دلیل آسیب‌دیدگی ساختمان‌ها در زلزله خوی چه بود؟

مرتضی جعفری در «بررسی ایمنی کالبدی کلانشهر تهران با تأکید بر ایمنی گودها، پل‌ها، ساختمان‌ها و فضاهای زیرسطحی» که از سوی توسط پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی برگزار شد، به درس‌آموخته‌های زلزله‌های پیشین در رابطه با ایمنی کالبدی ساختمان‌های بنایی، بتنی، فولادی اشاره کرد و گفت: نارسایی‌های مختلفی در این حوزه از قبیل کافی نبودن طول تکیه‌گاهی تیرهای سقف بر روی دیوارها، عدم وجود یکپارچگی بین سقف و دیوارها، عدم اتصال صحیح میان دیوارهای متقاطع در ساختمان های بنایی، عدم کفایت میزان آرماتورهای عرضی، عدم رعایت فاصله مناسب خاموت ها، کیفیت نامطلوب بتن، مسائل مربوط به طراحی مفهومی، کمانش کلی اعضا، خرابی و فروپاشی دیوارها و تیغه‌های غیرسازه‌ای در زلزله های پیشین تکرار شده است.

جعفری در ادامه به تشریح مثال‌هایی از مشکلات و نارسایی‌های ذکرشده پرداخت و افزود: در زلزله خوی نیز که در هشت بهمن‌ماه رخ داد و گزارش مقدماتی آن توسط پژوهشکده سوانح طبیعی منتشر شده است، شاهد آسیب‌دیدگی ساختمان‌ها به دلیل مسائل مربوط به طراحی مفهومی، اجرا، اتصالات، مقاومت مصالح و ... هستیم.

معاون پژوهشی پژوهشکده سوانح طبیعی ادامه داد: پس از زلزله کوبه در ۱۹۹۵، سه اصل در خصوص مدیریت ریسک لرزه‌ای ساختمان‌ها ارائه شد؛ اول اینکه ریسک را نباید پنهان کرد، بلکه باید آن را به جامعه اطلاع رسانی کرد. شفافیت و در دسترس بودن اطلاعات وظیفه جامعه فنی است. نکته دوم اینکه اصول و سطوح ایمنی سازه و ضوابط فنی و مهندسی را باید به روشنی توضیح داد. نکته سوم نیز به مسئولیت کاهش ایمنی و سطح عملکرد سازه‌ها برمی‌گردد. آیا این مسئولیت متوجه کارفرما، طراح و یا سازنده دولتی یا غیردولتی است؟

وی در ادامه بر ضرورت توجه به سطوح عملکردی ساختمان‌ها در طراحی تأکید کرد و ضمن اشاره به آسیب‌های چندگانه، گفت: میزان خسارت مربوط به آسیب‌ها به میزان خسارات مالی ناشی از آسیب سازه محدود نمی‌شود و بسته به شکل وقوع مخاطره و نوع کاربری، میزان خسارات و آثار آن می‌توانند تفاوت های زیادی داشته باشند.

جعفری با تأکید بر چندبعدی بودن موضوع ایمنی، خاطرنشان کرد: نمی‌توان به شکل تک‌بعدی و صرفاً کالبدی به موضوع ایمنی پرداخت.

وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا ساخت کاملاً ایمن ممکن است؟ گفت:‌ به دلیل عدم قطعیت‌ها و پیچیدگی‌های موجود، امکان پاسخ دادن به این سوال به صورت قطعی وجود ندارد. مفهوم ایمنی فراهم کردن ایمنی کافی برای یک سازه به معنای عدم امکان آسیب به آن در برابر هر میزان مخاطره یا شدت زلزله نیست، بلکه به مفهوم محدود کردن خطر ناشی از عوامل نامعین در محدوده‌ای مجاز است.

بیشتر بخوانید:

• ادامه ارسال کمک‌ها به مناطق زلزله‌زده / شایعه، خوی را تخلیه کرده است

۲۷۱ ۲۳۳