سوال که همانطور که حضور پررنگ استان‌ها در رادیو تئاتر نقطه قوت محسوب می‌شود، حضور کمرنگ تهران نقطه ضعف جشنواره است و آیا این موضوع ناشی از اتفاقات اخیر جامعه نیست، تصریح کرد: خیر، ما از تهران متقاضی داشتیم، ولی به‌هرحال، نگاه هیئت انتخاب این بود که حتماً تنوع فرهنگی را لحاظ کند. از طرفی، رادیو تئاتر به علت میان‌رشته‌ای و نوظهور بودنش یک قالب کمتر شناخته شده است. 

مدیر شبکه رادیو نمایش با اشاره به اینکه فعالیت‌های چند سال اخیر کارگاه‌های آموزشی و ... باعث شده شهرستان‌های مختلف از طریق مراکز استان‌های سازمان صداوسیما، معاونت‌های صدا و اداره کل هنر‌های نمایشی رادیو با این قالب بیشتر آشنا شوند، افزود: درباره کیفیت آثار هم آنچه از هیئت انتخاب شنیدم این بوده که نسبت به دوره‌های قبل ارتقا محسوس کیفی داشتیم. 

وارد کردن رادیو تئاتر به گیشه زمانبر است 

سوهانی در پاسخ به این سوال که چرا هنوز سالن‌های مختص رادیو تئاتر وجود ندارد، بیان کرد: ما یک تفاهمی با آقای نظری منعقد کردیم که بتوانیم به مرور زمان رادیو تئاتر را گسترش دهیم. وارد کردن این عرصه به گیشه و فرهنگسازی این رشته نیاز به زمان دارد. این درحالی است که در خیلی از کشور‌ها تئاتر یک صنعت محسوب می‌شود. 

سال آینده تله رادیو تئاتر را وارد تلویزیون می‌کنیم 

وی خاطرنشان کرد: به عنوان مثال، اثر کلاسیک It's a Wonderful Life چه زندگی شگفت‌انگیزی از فرانک کاپرا اقتباس نمایش رادیویی شده و هرسال کریسمس اکران می‌شود و گیشه خوبی دارد. ما تلاش و برنامه‌ریزی‌مان را انجام می‌دهیم و بنا داریم در سال آینده ضمن همکاری با تلویزیون، قالبی به نام تله رادیو تئاتر راه‌اندازی کنیم. به‌گونه‌ای که این قالب جایگزین تله تئاتر شود. تله رادیو تئاتر ویژگی‌های رادیو تئاتر را همراه با تصویربرداری تلویزیونی دارد و یک رادیو تله تئاتر را که به نسبت، هزینه کمتر و سرعت بیشتری دارد، به تلویزیون وارد کنیم. 

سوهانی درباره قالب رادیو تئاتر به عنوان حوزه میان‌رشته‌ای توضیح داد: رادیو تئاتر در ایران سابقه‌ای حدود یک دهه دارد و در دنیا هم همینطور است. رادیو تئاتر یک بخش تجربی بوده که الان در کشور‌های صاحب تئاتر گردش مالی دارد. این رشته در ایران نوپاست. به مرور گروه‌های تئاتری و همکاران رادیویی با این قالب بیشتر آشنا می‌شوند. 

بیشتر رادیو تئاتر‌های جشنواره مقاومت نمایش رادیویی بود

مدیرکل هنر‌های نمایشی رادیویی در پاسخ به این سوال که گاهی رادیو تئاتر را با اجرای زنده نمایش رادیویی اشتباه می‌گیرند، بیان کرد: ما این انتقاد را به جشنواره بین‌المللی مقاومت داشتیم. چراکه بیشتر کار‌ها نمایش رادیویی بود. درحالی که رادیو تئاتر واجد ویژگی‌های طراحی صحنه، لباس، گریم و نورپردازی است. اجرا در این گونه جدید پشت میکروفون صورت می‌گیرد. متن هم از روی کاغذ خوانده می‌شود که به رادیو نزدیکش می‌کند. 

ویژگی‌های بصری تئاتر در رادیو تئاتر کمتر است 

وی با بیان اینکه ویژگی‌های بصری تئاتر در رادیو تئاتر به شکل کمتر و ساده‌تر شده وجود دارد، گفت: یک عده توجهی به بعد بصری رادیو تئاتر ندارند، عده‌ای شاید فضا را به فضای تئاتر محض نزدیک کنند. در رادیو تئاتر میزانسن از میزانسن اثر تئاتری محدودتر است. ولی حرکت، بازی، گریم و بازی وجود دارد. با این تفاوت که میکروفون بر صحنه وجود دارد و ویژگی‌های تئاتر مانند میزانسن و ... ساده‌سازی‌تر شده است. [ﻣﻌﻨﯽ ﺗﺤﺖ‌اللفظی میزانسن، ﺻﺤﻨﻪ ﭘﺮﺩﺍﺯﯼ ﺍﺳﺖ و هر چیزی که در صحنه ظاهر می‌شود، ﺑﺎ ﻣﻴﺰﺍﻧﺴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ. مانند ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺻﺤﻨﻪ، ﻧﻮﺭﭘﺮﺩﺍﺯﯼ، ﺣﺮﮐﺖ ﺷﺨﺼﻴﺖ و ...]. 

اجرا‌های رادیو تئاتر از روز یکشنبه ۲۵ دی ساعت ۱۴ در تماشاخانه مهر حوزه هنری با نمایش «بوکه من» به کارگردانی طاهره شاد‌دل از بجنورد آغاز شد و تا ۳۰ دی‌ ادامه خواهد داشت.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیون