کتابخانه سلیمانیه استانبول ۱۰۹ نسخه خطی به‌نام علامه بهابادی دارد

به گزارش خبرنگار مهر، پس از مسافرت تنی چند از اعضای دبیرخانه کنگره علمی علامه بهابادی مشخص شد ۱۰۹ نسخه خطی به نام علامه بهابادی در کتابخانه سلیمانیه استانبول وجود دارد. کلید واژه‌های اصلی برای جست‌وجوی آثار موجود در این کتابخانه «ملأ عبدالله بن حسین الیزدی الشاه آبادی»، «شهاب الدین عبدالله بن حسین الیزدی» و «نجم بن عبدالله بن شهاب الدین حسین الشاه آبادی الیزدی» است. پس از بررسی‌ها مشخص شد که از تعداد ۱۰۹ نسخه، ۳۲ نسخه غیرتکراری است. کنگره علمی علامه بهابادی این نسخه‌ها را بعد از احیا به عربی و فارسی منتشر خواهد کرد.

همچنین تعدادی از اسناد مرتبط با مکاتبات دولت عثمانی درباره عتبه علویه و امور تولیت آستان قدس امام علی (ع) نیز در این سفر علمی شناسایی شد. علامه بهابادی از جمله اجله علما و فقهای شیعی در قرن دهم هجری بود. این شخصیت مهم و اثرگذار در ساحت‌های مختلف علوم از جمله فقه، منطق و فلسفه از جمله سرآمدان بود و آثارش هنوز هم به عنوان منابع درسی در برخی کشورها مورد استفاده طلاب است. اثرگذاری علمی او بجز تألیف منابع درسی به پرورش شاگردانی شاخص چون شیخ بهایی (۱۰۳۰-۹۵۳ ق) فیلسوف عارف و دانشمند نامدار شیعه؛ شیخ حسن بن زین الدین عاملی (فرزند شهید ثانی)، صاحب «معالم»؛ سید محمد بن علی عاملی، معروف به صاحب «مدارک» و بسیاری قله‌های درخشان علمی دیگر نیز می‌رسد.

علامه بهابادی در عرصه عمل نیز تلاش کرد تا در پرتو احترامی که توسط درباره پادشاهی صفوی به او گذاشته می‌شد، قدم‌هایی بر حل مشکلات عیال الله نیز بردارد و این تلاش‌ها صرفاً محدود به شیعیان نشده و تمامی مذاهب و اقلیت‌ها را دربر می‌گرفت. اهمیت علمی و سیاسی و اجتماعی علامه بهابادی به قدری بود که در نهایت ایشان را به عنوان تولیت آستان مقدس حضرت امیرالمومنین (ع) در نجف اشرف برگزیدند و همین انتخاب منشأ برکات فراوانی برای شیعه و سایر مردم شده بود.

اهمیت حضور علامه به عنوان متولی آستان حضرت امیر (ع) از ابعاد دیگری نیز مطرح است. وجود دو تفکر و ایدئولوژی اسلام یعنی شیعه و سنی و توسعه طلبی هرکدام از دو کشور ایران و عثمانی که داعیه رهبری جهان اسلام را داشتند و به دنبال منافع اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و مذهبی خود بودند باعث می‌شد عتبات به یک منطقه جنجالی فکری بین دو گرایش اسلام تبدیل شود.

مردم ایران و به طبع آن حاکمیت ایران در ادوار مختلف بر اساس تفکرات شیعی، عتبات را به سبب وجود مزارهای شریف امامان شیعه قبله ثانی و کعبه آمال خود می‌دانستند و به آن رفت و آمد می‌کردند. با توجه به همگرایی فرهنگی و دینی میان سرزمین عتبات عالیات با ایران و نفوذ متقابل این دو سرزمین در هم چالشی همیشگی در ارتباط با ایران و امپراتوری عثمانی به وجود آورده بود، اما آنچه باعث ثبات این روابط فرهنگی و تحمل جنگ و یا صلح از سوی دولت عثمانی می‌شد بواسطه وجود عتبات عالیات و حب اهل بیت به عنوان محور وحدت از زیارت قبور ائمه شیعه توسط مسلمانان شیعه و سنی بود. به دلیل حاکمیت صفویه و عثمانی‌ها بر جنوب عراق در دوره علامه یزدی و اولاد ایشان تا زمان شیخ جعفر کاشف‌الغطاء، آثار و اسناد علامه بهابادی یزدی اکنون در سه کشور ایران، ترکیه و عراق پراکنده است.

چاپ و انتشار این نسخه‌ها به زبان فارسی هرچند که کار علمی شدید و هزینه‌های مالی بسیاری را می‌طلبد، اما قدم مؤثر و محکمی در آشنایی هرچه بیشتر ایرانیان با این شخصیت نخبه علمی در عصر صفوی است.