عاشقانه آمدند و عارفانه ماندند/ ۳ روز در پناه مولا در قالب اعتکاف

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها - عادله جوادزاده: اعتکاف از روز میلاد مولای دل‌ها آغاز شد و مع ۱ تکفین را در دل مساجد جای داد تا غبار از دل و جان بشویند و با گذر از باب رجب وارد وادی شعبان و رمضان شوند.

اعتکاف سه روز نشستن در پناه مولا و میهمان سفره مرد مردان شدن و دل کندن از داشته‌های دنیوی است تا در روزهای سفید و ایام پاک جان دل را از هر چه پلشتی و کدری روزگار است پاک کنی و خود را در مقابل معبود ببینی.

زبان صیام، قلب صیام و چشم صیام و چه روزه داری نیکوتر از اینکه بر سفره مولا بنشینی و نمک علی را بخوری و نمک گیر سفره شاه مردان باشی.

اعتکاف از نظر لغوی به معنی درنگ کردن و ادامه دادن است. در دین اسلام منظور از اعتکاف آن است که شخص به منظور عبادت در مسجد متوقف شود و اعتکاف کردن در صورت نذر بر شخص واجب می‌شود.

۳۰ مسجد استان اردبیل میزبان معتکفین

همچون سایر شهرهای کشور استان اردبیل نیز امسال میزبان معتکفین در مساجد بود و اردبیلی‌ها این بار نیز دق الباب کردند

تا امیرالمومنین باب رحمت را به رویشان بگشاید.

معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر، از برگزاری مراسم اعتکاف در ۳۰ مسجد استان اردبیل خبر داد و گفت: طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته و هماهنگی با هیئت امنای مساجد و نیز ادارات و نهادهای فرهنگی، تعداد ۳۰ مسجد در استان اردبیل برای مراسم اعتکاف در نظر گرفته شده بود.

حجت الاسلام محسن محسنی خاطرنشان کرد: در شهر اردبیل مساجد جامع، اعظم، امام علی (ع) شهرک کارشناسان، حضرت ابوالفضل (ع) شهرک سینا و حضرت فاطمه زهرا (س) محله آرازعلی برای برادران و مساجد الزهرا (س) شهرک آزادی، سادات علی آباد، المهدی (عج) شهرک حافظ و جعفریه محله سعدی برای خواهران تعیین شده بود و معتکفان را میزبانی می‌کردند.

وی افزود: در شهرستان‌ها نیز مساجد جامع هر شهر برای برادران و یک مسجد شاخص برای خواهران آماده شده بود و علاقمندان با مراجعه به مساجد جامع یا ادارات تبلیغات اسلامی هر شهرستان به ثبت نام برای اعتکاف اقدام کردند.

معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی اردبیل به برنامه‌های فرهنگی و قرآنی در ایام اعتکاف اشاره کرد و گفت: محافل انس با قرآن، جلسات سخنرانی و پرسش و پاسخ با موضوعات دینی، فرهنگی و اجتماعی، مراسم ادعیه خوانی مولودخوانی و مداحی، جلسات پاسخ گویی به سوالات شرعی و جلسات تبیینی در حوزه انقلاب اسلامی به‌مناسبت دهه فجر از برنامه‌های شاخص در مراسم اعتکاف استان اردبیل بود.

محسنی اضافه کرد: پذیرش برای اعتکاف شامگاه روز جمعه ۱۴ بهمن ماه انجام شد و روزهای ۱۵، ۱۶ و ۱۷ بهمن ماه مصادف با ۱۳، ۱۴ و ۱۵ ماه رجب مراسم اعتکاف در مساجد تعیین شده برگزار شد.

اعتکاف بریدن از خلق و نزدیک شدن به حق

اعتکاف یعنی گوشه نشینی و عزلت و در اصطلاح بریدن از خلق و نزدیک شدن به حق بوده و بر دو نوع است اعتکاف واجب که در این صورت شخص باید حتماً روزه‌دار باشد که روزه داشتن شرط لازم هر اعتکافی است.

اعتکاف مستحب آن است که فرد بدون نذر یا عهد و قسم خود اقدام به این عمل بکند که در این صورت اگر تا سحر روز سوم در اعتکاف باشد ادامه دادن آن تا آخر روز سوم واجب است و در صورت ترک آن بر شخص واجب است که بعداً به جای آن معتکف شود.

بنابر روایت اعتکاف باید در مسجد جامع صورت گیرد و مکان اصلی برای این امر حتماً و تاکیدا مساجد عنوان شده است.

اعتکاف در دیگر ادیان و مذاهب نیز وجود دارد اما بر ما روشن نیست که شرایط اعتکاف در ادیان دیگر به چه شکل بوده است. به باور قرآن این عبادت از زمان ابراهیم (ع) نیز وجود داشته است.

البته در مسیحیت رهبانیت که گوشه گیری و پرهیز از دنیا و عمل به عبادت بوده وجود داشته یا خدمت به بیماران صعب العلاج که اینها شباهت‌هایی با اعتکاف دارند ولی به باور قرآن در سورهٔ حدید آیهٔ ۲۷ «در قلب‌های کسانی که از مسیح پیروی می‌کنند، رفت و رحمت و رهبانیت قرار دادیم، عملی که خود بدان دست زدند و ما آن را بر آنان واجب ننمودیم.»

بنابراین قرآن می‌گوید رهبانیت چیزی بوده که مسیحیان خود برای نزدیکی به خدا آن را ساختند، در حالی که اعتکاف عبادتی شرعی در ادیان سابق بوده است.

در میان مسیحیان گاه برای پرستش خدا و در امان ماندن از آزار و اذیت یهودیان و بت پرستان مکان‌هایی خلوت را برای عبادت بر می‌گزیدند و ماجرای اصحاب کهف از این قرار است.

در تصوف اعتکاف عبارت از خالی کردن قلب از مشغولیات دنیوی و تسلیم نمودن نفس است و اعمالی که برای آن آورده شده است از جمله نیت، توقف در مسجد جامع شهر یا مساجد چهارگانه معروف مسجدالحرام، مسجدالنبی، مسجد کوفه و مسجد بصره، کمتر از سه روز نبودن معتکف و روزه دار بودن معتکف در ایام اعتکاف باید رعایت شود.

حضور چشمگیر دهه هشتادی‌ها در مراسم اعتکاف اردبیل

مدیرکل تبلیغات اسلامی اردبیل از برگزاری مراسم اعتکاف در ۳۵ مسجد استان اردبیل خبر داد و گفت: نوجوانان دهه هشتادی حضور چشمگیری در این آئین اعتکاف دارند.

حجت الاسلام قاسم جعفرزاده در گفت و گو با خبرنگار مهر، در بیان فضیلت اعتکاف اظهار کرد: اعتکاف، بستر مناسب اندیشه، تفکر و خردورزی و فرصتی است برای اینکه انسان‌های فرورفته در غرقاب روزمرگی از فضای پرالتهاب روزانه به سوی خویش و خداوند بازگردند.

وی گفت: در ایام اعتکاف که همزمان با ۱۳ رجب در استان اردبیل آغاز شده، مردم با حضور در مساجد در حال راز و نیاز با خدای خود هستند و فارغ از هرگونه لذت مادی و فانی، خوشی‌های دنیای عصر را فراموش کرده و به معبود خود پناه برده‌اند و از خداوند منان طلب بخشش و توبه دارند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی اردبیل افزود: حضور اقشار مختلف مردم از جمله نوجوانان و جوانان در مساجد به منظور تطهیر روح و روان، بسیار چشمگیر است به گونه‌ای که غالب معتکفین استان اردبیل در رده سنی دهه هشتادی هستند.

حجت الاسلام جعفرزاده گفت: حضور جوانان در مراسم اعتکاف بسیار چشمگیر بوده است و بالاترین رده سنی شرکت‌کنندگان در این مراسم در استان اردبیل مربوط به جوانان است و بیشتر مساجد اردبیل با حضور این قشر باانگیزه حال و هوای خاصی به خود گرفته است، جوانانی که برای تعیین مسیر زندگی خود و آماده ساختن ره‌توشه‌ای از جنس نور و امید برای آخرت خود قدم در این مساجد گذشته‌اند.

وی افزود: معتکفین از مناطق دور افتاده و روستایی گرفته تا شهر در مساجد استان اردبیل به معبود خود پناه برده‌اند و همه یک دل و یک صدا برای گناهان خود طلب آمرزش و مغفرت داشته و برای رفع مشکلات و تعجیل در ظهور منجی عالم بشریت به دعا و نیایش می‌پردازند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی اردبیل به برنامه‌های فرهنگی و دینی در ایام اعتکاف اشاره کرد و گفت: اقامه نمازهای جماعت، جلسات سخنرانی و پرسش و پاسخ، محافل انس با قرآن، ادعیه خوانی و جلسات مشاوره دینی با حضور روحانیون و مبلغان اعزامی از تبلیغات اسلامی اردبیل و شهرستان تابعه از جمله برنامه‌های اجرایی در ایام اعتکاف است.

خودسازی اصلی ترین ثمره اعتکاف

اعتکاف محو خودخواهی در امواج بلند خداگرایی و خدمت‏ به امت اسلامی است. اعتکاف بیرون رفتن از خانه خویش و مصمم شدن بر حضور در خانه حضرت حق است.

عبادتی مستحبی و تقرب جویانه و داوطلبانه است که روزه روز سوم آن رنگ وجوب می‌گیرد. اعتکاف گریز از لذت گرایی و مهار حس خودمحوری و برتری جوئی و بازگشت از قبله دنیاگرایان به سمت و سوی قلب و قبله هستی است.

خودسازی، محاسبه نفس، توبه و نیایش، نماز و تلاوت قرآن و استمداد از آستان قدس ربوبی از دیگر برکات اعتکاف است به طوری که اسلام فکر جدایی از زندگی دنیا و گوشه نشینی و کناره گیری از مردم و به تعبیر دیگر رهبانیت را باطل و ناپسند اعلام کرد اما اعتکاف را به عنوان فرصتی برای بازگشت به خویش و خدای خویش قرار داد تا کسانی که از هیاهو و جنجال‌های زندگی مادی خسته می‌شوند بتوانند چند صباحی با خدای خود خلوت کنند و جان و روح خود را با خالق هستی ارتباط دهند.

اعتکاف شرایطی را فراهم می‌کند تا انسان‌ها با توشه معنوی و اعتقادی راسخ و ایمان و امیدی بیشتر به زندگی خود ادامه داده خود را برای صحنه‌های خطر و جهاد در راه خدا آماده سازند، همیشه با یاد خدا تلاش کنند، خود را در محضر پروردگار ببینند، از نافرمانی او بپرهیزند و به سوی سعادت دنیا و آخرت گام بردارند.

انسان مادی گرا که گاه در پیچ و خم زندگی ماشینی از یاد خدا غافل می‌شود در سه روز ایام البیض با جان دل احساس می‌کند که خدا در تاروپود زندگی هست و در هر گوشه از دنیا که توقف کنی خدا را با تمام جان لمس می‌کنی او از رگ کردن به انسان نزدیک است و در هر ضربان قلب نام پروردگار ربوبی است که در نفس‌هایمان نجوا می‌شود.