برگزاری مراسم یادبود هولوکاست بدون دعوت روسیه؛ زلنسکی: بی‌تفاوتی مثل نفرت کشنده است

امروز جمعه مصادف بود با هفتاد و هشتمین سالگرد آزادسازی اردوگاه کار اجباری نازی‌ها در آشویتس-بیرکناو توسط نیروهای ارتش سرخ شوروی؛ اردوگاهی که بیش از یک میلیون نفر با اکثریت قریب به اتفاق یهودی، و تعدادی زندانی سیاسی و مردم رومانیایی‌زبان در آن به قتل رسیدند.

برخلاف رسم همه ساله، موزه آشویتس-بیرکناو روز پنجشنبه اعلام کرد که برای مراسم سالانه یادبود در اوش‌وینچیم لهستان، از مقامات روسی دعوت نمی‌شود. این تصمیم بیشتر از آن که به گذشته ارتباط داشته باشد به تحولات حال حاضر اروپا مرتبط است. 

سایه جنگ اوکراین بر تاریخ

لهستان با پذیرش صدها هزار پناه‌جوی اوکراینی و تسهیل انتقال ادوات نظامی غربی به کی‌یف، به عنوان یکی از اصلی‌ترین حامیان کشور همسایه خود یعنی اوکراین ظاهر شده است.

عدم دعوت از روسیه برای شرکت در مراسم یادبود هولوکاست با واکنش منفی مسکو روبرو شد به حدی که خانم ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور در رسانه‌های اجتماعی گفت: «هرچقدر هم که «نا شریک‌های» اروپایی ما در تلاش خود برای بازنویسی تاریخ به شیوه‌ای جدید تدبیر کنند، باز هم یاد و خاطره قهرمانان آزادی‌بخش شوروی و وحشت نازیسم را نمی‌توان پاک کرد.»

محل اردوگاه سابق مرگ و کار اجباری در شهر اوش‌وینچیم در جنوب لهستان فعلی واقع شده است که در طول جنگ جهانی دوم تحت اشغال نیروهای آلمان نازی قرار داشت و توسط آدولف هیتلر و دژخیمانش به محل کشتار سازمان‌یافته یهودیان، لهستانی‌ها، اسیران جنگی شوروی، رومانیایی‌زبان‌ها و دیگران تبدیل شده بود.

قبل از اینکه نیروهای شوروی در ۲۷ ژانویه ۱۹۴۵ بتوانند وارد این شهر شده و آن را آزاد کنند، در مجموع حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر در این مجتمع وسیع کشته شدند. امروزه این شهر که تنها ۳۰۰ کیلومتر با مرز اوکراین فاصله دارد، به عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین نمادهای شیطان در جهان و زیارتگاه میلیون‌ها نفر از سراسر جهان است.

طرفین یکدیگر را به رویکرد نازیستی متهم کردند

پیوتر سیوینسکی، مدیر موزه دولتی آشویتس، جنایات نازی‌ها را با جنایاتی که روس‌ها در شهرهای اوکراین مانند بوچا و ماریوپل مرتکب شده‌اند، یکی دانست.

این در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه روز جمعه با متهم کردن طرف مقابل، مجددا بر ادعاهای پیشین خود تاکید کرد و گفت این نئونازی‌ها در اوکراین هستند که مرتکب جنایت می‌شوند - ادعایی که مسکو برای توجیه مداخله نظامی خود از آن بارها استفاده کرده است.

حامیان عملیات نظامی پوتین ادعا می کنند که رفتار اوکراین با روسی‌زبانان در این کشور با اقدامات آلمان نازی قابل مقایسه است.

در گرماگرم روابط در سال ۲۰۰۵، شخص ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در مراسم شصتمین سالگرد آزادسازی این اردوگاه شرکت کرده بود در حالی که امسال هیچ مقام دولتی روسی اصلاً دعوت نشد.

پوتین نزدیک به یک سال پیش یکی از اهداف خود از حمله نظامی به اوکراین را «نازی زدایی» از این کشور اعلام کرده بود.

• زمان پایان جنگ اوکراین از دید دبیر شورای امنیت ملی روسیه
• تحویل تانک‌های آلمانی به اوکراین؛ مسکو: این تصمیم منجر به سطح جدیدی از رویارویی می‌شود

واکنش اوکراین و آلمان چه بود؟

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین با اشاره به وضعیت کشورش در شبکه‌های اجتماعی گفت: «می‌دانیم و به یاد داریم که بی‌تفاوتی نیز همچون نفرت می‌تواند جان افراد را بگیرد.»

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان نیز گفت: «مصائب ۶ میلیون یهودی که بی‌گناه به قتل رسیدند فراموش نخواهد شد - همانطور که رنج بازماندگان نیز فراموش نشده است.» او در توییتر نوشت: «ما مسئولیت تاریخی خود را در روز یادبود هولوکاست یادآوری می‌کنیم تا شعار «هیچوقت دیگر تکرار نخواهد شد» در آینده ماندگار باشد.»