«قرآن‌سوزی»؛ آزادی بیان یا تسویه حساب سیاسی؟

آفتاب‌‌نیوز :

این برای اولین بار نیست که دولت سوئد در اقدامی "هنجارشکنانه" و "نژادپرستانه" به فرد یا گروهی مجوز رسمی آتش زدن "قرآن" می‌دهد. دولت سوئد معتقد است، طبق قانون نمی‌تواند برای این کار مجوز ندهد و این را در چارچوب آزادی مطلق بیان می‌داند. سال گذشته هم این مجوز صادر شد که درگیری و اعتراض مسلمانان مهاجر و مقیم سوئد به ویژه در شهرهایی از جمله مالمو و استکهلم شد.

دولت و وزارت خارجه سوئد در مورد قبلی صدور مجوز قران سوزی، در واکنش به اعتراض یک‌پارچه سفرای کشورهای اسلامی مقیم که این اقدام را "نفرت پراکنی" و "نژادپرستی" خواندند اعلام کرد که مجبور به اجرای قانون است و چون قانون کشور این اجازه را می‌دهد نمی تواند مانع از آن شود یا باید قانون تغییر کند.

سوئد در حالی از قرآن سوزی حمایت می‌کند که بر اساس مبانی دموکراسی این اقدام، حرکتی علیه عده‌ای به صرف داشتن یک عقیده و غیرانسانی و غیر قانونی است.

"راسموس بالودان" فعال راست افراطی، فردی است که آشوب‌های سال‌های اخیر در رابطه با موضوع قرآن سوزی در سوئد را رهبری می‌کند.

او در سال ۲۰۲۰ یک نسخه از قرآن را در شهر مالمو سوئد به آتش کشید که به درگیری‌ها و اعتراضات خشونت آمیز بزرگی در این شهر منجر شد.

راسموس پالودان، سیاستمدار و وکیل دانمارکی ـ سوئدی و رهبر گروه راست افراطی «خط سخت» است که در سال ۲۰۱۷ تأسیس شد. پالودان در سال ۲۰۲۰ شهروندی سوئد را دریافت کرد. او به اسلام‌ستیزی و مهاجرستیزی معروف است. این فرد در کشور دانمارک تاکنون بارها به دلیل نقض قانون، محاکمه شده است. او در تابستان سال ٢٠٢٠ قصد قرآن‌سوزی در مالمو سوئد را داشت اما خود موفق به این کار نشد؛ اگرچه قرآن در تجمع هواداران راست افراطی او سوزانده و لگدکوب شد؛ اقدامی که سبب شد دو شهر مالمو و رونابی شاهد خشونت‌ها و ناآرامی‌های شدیدی شد. بعد از این واقعه سوئد تا دو سال به پالودان اجازه ورود به خاکش را نداد. او به دلیل اینکه پدرش سوئدی بود در نهایت توانست شهروندی سوئد را بگیرد و ممنوعیت ورودش به این کشور لغو شد.

او در ۱۴ آوریل ۲۰۲۲ در حالی که مجوز رسمی قرآن سوزاندن را از دولت دریافت کرده بود با حفاظت و حمایت پلیس در شهر لینکوپینگ در مکانی عمومی قرآن را سوزاند. حدود دویست معترض در محل جمع شده بودند و از پلیس خواستند مانع این اقدام شود این درخواست‌ها بی‌فایده بود.
بر اساس گزارش‌ رسانه‌ها، وقتی پلیس از اقدام وی ممانعت نکرد، جمعیت معترض با بستن خیابان و پرتاب سنگ با پلیس درگیر شدند.
تقریبا ده درصد جمعیت لینکوپینگ مهاجران مسلمان، به خصوص از عراق، سومالی، اریتره و ایران هستند. پالوداندر روزهای بعد در آوریل ۲۰۲۲ با مجوز رسمی و حمایت پلیس در چندین شهر دیگر سوئد از جمله در رینکبی، اوربرو به قرآن سوزی ادامه داد که در هر یک از این شهرها درگیری‌های شدیدی میان پلیس و مخالفان این اقدام صورت گرفت.

راسموس پالودان در سوئد تحت مراقبت دائم پلیس است.

مگدالنا اندرسون، نخست‌وزیر وقت سوئد در واکنش به صدور مجوز برای چنین گردهمایی گفت که "مردم اجازه دارند عقاید خود را بیان کنند، چه نظرشان خوش‌سلیقگی باشد چه کج‌سلیقگی و این بخشی از دموکراسی ماست. مهم نیست چه افکاری دارید، هیچ وقت نباید به خشونت متوسل شوید. ما هیچ گاه این را نمی‌پذیریم."

اما آنچه این واقعه تلخ را این بار متفاوت می کند صدور مجوز این اقدام مقابل سفارت ترکیه در استکهلم است. اقدام به سوزاندن قرآن کریم و اهانت به مساجد در سوئد در گذشته سابقه داشته است، اما انجام این کار مقابل سفارت ترکیه، سیاسی بودن اقدام دولت سوئد را تداعی می‌کند که سعی دارد از موضوعی که مدعی است در راستای آزادی بیان و عقیده است به نفع سیاست‌ها و منویاتش استفاده کند.

صدور مجوز قرآن‌ سوزی از سوی فردی افراطی آن هم مقابل سفارت ترکیه بی‌ارتباط با مساله پیوستن ترکیه به ناتو و از سویی مخالفت ترکیه با پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو نیست.

هم‌چنین موضوع درخواست ترکیه از سوئد برای برگرداندن ۱۳۰ نفر از اعضای گروه پ.ک.ک به این کشور که در سوئد پایگاه و حضور گسترده‌ای دارند، به مساله‌ای چالش برانگیز میان آنکارا و استکهلم تبدیل شده است؛ ترکیه این افراد را تروریست اعلام کرده و خواستار تحویل آنها از سوی سوئد شده، درحالی که استکهلم با این درخواست مخالف است‌. از این رو روشن است موضوع مجوز دادن برای قرآن سوزی آن طور که مقامات سوئدی مدعی هستند ربطی به بیان عقاید و آزادی بیان ندارد، بلکه مستمسک و ابزاری است برای بهره‌برداری‌های سیاسی دولت این کشور.

ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه با محکوم کردن اجازه نیروهای امنیتی سوئد به سوزاندن قرآن در مقابل سفارت ترکیه در استکهلم گفت: اجازه به این اقدام با وجود همه هشدارهای ما نفرت‌افکنی و اسلام‌هراسی است.

وی با انتشار مطلبی در حساب توئیتری خود این اقدام را «بربریت مدرن» خواند و اعلام کرد که حمله به ارزش‌های مقدس، آزادی نیست.

مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز در این‌باره گفت: دولت های غربی اجازه اهانت به کتاب‌های دیگر ادیان را نمی‌دهند، آنها هرگونه اهانت به مسلمانان و مقدسات آن‌ها را به آزادی بیان تعبیر می‌کنند.

با وجود اینکه مقامات سوئدی صدور مجوز برای قرآن سوزی را قانونی اعلام می‌کنند وزیر خارجه ترکیه مدعی شد که "هیچ بندی در قانون اساسی سوئد یا قوانین اتحادیه اروپا وجود ندارد که سوزاندن قرآن را آزادی بیان بداند."

وزیر خارجه ترکیه تاکید کرد: باوجود همه هشدارهای ما، دولت سوئد اجازه سوزاندن قرآن را داد و این یک جنایت در حق اسلام و همه مسلمانان جهان است.

کشورهای اسلامی هر بار که این اقدام در سوئد یا کشورهای دیگر انجام شده، صرفا به صدور بیانیه اعتراضی و احضار سفرا اکتفا کردند، اما این بیانیه‌ها مانع از تکرار این اقدام تا کنون نشده است، اما این بار که این اقدام منحصرا یک کشور را خطاب قرار داده است واکنش‌های سیاسی و دیپلماتیک بیشتری را شاهد هستیم.

وزارت خارجه ترکیه علاوه بر احضار سفیر سوئد، سفر هفته آینده وزیر دفاع سوئد به آنکارا را لغو کرد.

هم‌چنین برخی تحلیل‌گران معتقدند، آتش زدن قرآن می‌تواند باعث سخت‌گیری بیشتر ترکیه برای توافق بر سر عضویت سوئد در ناتو شود.

مصر، کویت، ایران، امارات متحده عربی، الازهر مصر، مجمع جهانی علمای مسلمان، قطر، عربستان، اندونزی، اردن، مغرب، سازمان همکاری اسلامی، شورای همکاری خلیج فارس، ترکیه، گروه انصارالله نسبت به این اقدام و تکرار آن بیانیه صادر کردند و در مورد گسترش اقداماتی که باعث بی‌حرمتی به ادیان و تشدید خشونت‌ها شود، هشدار دادند.