سهم بالای نهادهای حکومتی در فیلم‌های جشنواره فیلم فجر

مسئولان جشنواره فیلم فجر بعدازظهر چهارشنبه ۵ بهمن، اسامی فیلم‌های حاضر در دوره پیش روی این مهم‌ترین رویداد هنری در جمهوری اسلامی را در فاصله یک هفته مانده به آغاز اعلام کردند.

مجتبی امینی در برنامه‌ای که به طور مستقیم از شبکه خبر تلویزیون رسمی جمهوری اسلامی پخش می‌شد، نام ۲۴ فیلم را به عنوان آثار اصلی پذیرفته شده در این دوره جشنواره اعلام کرد و گفت چهار فیلم دیگر هم به عنوان رزرو در صورت آماده نشدن آن فیلم‌ها به برنامه‌ها اضافه خواهند شد.

بیش از نیمی از فیلم‌های اعلام شده محصول نهادهای حکومتی هستند و سازندگان آنها نخستین فیلم بلندشان را ساخته‌اند و نام شناخته شده‌ای محسوب نمی‌شوند.

کیومرث پوراحمد قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین فیلمساز حاضر در فهرست سازندگان فیلم‌های اعلام شده جشنواره فیلم فجر است.

او تنها ساعاتی پس از اعلام نام فیلم‌ها با انتشار متنی در اینستاگرامش خبر داد که تهیه‌کننده و برخی از عوامل فیلمش خواستار حضور در جشنواره بودند و برای او جشنواره «هيچ ارزش و اهمیتی نداشته، به خصوص در این سال خونبار و دردناک». فیلم او «پرونده باز است» نام دارد.

رسول صدرعاملی هم قدیمی‌ترین سینماگر در فهرست تهیه‌کنندگان آثار اعلامی محسوب می‌شود که نامش به عنوان تهیه‌کننده فیلم «جنگل پرتقال» به کارگردانی آرمان خوانساریان آمده است.

در فهرست فیلم‌های اعلام شده حضور فیلم «چرا گریه نمی‌کنی» به کارگردانی علیرضا معتمدی با بازی هانیه توسلی، باران کوثری، فرشته حسینی، علی مصفا و مانی حقیقی جالب توجه است. مانی حقیقی پیشتر با انتشار ویدئویی خواستار تحریم شرکت در جشنواره فیلم فجر شده و گفته بود درباره شرکت در این رویداد در سال‌های گذشته اشتباه می‌کرده است.

پیش از اعلام نام فیلم‌ها، سینماگران زیادی خواستار تحریم شرکت در این دوره جشنواره فیلم فجر به نشانه همراهی با معترضان و خانواده‌های قربانیان اعتراض‌های اخیر شده بودند.

حدود نیمی از فیلم‌های اعلام شده حاضر در جشنواره فیلم فجر ساخته‌های اول سازندگان آنها هستند و بنیاد سینمایی فارابی سرمایه‌گذاری دست‌کم ۹ فیلم اعلام شده («جنگل پرتقال»، «روایت ناتمام سیما»، «سینما متروپل»، «شماره ۱۰»، «بعد از رفتن»، «کت چرمی»، «کاپیتان»، «گل‌های باوارده» و «هوک») را انجام داده است. سازمان سینمایی اوج سپاه پاسداران سرمایه‌گذار دو فیلم «غریب» به کارگردانی محمدحسین لطیفی درباره محمد بروجردی از فرماندهان سپاه پاسداران با بازی بابک حمیدیان و «سرهنگ ثریا» به کارگردانی لیلی عاج با مضمونی درباره اعضای سازمان مجاهدین خلق در کمپ اشرف است. بنیاد روایت فتح هم از نهادهای وابسته به سپاه پاسداران سرمایه‌گذار تولید فیلم «اتاقک گلی» است که گفته شده مضمونی درباره برخورد با سازمان مجاهدین خلق دارد.

سه فیلم از آثار اعلامی («عطرآلود»، «در آغوش درخت» و «اخت الرضا») هم محصول حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی هستند. از میان سایر نهادهای مرتبط با حکومت جمهوری اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و پدافند نیروی هوایی ارتش هم در سرمایه‌گذاری دو فیلم اعلام شده («بچه زرنگ» و «های‌پاور») نقش داشته‌اند.

بر مبنای فهرست اعلام‌شده رضا محقق پرکارترین تهیه‌کننده جشنواره فیلم فجر محسوب می‌شود که دو فیلم در این دوره با نام «آه سرد» و «چرا گریه نمی‌کنی» دارد. تهیه‌کنندگان فیلم‌ها، تصمیم‌گیر اصلی در شرکت یا عدم شرکت آنها در جشنواره فیلم فجر محسوب می‌شوند.

حضور فیلمی به نام «وابل» ساخته تورج اصلانی، فیلمبردار و کارگردان شناخته شده هم در میان آثار جشنواره فیلم فجر جالب است. آقای اصلانی در جشنواره سال ۹۸ هم از اعضای هیئت داوری بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر بود. او فیلمبردار فیلم «فصل کرگدن» به کارگردانی بهمن قبادی و بازی بهروز وثوقی و مونیکا بلوچی است.

با نبودن نام فیلم‌های تازه کیانوش عیاری، پرویز شهبازی و محسن امیریوسفی که فیلم‌های تازه‌ای در ماه‌های گذشته ساخته‌اند، مشخص می‌شود این فیلمسازان حاضر به شرکت در این مهم‌ترین رویداد هنری حکومت جمهوری اسلامی نشده‌اند.

در واکنش به درخواست تحریم جشنواره امسال فیلم فجر، محمود سالاری، معاون امور هنری وزارت ارشاد روز دهم دی با تاکید بر این‌ که جشنواره‌های حکومتی فجر «آبروی جمهوری اسلامی» است، به کار «دشوار» برگزارکنندگان این دوره اذعان کرده بود.

دیر اعلام شدن نام فیلم‌های جشنواره فیلم فجر می‌تواند نشانه‌ای از نگرانی مدیران این رویداد نسبت به واکنش‌های احتمالی باشد. این در حالی است که در فاصله کمتر از یک هفته مانده تا آغاز جشنواره فجر، هنوز اسامی فیلم‌های بخش بین‌الملل و نیز داوران این رویداد از سوی مسئولان اعلام نشده است.

جشنواره فیلم فجر از سال ۱۳۶۱ همزمان با جشن‌های پیروزی انقلاب سال ۵۷ در ایران برگزار می‌شود و در دوره‌های پیشین این رویداد بسیاری از سینماگران فعال در سینمای بعد از انقلاب ایران شرکت می‌کردند. این رویداد در سال‌های گذشته همزمان با افزایش نارضایتی‌ها و تنش‌های سیاسی و اجتماعی اعتبار پیشینش را نزد بسیاری از سینماگران و مخاطبان سینما از دست داده است. سال ۱۳۹۸ هم بسیاری از سینماگران از تحریم شرکت در آن در همدردی با قربانیان سرنگونی هواپیمای اوکراینی صحبت کردند. مدیران فرهنگی و هنری حکومت جمهوری اسلامی پیشتر درخواست‌ها برای تحریم شرکت در این رویداد را بی‌اهمیت دانسته بودند.

طی اعتراضات سراسری در حدود چهار ماه گذشته، شمار قابل توجهی از فعالان سینمایی به دلیل حمایت از مردم و انتقاد از سرکوب خشونت‌آمیز اعتراض‌ها بازداشت، تهدید و ممنوع‌الفعالیت شده‌اند.