مطالعات محیط زیستی برای فعالیت ۲۰ معدن در عنبران انجام شده؟ / دود آسیب‌ها در چشم مردم و محیط زیست

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، سیاست‌های دولت سیزدهم برای فعالیت معادن در راستای توسعه اقتصادی بدون تکیه بر فروش نفت توصیف شده، اما به اذعان اکثر کارشناسان، اگر صدور مجوز برای فعالیت معادن، بدون توجه به ضوابط محیط زیستی باشد، می‌تواند به آینده محیط زیست کشور آسیب‌های غیرقابل جبرانی وارد کند.

 

وعده فعال سازی پنج هزار معدن غیرفعال و صدور مجوز برای فعالیت این معادن که از سوی دولت سیزدهم اعلام شده، شاید بتواند نوید‌هایی برای توسعه اقتصادی کشور بدهد، اما روی دیگر این سکه، آسیب به محیط زیست است. مساله‌ای که به نظر می‌رسد به سادگی قابل حل نباشد. مثلا در یک روستا در اردبیل مجوز فعالیت برای ۱۷ معدن صادر شده است. آماری که آیت الله عاملی، امام جمعه اردبیل در خطبه‌های نماز جمعه به آن اشاره کرد. در این شرایط می‌توان امیدی به مطالعات محیط زیستی داشت؟

 

آنچه آیت الله عاملی به آن اشاره کرده مربوط به مجوز‌های معادنی است که اخیرا برای اطراف شهر عنبران از توابع شهرستان نمین صادر شده است. او در خطبه‌های نمازجمعه با اشاره صدور این مجوز‌ها گفته که به دلیل فعالیت معادن پرنده‌های بومی در عنبران از بین رفته اند که این امر به چرخه محیط زیست صدمه جدی وارد می‌کند.

 

عنبران فرهنگی یا صنعتی؟

عنبران شهر کوچکی است که جمعیت آن بیشتر از هفت هزار و ۶۴۰ نفر نمی‌شود. چون بافت گلیم در این شهر زیاد است، به شهر ملی گلیم هم شناخته می‌شود. هم جاذبه گردشگری دارد هم تنوع زراعی زیادی در محصولات باغی مانند زردآلو، گردو، سیب و گندم و ... نقش تاریخی عنبران در برآمدن صفویه یا حتی برخی حکومت‌های محلی و حتی در فرهنگ عثمانی هم در کتاب‌های تاریخی قید شده است.

حالا این ذخیره ارزشمند تاریخی و فرهنگی در معرض تهدید توسعه اقتصادی از طریق معدن قرار گرفته است. به گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت اردبیل ۲۰ معدن در منطقه عنبران پروانه بهره برداری دارند که از این تعداد ۱۰ معدن مشغول به کار هستند و بیشتر مصالح ساختمانی و سنگ لاشه برداشت می‌کنند. ۱۰ معدن دیگر هم بعدا فعالیتشان را آغاز می‌کنند.

 

آسیب‌های معادن به عنبران از زبان امام جمعه اردبیل

به گفته آیت الله عاملی خشک شدن چشمه‌ها در اثر انفجار در معادن و مسدود شدن راه آب از دیگر مشکلاتی است که فعالیت معادن در عنبران ایجاد کرده اند.

 

او در خطبه‌های نمازجمعه به آلودگی هوا و مشکلات تنفسی که برای مردم روستا‌های اطراف عنبران ایجاد شده اشاره کرده و گفته که ۹۸ درصد ساختمان‌های جدید که با حمایت بنیاد مسکن هم ساخته شده بود، در اثر انفجار‌ها ترک خورده اند.

 

نماینده ولی فقیه در اردبیل همچنین به این نکته مهم اشاره کرده که مناسب نبودن راه‌های تردد برای خودرو‌های سنگین، باعث شده که جاده‌ها ترک بردارند و خراب شوند.

 

اثراتی که آیت الله عاملی از فعالیت معادن در تریبون نماز جمعه اردبیل برشمرده حاصل از فعالیت ۱۰ معدن بوده است. سوال این است که با فعالیت همه ۲۰ معدنی که مجوز کار در منطقه عنبران دارند، چه بلایی سر مردم و محیط زیست این منطقه خواهد آمد؟

 

امام جمعه اردبیل در ادامه سخنان خود بر لزوم ورود دستگاه قضایی به این تخریب‌ها اشاره کرده است. البته پیش از این مسئولان قضایی اردبیل در کنار دیگرمسئولان استانی و کشوری به موضوع معادن عنبران ورود کرده بودند؛ مثلا دادستان اردبیل در اواخر خرداد امسال از محل بهره برداری یکی از معادن بازدید کرده و بهره برداران معادن را مکلف کرده که نسبت به رفع دغدغه‌های مردم منطقه اقدامات لازم را انجام دهند.

 

اختلال در زندگی مردم از راه قانونی

دادستان اردبیل در جلسه شورای اداری نمین در همان زمان گفته بود که در صدور مجوز‌ها تخلفی صورت نگرفته، اما برخی بهره برداران در برداشت از معادن کج سلیقگی کرده اند که باعث نگرانی مردم شده است.

پس از سخنرانی امام جمعه اردبیل درباره معدن عنبران، استاندار اردبیل هم دستوراتی درخصوص بررسی اثرات فعالیت معادن عنبران بر محیط زیست و زندگی مردم صادر کرد.

 

سیدحامد عاملی دستور داده که کمیته کارشناسی و بررسی مجوز‌های معادن منطقه عنبران تشکیل شود. او البته در شورای معادن استان تأکید کرده که پس از تحقیق و کارشناسی درباره فعالیت و اکتشاف در معادن، مشکلی مشاهده نشود، فعالیت معادن باید بدون ممانعت ادامه یابد.

 

نکته این است که فعالیت معادن در خوش بینانه‌ترین حالت مراتع و محل چرای دام‌ها را از بین می‌برد و حتی اگر آسیب‌های محیط زیستی را درنظر نگیریم، اولین اثر معادن بر زندگی دامداری مردم نمایان می‌شود و به این ترتیب بخش زیادی از مردم شغل اجدادی خود را از دست می‌دهند.