سبقت پیری از جوانی/ نبض قانون جمعیت کُند می زند

خبرگزاری مهر، گروه استانها- بهرام قربانپور: خانواده رکن اصلی و اساسی شکل گیری، دوام و قوام جامعه است. جامعه بدون خانواده همانند رودخانه ای بدون آب می ماند که هیچ معنا و مفهومی ندارد. جامعه ای در مسیر کمال و تعالی قرار می گیرد که پشتوانه ارزشمندی چون خانواده را همراه خود داشته باشد.

تشکیل خانواده و فرزندآوری در جوامع مختلف به عنوان یک اصل مهم شناخته شده و البته این مهم در مکتب اسلام و انقلاب اسلامی بسیار پررنگ تر است. مفهوم خانواده در دو جامعه غربی و اسلامی تفاوتی از زمین تا آسمان دارد اگر زیست با حیوانات، تجردگرایی و هم جنس گرایی در فرهنگ غربی معنای خانواده می دهد در نگاه اسلام و انقلاب اسلامی؛ ازدواج، فرزندآوری، تعهد، مسئولیت پذیری و سپری کردن لحظات شیرین زندگی در کنار یکدیگر و التزام به رعایت احترام و وفاداری نتایج تشکیل یک خانواده ایرانی و اسلامی است.

قطار جمعیت و خانواده در ایران طی سال های گذشته اعم از قبل و بعد از انقلاب دچار فراز و فرودهایی بوده و هیچ گاه با یک سرعت مطمئن و هدفمند حرکت نکرده است. در زمان طاغوت بحران جمعیت بسیار شدیدتر از امروز به چشم می خورد با شنیده شدن زنگ انقلاب، زنگ فرزندآوری و ازدیاد جمعیت هم به صدا در آمد تا جایی که در بعضی خانواده ها تعداد فرزندان دورقمی می شد البته ناگفته نماند وجود برخی بیماری ها، نبود بهداشت اجتماعی و سلامت و همچنین گسترانده شدن سایه شوم جنگ بر کشور سبب شده بود تا نبض افزایش جمعیت کمی کُند شود.

یک دهه بی توجهی به زنگ خطر

اما یک دهه است که زنگ پیری جمعیت در کشور و بویژه استان گیلان به صدا درآمده و کلید هشدار قرمز بحران جمعیت مکرر از سوی مسئولان استانی و کشوری در سخنرانی ها و سمینارها فشار داده می شود که البته این هشدارها اگر به برنامه محوری ختم نشود هیچ تاثیری در بهبود این روند نخواهد داشت.

«هاجر تحریری نیک صفت» کارشناس مسائل اجتماعی و فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: بحران پیری جمعیت امروز ناشی از طرز فکر و فرهنگ اشتباه در گذشته است که تعداد فرزندان زیاد در یک خانواده را نهی می کردند.

وی با بیان اینکه تبعات بحران جمعیت از شعار «فرزند کمتر زندگی بهتر» نشات می گیرد، افزود: روش نادرست و غیرکارشناسانه کنترل جمعیت در گذشته نتیجه اش به پیری و بحران جمعیت انجامیده است روش نادرست و غیرکارشناسانه کنترل جمعیت در گذشته نتیجه اش به پیری و بحران جمعیت انجامیده است.

این فعال اجتماعی و فرهنگی، تغییر سبک زندگی و تجمل گرایی را یکی از عوامل دیگر تنزل جمعیتی در کشور دانست و بیان کرد: در گذشته یک خانواده چندنفره بدون محدودیتی کنار هم زندگی می کردند اما امروز تغییر نگرش ها باعث شده تا هر فرد انتطار یک اتاق خواب مجزا را داشته باشد.

تحریری نیک صفت با بیان اینکه خانواده امروزی عافیت طلبی را در داشتن فرزند کمتر می داند، گفت: بسیار از خانواده ها رفاه و آرامش را در داشتن فرزند کمتر و یا تک فرزندی می بینند و این اشاعه این تفکر در جامعه زنگ خطر بزرگی برای جمعیت است.

وی با اشاره به تنزل جمعیتی در کشور، افزود: در حال حاضر جمعیت زیر ۱۵ سال کشور، ۲۵ درصد است که این میزان در سال ۷۵ به بالای ۴۰ درصد می رسید و این آمار بسیار نگران کننده است.

داده های آماری جمعیت کشور دلشوره آور و ترسناک است

این کارشناس فرهنگی و اجتماعی با بیان اینکه تراز جمعیتی میانسال و مسن کشور بالا است، گفت: از ۸۵ میلیون نفر جمعیت کشور فقط ۱۸ میلیون نفر جمعیت جوان در رده سنی ۱۸ تا ۲۹ سال را تشکیل می دهند و از طرفی ۴۷ درصد جمعیت کشور بین ۳۰ الی ۶۰ سال هستند.

تحریری نیک صفت با بیان اینکه داده های آماری جمعیت کشور نگران کننده است، تصریح کرد: از سال ۷۵ تا ۹۰ کشور در فاز جوانی جمعیت قرار داشت و از سال ۹۰ به بعد جمعیت کشور پا به سن گذاشته است.

وی ادامه داد: پیش بینی می شود در کمتر از ۳۰ سال آینده هر سه فرد ایرانی یک نفر پیر است و به بیانی دیگر بیش از ۳۰ درصد جمعیت کشور را افراد سالمند و پیر تشکیل خواهد داد.

مهاجرپذیری کشور دور از انتظار نیست

این فعال اجتماعی و فرهنگی با اشاره به اینکه نرخ جمعیت به کمتر از ۷ درصد رسیده است، گفت: اگر برنامه ریزی درست و هدفمندی صورت نگیرد تا سال ۱۴۳۰ با بحران شدید جمعیتی مواجه خواهیم شد.

تحریریه نیک صفت با بیان اینکه مهاجرپذیری کشور دور از انتظار نیست، اضافه کرد: کشور برای تامین منابع انسانی و اداره امور در بخش های مختلف ناگریز به واردات نیروی انسانی در آینده نه چندان دور دارد.

وی با اشاره به تبلیغات سوء دشمن برای تزلزل بنیان خانواده و تنزل جمعیتی در کشور، این حرکت های فرهنگی و رسانه ای دشمن را علیه پشتوانه اجتماعی نظام موفق دانست و افزود: نبرد تبلیغی و رسانه ای ضد جمعیتی دشمن علیه نظام اسلامی، منجر به نهادینه شدن تفکر غربی در لایه های مختلف جامعه شده است.

این کارشناس مسائل اجتماعی و فرهنگی با اشاره به دغدغه مندی مقام معظم رهبری در خصوص جمعیت و فرزندآوری، بیان کرد: مقام معظم رهبری با ابلاغ سیاست های کلی جمعیت و خانواده در سال ۹۳، زنگ خطر بحران جمعیت را به صدا آوردند.

تحریری نیک صفت با اشاره به کوتاهی ها و سهل انگاری ها در خصوص بهبود جمعیت در کشور، اضافه کرد: بسیاری از دستورالعمل ها و راهبردهای اساسی سیاست های کلی جمعیت و خانواده از سوی مسئولان پیاده سازی نشد و این اهمال کاری ها دامنه بحران جمعیت را وسیع تر کرد.

وی ادامه داد: بی تفاوتی برخی مسئولان در خصوص پیری جمعیت و برنامه محور نبودن در این بخش منجر به بحران شد بی تفاوتی برخی مسئولان در خصوص پیری جمعیت و برنامه محور نبودن در این بخش منجر به بحران شد.

نماینده سابق مجلس با اشاره به تصویب طرح قانون جوانی جمعیت از سوی مجلس، بیان کرد: توجه به مقوله فرزنداوری، حمایت از زوجین نابارور و ارائه بسته های تشویقی برای فرزندآوری و تسهیل بخشی امور جوانان و ازدواج بخش هایی از طرح قانون جوانی جمعیت است.

تحریری نیک صفت با بیان اینکه نقاط ضعف و قوت قانون جوانی جمعیت در شورای عالی فرهنگی بررسی و ارزیابی می شود، اضافه کرد: این طرح قرار در یک بازه زمانی ۷ ساله اجرا شود که با پوشش و اصلاح نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت به صورت دائمی در می آید.

وی، طرح جوانی جمعیت را نخستین قانونی حمایتی خانواده و فرزندآوری عنوان کرد و افزود: اجرای درست و اصولی قانون جوانی جمعیت مطالبه جدی از دولتمردان و مسئولان است.

جمعیت مسئله چند وجهی است

این کارشناسی اجتماعی و فرهنگی، اجرای درست قانون جوانی جمعیت را نیازمند اعتبارات لازم دانست و بیان کرد: اعطای تسهیلات کم بهره متناسب با تعداد موالید، افزایش سه برابری یارانه برای خانواده های دارای سه فرزند و بالاتر، عرصه خودرو به قیمت کارخانه و اعطای زمین برای فرزندان سوم به بیشتر بخشی از بسته های تشویقی قانون جوانی جمعیت است.

تحریری نیک صفت با بیان اینکه اجرای قانون جوانی جمعیت موجب طراوت و شادابی کشور می شود، گفت: احداث مهد کودک در تمام ادارات و سازمان ها یکی از کارهای مشوق محور طرح قانون جوانی جمعیت است که متولیان امر مکلف به انجام آن هستند.

وی با بیان اینکه جمعیت مسئله چند وجهی است، افزود: به موضوع جمعیت باید از منظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نگاه کرد تا بتوان ریشه ای و عمیق آن را حل کرد.

جوانی جمعیت به جهاد فرهنگی و رسانه ای نیازمند است

این فعال حوزه فرهنگی و اجتماعی با بیان اینکه چندوجهی بودن مسئله جمعیت برای همه دستگاه ها تکلیف ایجاد می کند، گفت: رفع بحران جمعیت در کشور نیازمند پای کار آمدن همه دستگاه ها و نهادها است و این مهم با شعارمحوری صورت نمی گیرد بلکه عمل گرایی باید ملاک و معیار قرار گیرد.

تحریری نیک صفت، بهره گیری از ایده ها و نظرات خلاقانه در بهبود و ارتقای جوانی را بسیار مهم خواند و اضافه کرد: دانش و ایده پردازی نخبگان را باید در مسئله جوانی جمعیت به کار گرفت.

وی با بیان اینکه جوانی جمعیت به جهاد فرهنگی و رسانه ای نیازمند است جوانی جمعیت به جهاد فرهنگی و رسانه ای نیازمند است، افزود: با فعالیت های فرهنگی و رسانه ای در آگاهی بخشی به مردم در اهمیت فرزنداوری و همچنین تربیت خانواده باید کشور را به سمت پویایی جمعیتی ببریم.

کارشناس مسائل اجتماعی و فرهنگی با بیان اینکه تک فرزندی و دو فرزندی به یک فرهنگ تبدیل شده است، گفت: طبق داده های آماری و تحقیقات میدانی بیش از ۶۰ درصد مردم تمایلی به داشتن بیش از ۲ فرزند ندارند.

تحریری نیک صفت با بیان اینکه فقط مشوق های اقتصادی چاره کار جوانی جمعیت نیست، اضافه کرد: تحقق جوانی جمعیت نیازمند سازوکارهای فرهنگی و اجتماعی است و فقط صرفاً مسائل اقتصادی و معیشتی در این زمینه کارساز نیست.

وی ادامه داد: در بسیاری از خانواده ها چالش عدم فرزندآوری به مسئله اقتصاد بر نمی گردد چه بسا خانواده های متمول و توانمندی هستند که اعتقاد به فرزندآوری ندارند.

روند اجرای قانون جوانی جمعیت بسیار کُند و بی جان است

این فعال فرهنگی و اجتماعی با بیان اینکه روند اجرای قانون جوانی جمعیت بسیار کُند و بی جان است، گفت: ارائه بسته های تشویقی و در نمای کلی اجرای طرح قانون جوانی جمعیت باید آهنگ تندتری به خود بگیرد تا اثرات آن در جامعه ملموس شود.

نیک صفت با اشاره به جمعیت ۱۳ میلیونی در شرف ازدواج کشور، اضافه کرد: با ازدواج ۱۳ میلیون افراد واجد شرایط اتفاق چندانی برای جوانی جمعیت نمی افتد چرا که فرهنگ و سبک زندگی تک فرزندی و بی فرزندی در جامعه غالب است.

وی، نهادینه شدن فرهنگ چندفرزندی در کشور را یک اصل مهم و مطالبه جدی خواند و افزود: صدا و سیما، اصحاب رسانه و خبرنگاران در ترویج فرهنگ چندفرزندی و ترغیب مردم به فرزنداوری نقش موثری دارند و باید این وظیفه سنگین را جلوه عملیاتی بدهند.

این کارشناس مسائل اجتماعی و فرهنگی به تشریح پیامدهای کاهش جمعیت و سالمندی در کشور پرداخت و بیان کرد: حرکت کشور به سمت پیری جمعیت، بحران نیروی انسانی فعال و جویای کار در بخش های مختلف را ایجاد می کند.

تحریری نیک صفت با بیان اینکه جامعه سالمند از لحاط جسمی و روحی به شدت نیازمند مراقب هستند، اضافه کرد: جمعیت سالمندی برای کشور هزینه بر است و از طرفی کمبود نیروی جوان و کارآمد، پیشرفت های علمی، اقتصادی و تولیدی را دستخوش دچار تنزل می کند.

وی با اشاره به نگاه اسلام و قرآن به ازدواج و فرزندآوری، افزود: تعجیل در ازدواج جوانان و فرزندآوری مورد تاکید قرآن و مکتب اسلامی است و باید به آن توجه شود.

اجرای قانون جوانی جمعیت مطالبه جدی

آنطور که به نظر می رسد تصویب قانون جوانی جمعیت از سوی مجلس با ارائه بسته های تشویقی متنوع یک گام رو به جلو برای بهبودی وضعیت جمعیت کشور است که باید با همراهی دولتمردان در اجرای این قانون توام شود تا نتیجه بخش باشد در غیر این صورت اگر فقط در حد قانون باقی بماند همان بهتر که تصویب نمی شد.

حال که پیری از جوانی سبقت گرفته دولت و مجلس و در نمایی دیگر کل نظام و حاکمیت در کنار اجرای قانون جوانی جمعیت باید برنامه درست، منسجم و هدفمندی برای هشدار و زنگ خطر بحران جمعیتی تعریف و عملیاتی کنند در غیر این صورت در آینده نه چندان دور کشور به خانه سالمندان تبدیل می شود و به دلیل بحران جمعیتی و فقر منابع انسانی مجبور می شویم برای اداره کشور از چین نیرو وارد کنیم.