آرزوهای بربادرفته حبیب و جواد یساری/ گوشی که تفاوت شجریان و تتلو را نمی فهمد

دستیار ویژه دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور می‌گوید که می‌خواهند با تدوین بیانیه راهبردی موسیقی، دوراهی‌های این حوزه را برطرف کنند و مانع برخوردهای سلیقه‌ای و کج سلیقگی‌ها شوند؛ چراکه مثلا در حوزه موسیقی رَپ یک جا با آن موافق هستند و مجوز می‌دهند و یک جا رد می‌کنند. بالاخره باید مشخص شود که تکلیف چیست.

به گزارش ایسنا، در دولت دوازدهم قرار بود سندی با عنوان «سند ملی موسیقی» توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدوین شود و بعدا به تصویب برسد اما از آخرین باری که در سال ۹۹ رئیس دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد که تدوین سند تکمیل شده، هنوز خبری از تصویب آن نیست. حال با وجود آن که سند ملّی موسیقی هنوز تکلیف مشخصی ندارد، خبر آمد که یک بیانیه راهبردی در حوزه موسیقی در حال بررسی و تصویب در شورای فرهنگ عمومی کشور است.

اولین سوالی که پس از اعلام خبر درباره بیانیه راهبردی موسیقی به ذهن متبادر می‌شود این است که آیا این همان سند ملی موسیقی است؟ و اگر نیست چه تفاوتی با آن دارد؟ کاربرد و اهداف این سند هم جزو نکاتی است که درباره این بیانیه پرسش‌برانگیز است. به هر جهت این سوال‌ها انگیزه‌ای شد که صحبتی داشته باشیم با صابر اکبری خضری ـ دستیار ویژه دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور ـ که در ادامه مشروح گفت‌وگو را درباره جزئیات بیانیه راهبردی موسیقی می‌خوانید:

یک بار برای همیشه تکلیف‎مان را با موسیقی مشخص کنیم

ـ در دولت دوازدهم قرار بود سند ملی موسیقی به تصویب برسد. حال سوال اینجاست که آیا سند ملی موسیقی با بیانیه راهبردی موسیقی تفاوت دارد؟ اگر تفاوت دارد این تفاوت در چیست؟

ـ‌ به عنوان مقدمه باید بگویم علیرغم ظرفیت‌های گسترده‌ای که موسیقی ایران به لحاظ تنوع موسیقایی در زیست بوم و فلات فرهنگی ایران داشته و دارد، متأسفانه اسناد بالادستی که تکلیف نظام فرهنگی کشور را با موسیقی مشخص کند، نداشته‌ایم. بعد از انقلاب اسلامی نه در شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان قرارگاه فرهنگی کشور، نه در شورای فرهنگ عمومی، نه در مجلس و نه در هیات وزیران سند راهبردی نداشته‎ایم؛ البته تلاش‌هایی در جهت تدوین این‌گونه اسناد شده ولی به نتیجه نرسیده است؛ به عنوان مثال سال ۱۳۹۲ در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری متون قابل توجهی تدوین شد، ولی به خاطر برخی برخوردهای سلیقه‌ای به نتیجه نرسیده و این بلاتکلیفی ادامه پیدا کرد. تقریبا دو ـ سه سالی است که فرآیند تدوین سند ملّی موسیقی با راهبری شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شکل جدی پیگیری می‌شود، ولی ما در شورای فرهنگ عمومی، نوع مواجهه‌ و نگاه و رسالت خاص خودمان را داریم که با وجود هم راستا بودن با اهداف شورای عالی، موازی کاری نیست.

در شورای عالی انقلاب فرهنگی هدف رسیدن به یک نقشه جامع و راهبردی است که مسیر را مشخص کرده و به همه برنامه عمل بدهد؛ ولی ما در شورای فرهنگ عمومی، مسئله‌مان مشخصاً نسبت فرهنگ عمومی و موسیقی و روابط متقابل این دو است؛ رویکرد ما نیز در تمامی موضوعاتی که به آن می‌پردازیم این است که به سراغ دوراهی‌ها، گره‎ها و معمّاها در عرصه مسائل فرهنگی کشور برویم؛ یعنی نظام فرهنگی کشور را از آن حالت گردگویی در بیاوریم و یک بار برای همیشه تکلیف و موضع راهبردی‎مان را با موسیقی مشخص کنیم. نظام فرهنگی کشور را سر دوراهی‌هایی که در موضوعات مختلف هست قرار دهیم و بخواهیم که تصمیم‎گیری شود؛ در غیر این صورت، وحدت رویه وجود نخواهد داشت، چنان که گاهی دیده‎اید به برخی موسیقی‎ها ـ مثلاً رپ ـ مجوز داده می‌شود و گاهی به طور کلی نفی می شود. 

مثال دیگر موضوع موسیقی‌های شرقی و مشخصاً کره‌ای است که اصطلاحاً با عنوان کی‎پاپ شناخته می‎شود؛ البته در این مورد خاص بحث فقط موسیقی نیست، بحث سبک زندگی، هواخواهی و در نگاه کلان نوعی هویت‌ جویی است که موسیقی در مرکز آن قرار دارد و بین برخی از نوجوانان ماهم به شدّت محبوب هستند. آیا دستگاه‌های فرهنگی ما این موضوع را می‌شناسند؟ با آن موافق هستند؟ تکلیفشان با این موضوع چیست؟ یا مثال دیگر مسئله آموزش موسیقی است، اگر مخالفت وجود دارد، پس چرا علناً و رسماً واحدهای تجاری فروش آلات موسیقی داریم؟ اگر مشکلی نیست، پس چرا برخی مواقع ممنوعیت اعلام می‌شود و گاهی آموزش موسیقی در دانشگاه‌ها، هنرستان‌ها و آموزشگاه‌ها تعطیل می‌شود؟ اگر ترویج و اشاعه موسیقی اصیل و فاخر و واجد ارزش‌های اصیل ایرانی و اسلامی دستور کار است، چرا اجازه نمایش سازهای ایرانی در صداوسیما داده نمی‌شود؟ اگر اشاعه موسیقی به کلی قبیح دانسته می‌شود، پس چرا شبکه‌های مختلف صداوسیمای ملّی شبانه روز موسیقی پخش می‌کنند که گاهی و متأسفانه شاید بشود گفت بسیاری از مواقع شاهد پخش موسیقی‎های میان‎مایه و کم‎مایه نیز از آن هستیم؟! دغدغه اصلی ما پاسخ به این سوال است که دکترین نظام فرهنگی کشور در حوزه موسیقی چیست؟