نماینده مجلس: هرکار لازم برای «رفع سوء‌تفاهم» با آذربایجان انجام می‌دهیم / رهبر ما «ولی امر مسلمین جهان» است باید «سعه صدر» با دیگران، بیشتر باشد

«ما هرکاری که برای رفع سوء تفاهم لازم باشد باید انجام دهیم. بالاخره ریش سفیدی هزینه هایی هم دارد وقتی در منطقه لنگرگاه بزرگی هستید و کشور بزرگی هستید وقتی رهبر ما ولی امر مسلمین جهان و تهران هم ام القری جهان اسلام است اصولا باید کمک ها به دیگران و سعه صدر هم بیشتر شود. این موقعیت هزینه های بزرگی دارد که باید پرداخت شود.» گوینده این جملات محمود عباس زاده مشکینی، عضو کمیسیون امنیت ملی. سیاست خارجی مجلس است. ماجرای غم انگیز سفارت آذربایجان در ایران نه تنها به کاهش روابط دیپلماتیک تهران و باکو منجر شد بلکه روابط فرهنگی. تجاری این دو کشور دوست و همسایه نیزخدشه دار شد.

گوینده این جملات محمود عباس زاده مشکینی، عضو کمیسیون امنیت ملی. سیاست خارجی مجلس است. ماجرای غم انگیز سفارت آذربایجان در ایران نه تنها به کاهش روابط دیپلماتیک تهران و باکو منجر شد بلکه روابط فرهنگی. تجاری این دو کشور دوست و همسایه نیزخدشه دار شد.

باتوجه به اینکه سفارت آذربایجان سفارت را تخلیه کرده و فقط کنسولگری تبریز باقی مانده نظر شما درباره چشم انداز روابط ایران و آذربایجان چیست؟ احیای این رابطه نیازمند چیست؟

اولا سیاست و استراتژی ای که در جمهوری اسلامی ایران در دو سال اخیر اعلام شده است، سیاست همسایه محوری است. جمهوری آذربایجان هم یکی از همسایه های محوری ما است و بیشترین مشترکات اقتصادی، فرهنگی و زبانی را با ما دارد.

اصولا در دیپلماسی خارجی بویژه در دیپلماسی با همسایه گان آذربایجان از اولویت برخوردار است، به ویژه اینکه ما را با شوروی و مسکو در ارتباط قرار می دهد(با توجه به ظرفیت هایی که دارند) بعد از ایران دو کشوری که اکثریت جمعیت اش شیعه است آذربایجان و عراق است. دشمنان ما نمی خواهند ارتباط ما با این کشور ترمیم شود، به تعبیری نمی خواهند ارتباط اش با ایران توسعه پیدا کند. در این میان بی تدبیری هایی هم می شود، شنیده می شود یکسری از نمایندگان فکر نکرده آن سوی مرز حرف هایی می زنند و مواضعی می گیرند. متاسفانه در داخل کشور برخی از عناصر دلشان نمی خواهد این ارتباط توسعه پیدا کرده و شکل پیدا کند در حالی که ظرفیت اقتصادی جمهوری آذربایجان بسیار می تواند تعیین کننده باشد بویژه استان های شمالغرب کشور می توانند تکنولوژی و خدمات مهندسی و معدنی صادر کنند بویژه در پروژه بازسازی قره باغ که از اشغال آزاد شده است. بالاخره خطی هم که خیلی تلاش می کند و جمهوری آذربایجان را هم به نوعی عمق استراتژیک خود می دانند، ما رقبایی هم داریم که آنجا سرمایه گذاری کرده ا ند. ترکیه هم به دلیل سرمایه گذاری هایی که داشته یک نگاه استراتژیک دارد به انجا و رژیم صهیونیستی هم بنا به دلایلی تمایل دارد حضور بیشتری داشته باشد.

معتقدم با توجه به اشتراکات ما با آذربایجان هیجکدام از این کشورها نمی توانند جای ما را پرکنند. اتفاقی هم که اخیرا افتاده انگیزه کاملا شخصی و خانوادگی بوده من متاسف شدم برای مواضع برخی از عناصر جمهوری آذربایجان، این اتفاقات ممکن است برای هر کشوری بیافتد در سال جندین اتفاق مشابه برای ما در سفارت خانه های کشورهای مختلف می افتد، آیا بعد از آن ما بساط سفارتخانه را می چینیم؟ چه کسانی از برچیده شدن این سفارتخانه ها خوشحال اند؟ مطمئن باشید اولین خوشحال این قضیه رژیم صهیونیستی است. هرچند با یک رفتار مرموزانه دیگری می خواهد این خوشحالی را بپوشاند. اما خوشحال است از اینکه ارتباط دو کشور ایران و آذربایجان بهم بخورد.

احتمال قطع روابط دیپلماسی در بلندمدت وجود دارد؟

آنچه که مهم است، آن زمینه های مشترک است. بالاخره وقتی زمینه های مشترک به این گستردگی باشد، ممکن است ارتباط دیپلماسی فرازو فرودهایی داشته باشد اما تعلق عاطفی که بین ملت ما و مردم شیعه و مسلمان جمهوری آذربایجان وجود دارد مهم این است. آذربایجان را از نگاه مردم و مقام معظم رهبری ببینید، ملت و دولت و قوای مسلح ما همیشه در کنار آنها قرار گرفته اند حتی از سی سال پیش و در روزهای سخت جمهوری آذربایجان ملت، نیروهای مسلح و بسیج ما همیشه آنجا بوده اند ما آنجا شهید داده ایم این ها اتفاقات کوجکی نیست.

اما با توجه به ویژگی هایی که جمهوری آذربایجان دارد بالاخره برخی از نیروهای منطقه ای ما آنجا را به عنوان عمق استراتژیک خودشان می دانند. درحالیکه ما بهتر می توانیم آنجا کار کنیم چون زمینه ای که جمهوری اسلامی ایران در آذربایجان دارد هیچ کدام از رقبای ما ندارند.

به نظر من این یک اقدام احساسی است. سابقه اثبات کرده است برخی از کشورها در این شرایط احساسی تصمیم می گیرند. این تصمیم احساسی است چون بسترش وجود ندارد. اخیرا ملاقاتی با وزیرمحترم وزارت امورخارجه داشتم و در این ارتباط صحبت های مفصل حرفه ای و دیپلماتیک داشتیم خوشبختانه نقطه نظرات و دیدگاه های وزیرامورخارجه در ارتباط با جایگاه و ظرفیت های آذربایجان بویژه از حیث اقتصادی نگاهی بسیار واقع بینانه است. البته از موانعی هم صحبت کردند امیدوارم دستگاه دیپلماسی خارجی ما بتواند و تلاش کند تا این موانع را رفع کند. نباید اجازه دهیم ارتباطمان با هیچ کشوری ازجمله آذربایجان مخدوش شود.

نقش سفارت ایران در باکو چیست؟

ما گرانیگاه ثبات سیاسی در منطقه هستیم کشور ما قابل مقایسه با هیچ کدام از این کشورها نیست از نظر ظرفیت های سخت افزاری و نرم افزاری کشور ما به عنوان یک کشور مقتدر و باظرفیت لنگرگاه امنیت خیلی از این کشورهای حاشیه و همسایه ما هم است. بالاخره ایران مقتدر می تواند به امنیت همه این کشورها کمک کند کشورهای همسایه می توانند روی ظرفیت های امنیتی جمهوری اسلامی ایران حساب کنند. ما هم باید این زمینه و بستر را ایجاد کنیم آنها هم بتوانند روی ما حساب کنند. گاهی اوقات برای اینکه به اقتدار کشور آسیب وارد نشود دست کم از حیث روانی لازم می شود مقابله به مثل کرد اما به طور معمول کشورهایی که نقش لنگرگاه امنیتی و ثبات سیاسی بیشتری در منطقه دارند اصولا باید سعه صدرشان بیشتر باشد.

در فرازو فرود ارتباط بین جمهوری ایران و آذربایجان این مساله اثبات شده است معمولا در اتفاقات اینچنینی با صبوری قضیه حل می شود. در ماجرای قره باغ هم شما دیدید فراز و فرودهایی پیش آمد و تکانه هایی خورد که ارتباط بین ایران و آذربایجان بهم بخورد اما شما دیدید بلافاصله با ورود مقام رهبری و آن بیانیه معروفشان همه چیز آمد سرجای خودش و ارتباط دو کشور در مسیر رشد قرار گرفت. من اعتقاد دارم مردم ایران و آذربایجان از این تکانه ها عبور می کنند چون ظاهرا این اتفاق یک بحث خانوادگی است که زوجه به عملکرد سفارت آن طرف اعتراض داشته و احساس کرده به این شکل برود و تلافی کند.

آیا سفارت در خروج غیرقانونی آن خانم دخیل بود؟

من ورود پیدا نمی کنم. بالاخره ممکن است شخصی که این کار را کرده چنین احساس یا چنین برداشتی داشته باشد اما معتقدم اگر این قضیه برای جمهوری آذربایجان سوء تفاهم ایجاد کرده، می توان کمیته مشترک حقیقت یاب تشکیل داد.

دولت پیشنهاد کرده اما آنها نیامدند.

بله، آنها باید بیایند و بررسی کنند و به نتیجه برسند. روزهای اول حادثه احساسی برخورد می شود به هر حال یک انسان جانش را از دست داده که جا دارد به خانواده ایشان تسلیت عرض کنم البته بیانیه هم صادر کردم. برای ما هم این اتفاق ها می افتد کما اینکه در بسیاری از سفارتخانه های ما در کشورهای اروپایی یا در افغانستان این اتفاق افتاد.

بچه ها الان کجا هستند؟

اطلاع ندارم. به هر حال بین دو کشور که سالیان سال باهم ارتباط داشته اند به گزارشی که نیروهای امنیتی داده اند باید اکتفا کنند و اعتماد داشته باشند.

به کدام مقام رسمی آذربایجان توصیه می کنید که اگر هنوز سوءتفاهم دارند کمیته حقیقت یاب مشترکی تشکیل بدهند؟

آنها مواضعی می گیرند که در شأن مردم آذربایجان نیست مثلا اظهار نظری از نایب رئیس مجلس آذربایجان منتشر شده بود در توییتر که البته تکذیبیه آن را ندیدم. موضع گیری غیرحرفه ای ایشان غیراخلاقی هم بود، حتی با مناسبات همسایگی هم منافات داشت.

بالاخره شما باکسی دشمن هم که باشید باید ادبیاتتان ادبیات فاخری باشد و سطح اش در حد ادبیات کوچه بازار نباشد یک آدم سیاسی باید ادبیات دیپلماسی را رعایت کند. البته با شناختی که از اکثریت نمایندگان آن طرف داریم نظرشان این نیست برخی از این نمایندگان اظهارنظر های غیرکارشناسی دارند. دولت هم نباید تحت تاثیر این اظهار نظرها قرار بگیرد به نظر من اگر وزیر امورخارجه محترم آذربایجان خودش محوریت کار را برعهده بگیرد و پیگیری کند و دنبال این باشد که سوءتفاهم ها رفع شود بهتر است. سعی در برطرف کردن اشکالات هر دو طرف باشد اگر طرفین جوگیر نشوند کمک می شود تا ارتباطات طرفیت بهم نخورد. معتقدم دو ملت از این فرازو فرودها عبور خواهند کرد.

در کشور ما برخلاف ادعای برخی ها تکثر فکری بسیار خوبی وجود دارد. ممکن است نظرات و دیدگاه های زیادی در مورد یک موضوع وجود داشته باشد اما درمورد این قضیه خیلی ها را می بینم که می خواهند کمک کنند که این ارتباط خدشه ای به ارتباط نزند، هم از کانال های رسمی یا غیررسمی شخصیت های ذی نفوذ تلاش می کنند که رابطه درست شود. در جمهوری آذربایجان هم یک چیزهایی از مجلس آنجا می شنویم که اصولا باید تجلی خواست مردم باشد ما باید ببینیم مردم آذربایجان چه می خواهند و دیدگاهشان نسبت به ما چیست؟ مثلا ما یا آنها وقتی برای مسافرت می رویم و آیند می گویید آنجا خانه دوم ماست مردم جمهوری آذربایجان ایران را واقعا به چشم دیگری نگاه می کنند

فکر می کنیدآیا طرفین تعامل کنند و سفارت بازشود؟

ما هرکاری که برای رفع سوء تفاهم لازم باشد انجام می دهیم و باید انجام دهیم بالاخره ریش سفیدی هزینه هایی هم دارد وقتی در منطقه لنگرگاه بزرگی هستید و کشور بزرگی هستید؛ وقتی رهبر ما ولی امر مسلمین جهان است و تهران ام القری جهان اسلام است اصولا باید کمک ها به دیگران بیشتر شود و سعه صدر هم همین طور. بالاخره این موقعیت یک هزینه های بزرگی هزینه دارد که باید پرداخت شود.

بیشتر بخوانید:

• عاملی، خطیب جمعه اردبیل: آنچه در سفارت آذربایجان اتفاق افتاد؛ مورد تایید نیست، اما نتیجه «روحیه غیرتی آذری» است