انتقاد عضو کمیسیون کشاورزی مجلس به وضع عوارض صادراتی سنگین محصولات جالیزی/ برخی از تصمیم‌های وزارت جهاد کشاورزی انفعالی است

علیرضا عباسی، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بهانه وضع عوارض صادراتی را تنظیم بازار عنوان کرد و گفت: سال ۱۳۹۱، قانونی تحت عنوان تمرکز وظایف یا انتزاع تصویب شد. بعد از جمع شدن وزارت بازرگانی، بعضی اختیارات که در حوزه بازرگانی بود بین وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت رسید.

این نماینده مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در سال ۱۴۰۰ تقریبا نهایی شد که در حوزه تنظیم بازار و محصولات کشاورزی، اختیارات کامل به وزارت جهاد کشاورزی داده شود؛ و در تیرماه سال گذشته تصمیم گیری در تمام حوزه‌های کشاورزی اعم از صادرات، واردات و تولید به عهده وزارت جهاد کشاورزی گذاشته شد.

وی افزود: تنظیم بازار، یکی از مسائلی است که در حوزه تصمیمات وزارت جهاد است. یکی از اهرم‌ها برای تنظیم بازار، تعرفه بر واردات و صادرات محصولات کشاورزی است. طبق ماده ۲۳ احکام دائمی برنامه‌های ۵ ساله، وضع هرگونه عوارض برای صادرات محصولات کشاورزی ممنوع است.

عباسی گفت: سال گذشته در بودجه این را تصویب کردیم؛ که دولت و وزارت جهاد کشاورزی نمی‌توانند یک شبه برای وضع عوارض تصمیم بگیرند؛ مگر در شرایط ضروری که آن هم نیازمند تایید هیات دولت است و ۶ ماه قبل باید اعلام شود. بنابراین نمی‌توانند خلق الساعه تصمیم بگیرند و بازارهای صادراتی کشاورزان را که با زحمت ایجاد شده را از بین ببرند.

این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: اما اینکه تعرفه‌ای وضع شود و به کشاورزان نیز از قبل اعلام شود، مشکلی ندارد. مثلا اینکه از الان اعلام شده که قرار است برای شش ماه آینده تعرفه وضع شود، خوب است. دولت می‌تواند این تعرفه را کم یا زیاد کند؛ کشاورز هم می‌‎داند چه چیزی در انتظارش است.

عباسی با بیان اینکه بنابراین وضع تعرفه به طور کلی امر بدی نیست، اظهار داشت: ولی اینکه عدد آن به چه صورت باشد، ثابت باشد و یا روی همه محصولات باشد، تصمیمی است که وزارت جهاد کشاورزی در آن مقطع باید بگیرد. نباید عوارض را بالا در نظر بگیریم که صادر کننده دچار مشکل شود.

از وزارت جهاد می‌خواهیم تصویر درستی از محصولات کشاورزی ارائه دهد

علیرضا عباسی در پاسخ به اینکه آیا دلیل وزارت جهاد کشاورزی برای محدود کردن صادرات مدیریت منابع آب است گفت: یکی از مسائل اساسی که وجود دارد بحث تنظیم بازار است؛ اینکه بازار داخلی خودمان خالی نشود. بحث دیگر مربوط به آب است. پیش از این هم به دوستان وزارت جهاد گفتم که ما باید ببینیم چقدر محصولات کشاورزی داریم و میزان تولید محصولات کشاورزی چقدر است. نزدیک به ۳۰ میلیون تن تولید محصولات سبزی صیفی داریم و تقریباً ۳ میلیون تن آن صادر می‌شود؛ یعنی تقریبا کمتر از یک میلیون هکتار زمین زیر کشت برای تولید این محصولات داریم. از این یک میلیون هکتار ۳۰ میلیون تن تولید داریم. ۳ میلیون تن آن را صادر می کنیم؛ یعنی ۱۰ درصد از کل تولیدات را که مساوی است با ۱۰۰ هزار هکتار زمین. این ۱۰۰ هزار هکتار، مشکلی از ما حل نمی کند؛ بلکه صادرات آن برای ما ارزآوری دارد و یک مزیت حساب می‌شود. 

وی افزود: ما باید برای کل یک میلیون هکتار برنامه ریزی داشته باشیم؛ به این صورت که اگر به دنبال اصلاح منابع آبی هستیم، می‌توانیم یک درصد قابل توجهی از آن کشت را از کشت باز به کشت گلخانه‌ای ببریم. با کشت گلخانه‌ای هم می‌توانیم تولید را افزایش دهیم و نیاز داخلی را تامین کنیم هم می‌توانیم ارزآوری داشته باشیم و از مصرف بیش از اندازه آب جلوگیری کنیم.

عباسی گفت: پس باید یک برنامه میان مدت وجود داشته باشد؛ اگر جلوی این صد هزار هکتار را به طور کامل بگیریم، دردی درمان نمی شود. اگر برای یک میلیون هکتار برنامه‌ریزی داشته باشیم، می‌توانیم که درصد قابل توجهی از آب را صرفه جویی کنیم، تولید را افزایش بدهیم و حتی صادرات را که ارزآوری دارد را نیز افزایش بدهیم.

سیاستگذاری در حوزه کشاورزی، وضع تعرفه سنگین نیست

این نماینده مجلس در ادامه درباره اینکه با وضع تعرفه‌های سنگین، انگیزه کشاورزان برای تولید کاهش پیدا می‌کند و ممکن است در سال‌های آتی با کمبود محصولات کشاورزی و جالیزی روبه رو شویم گفت: وزارت جهاد باید راه‌های دیگری پیدا کند؛ مثل اینکه یک درصد قابل توجهی از کشت را به گلخانه‌ها ببرد، سهم تولید را افزایش بدهد که هم برای تولید کننده وهم برای مصرف کننده صرفه اقتصادی داشته باشد ایضا در مصرف آب نیز صرفه جویی شود.

وی گفت: فقط با وضع عوارض، نمی توانیم این کار را انجام بدهیم، چون کشاورزان کم کم به این نتیجه می رسند که کشت نکنند؛ اما با بردن کشت به گلخانه‌ها می‌توانیم به اهدافمان برسیم.

برنامه وزارت جهاد کشاورزی تصویر درستی از آمار تولید محصولات ندارد

عباسی همچنین درباره اینکه در کنار درآمدهای نفتی، از صادرات محصولات کشاورزی درآمد خوبی داشتیم و با این تمصیم از بین می رود اظهار کرد: باید حتماً به این موضوع توجه داشته باشیم بعضی از تصمیمات وزارت جهاد کشاورزی انفعالی است یعنی صبر می‌‎کند یک اتفاق می‌افتد بعد فکر می‌کند که حالا چه کاری انجام بدهد مثلاً در بحث محصولات کشاورزی وقتی قیمت افزایش پیدا کرد با وضع تعرفه سعی کرد آن را کنترل کند باید یک برنامه ریزی و یک رصد درست وجود داشته باشد تا نیاز کشور را بشناسیم و بر اساس آن تولید کنیم مثلاً ما در طول سال به یک مقدار ثابتی  از یک محصول نیاز داریم اما الان ۲۰ درصد تولید مازاد داریم؛ پس باید برای آن بازار صادراتی پیدا کنیم یا اگر کمتر است، تولید مان را افزایش بدهیم. 

این نماینده مجلس شورای اسلامی در پایان اظهار داشت: وزارت جهاد کشاورزی این روزها بدون توجه به نظر مخالفان و پیامدهای تصمیم‌هایی که اتخاذ می‌کند، سیاستگذاری می‌کند؛ اگر در تصمیمات حوزه عوارض بازنگری نشود، قطعا در آینده با مشکلات بزرگتری رو به رو خواهیم بود.

گفت‌وگو از ندا زارعی