برگ هایی از زندگی سیاسی دکتر شاپور بختیار* (بحش دوم)، علی شاکری زند - Gooya News

دنباله‌ی شرکت در نهضت مقاومت ملی فرانسه:

پایان کار دکترای حقوق و فلسفه
و بازگشت به ایران

بختیار یک شخص نیست؛
یک راه است؛ راه امروز و آینده‌ی ایران

شاپور بختیار، پس از شکست آلمان نازی و دفاع از رساله‌ی دکترای خود تحت عنوان «رابطه‌ی دین و دولت در جهان کهن»، در بازگشت به ایران با مدارک دانشگاهی که بدست‌آورده‌بود به‌حق انتظارداشت که جایش در دانشکده‌ی حقوق دانشگاه تهران باشد. به این دلیل در سال ۱٣۲۶ که دکتر کریم سنجابی ریاست دانشکده حقوق را به عهده داشت در امتحان دانشیاری که طبق معمول برگذارمی‌شد شرکت‌کرد ولی در این امتحان دکتر رضا سرداری را ارجح دانستند و او را برای این کار انتخاب نمودند! نویسنده‌ی مرغ طوفان که دانشجوی دانشکده‌ی حقوق بوده در این باره می‌نویسد «طبعاً قضاوت در مورد آن جلسه امتحان و آنچه که در آنجا گذشته بسیار مشکل است، اما چون در دانشکده حقوق شاگرد مرحوم دکتر سرداری بودم که به جای مرحوم دکتر قاسم‌زاده حقوق اساسی تدریس‌می‌کرد به‌راحتی می‌توانم بگویم که مقایسه سواد و اطلاعات دکتر بختیار با مرحوم سرداری مقایسه فیل و فنجان ... خواهد بود! این حق‌کشی، البته، خاطره و اثر بسیار تلخی را در روح حساس دکتر بختیار باقی‌گذاشت.»
در باره‌ی دوران بازگشت او به ایران از قول خود وی چنین می‌خوانیم:
«هنگامی كه به ایران آمدم، ایران هنوز در اشغال نیروهای متفقین بود و رویداد آذربایجان كه از پیش‌آمدهای تاریك تاریخ معاصر ایران است هنوز پایان‌نگرفته‌بود. چند ماهی از ورودم به ایران گذشته‌بود كه در وزارتخانه‌ی نوبنیادی به‌نام وزارت كار درخدمت دولتی واردشدم. ولی به‌دنبال دو مأموریت مهم اداری با وزیران وقت درگیر‌شدم و این درگیری با دولت‌های وقت ادامه‌داشت.»
در واقع، در این دوران از زندگی شاپور بختیار شاهد مبارزات او در دفاع از حقوق کارگران هستیم؛ ابتدا در اصفهان، در برابر اجحافات کارفرمایان بخش خصوصی این شهرِ بالنسبه صنعتی آن زمان ایران؛ سپس در ریاست ادارهی کار خوزستان و در دفاع از حقوق کارگران محروم ایرانی صنعت نفت که در سختترین شرایط و با قوت لایموت برای شرکت غارتگر نفت کارمیکردند.
در اولین مأموریت او که در اصفهان بود او ابتدا کوشید تا شرایطی فراهمسازد که کارگران به حقوق اجتماعی خود آشناتر گردند و کارفرمایان بدانند که در رعایت این حقوق با نمایندهی مصمم و سرسخت دولت طرف اند.
«او از یک طرف به کارفرمایان اصفهان هشدار داد که قانونِ کار شوخی نیست و باید تابع مقررات آن باشند و از سوی دیگر کارگران را تشویق به شرکت در انتخابات آزاد نمایندگان واقعی و دفاع از حقوق صنفیشان میکرد. شاید نتیجهی کار بختیار در این رابطه را باید از نمایندهی فدراسیون جهانی سندیکاهای کارگری آقای هاریس شنید که بعد از چند ملاقات با دکتر بختیار بهصراحت لهجه و صداقت او اشارهکردهبود و گفتهبود که او اهل وراجی و تعارف و قولهای بیاساس نیست و عمیقاً به عدالت اجتماعی و بهبود وضع کارگران اعتقاددارد. هاریس بعد از اتمام تحقیقاتش در مورد وضعیت کارگران در ایران به این نتیجه رسیدهبود که انتخابات شوراهای کارگری در اصفهان نستباً آزاد بوده و میتوان گفت که شوراهای فعلی، نمایندگان واقعی سه سندیکای کارگری منطقه هستند و این آزادی انتخابات را اصفهان مدیون دکتر بختیار است. (گزارش سفیربریتانیا، Sir John Le Rougetel، ٢ آوریل ١٩٤٧).۱»