مروری بر سرودهای انقلاب «بوی گل سوسن و یاسمن آید»

اولین و مهمترین فاکتور موفقیت، شنیده شدن و ماندگاری سرود‌های معروف بحبوحه انقلاب این است که شاعر، آهنگساز، نوازنده و خواننده، همه و همه، آن اثر و نغمات و الفاظش را با یقین و ایمانی غیرقابل وصف می‌نگریستند و می‌ساختند و اجرا می‌کردند. عوامل آن سرود‌ها در آن دوران، نه به خاطر مطلق سرود به ما هو سرود، که اینجا می‌خواستند تمام آن احساس و شور و هیجان و حرف دلشان را بزنند و چه بهتر که این قالب بهترین و گیراترین قالب برای این کار باشد؛ و همین به یقین مهمترین دلیل ماندگاری آثار دوران بحبوحه انقلاب اسلامی است، آثاری که از اول انقلاب هزاران بار از رادیو و تلویزیون پخش شده و آثار متاخر ساخته شده برای انقلاب هرگز  نتوانستند در قامت آنان قد علم کنند.

آن روز‌ها آنچنان شوق و امید غیرقابل وصفی در دل تمام مردم بود و اپیدمیِ سرمستی انقلاب، تمام کشور و تمام لایه‌های جامعه از روشنفکر تا عوام، از کشاورز تا صنعتگر و از سیاسی تا هنرمند را درنوردیده بود. از این رو در بین هنرمندانی که برای انقلاب اثر ساخته بودند اسامی و چهره‌هایی را می‌بینیم که تا پیش از آن برای رژیم قبل فعالیت فرهنگی هنری داشتند و چه بسا برای فیلم فارسی‌ها هم اثر ساخته بودند و حالا در این دگرگونی بزرگ، که اکثریت جامعه از آن دوران روی برگردانده بودند و هرکس می‌خواست به نوعی احساس خود را بیان کند، کاری انجام دهد و با انقلاب همدل و همراه شود، آن‌ها هم پای کار آمدند.

یکی از معروف‌ترین و ماندگارترین آهنگ‌های انقلابی، سرود «بوی گل سوسن و یاسمن آید» است که مرحوم محمدعلی ابرآویز در همان اوائل ورود امام خمینی به ایران و پیروزی انقلاب اسلامی ساخت. شاعر این ترانه زیبا، مرحوم حمید سبزواری و تنظیم آن از مرحوم مجتبی میرزاده و آهنگساز آن محمدعلی ابرآویز و اجرای آن از گروه موسیقی کُر بود. در این میان مرحوم مجتبی میرزاده یکی از همان هنرمندان شاخص است که در بالا اشاره شد که قبل از این حتی موسیقی بسیاری از فیلم‌فارسی‌ها را ساخته بود و با انواع خواننده‌های زن و مرد قبل از انقلاب کار کرده بود، اما در بحبوحه انقلاب به موج عظیم مردمی و عشق به تغییری بزرگ پیوست و در بخش قابل توجهی از سرود‌های انقلاب مشارکت کرد.

سرود ماندگار «بوی گل سوسن و یاسمن آید» ساخته «محمدعلی ابرآویز» است. محمدعلی (منوچهر) ابرآویز متولد ۱۳۱۷ در تهران شاعر،  عکاس و ترانه سرای معاصر بود.  وی تحصیلات خود را تا اخذ دیپلم در تهران انجام داد. سپس برای ادامه تحصیل در رشته رفتارشناسی به آلمان و سپس کانادا سفر کرد. سال ۴۲ با مشاهده صحنه شهادت یکی از جوانان انقلابی در حوالی میدان ارک تصمیم به ترک رادیو گرفت و دیگر به آن سازمان بازنگشت و تنها به فعالیت‌های مطبوعاتی خود ادامه داد. وی در تابستان سال ۱۳۵۷ که برای ثبت اختراعی به انگلستان سفر کرده بود، از طریق تلویزیون از اخبار انقلاب ایران مطلع شد و خود را به سرعت به ایران رساند. او با مشورت گرفتن از رهبران انقلاب، شهید بهشتی،  رهبر معظم انقلاب و  مرحوم هاشمی تصمیم گرفت آثاری برای انقلاب بسازد. ۱۸ سرود و ترانه مشهور وی که در روز‌های نخستین انقلاب اسلامی ساخته بود از جمله «غریو لاتخف»، «بوی گل سوسن و یاسمن آید»، «معمار طرح حرم»، «الله اکبر»، «سمفونی میدان شهدا» و «آمدن موعود» هستند.

بوی گل سوسن و یاسمن آید

عطر بهاران کنون از وطن آید

جان ز تن رفتگان سوی تن آید

رهبر محبوب خلق از سفر آید

دیو چو بیرون رود فرشته در آید

دیو چو بیرون رود فرشته در آید

بگذرد این روزگار تلخ‌تر از تلخ

بار دگر روزگار، چون شکر آید

بگذرد این روزگار تلخ‌تر از تلخ

بار دگر روزگار، چون شکر آید.

هر چه مجاهد ز بند و حبس در آید

مهر فساد و ستم دگر به سر آید

چشم یزید زمان ز حلقه در آید

رهبر محبوب خلق از سفر آید

دیو چو بیرون رود فرشته در آید

دیو چو بیرون رود فرشته در آید

بگذرد این روزگار تلخ‌تر از تلخ

بار دگر روز گار، چون شکرآید

بگذرد این روز گار تلخ‌تر از تلخ

بار دگر روز گار، چون شکر آید

مرحوم ابرآویز در خصوص مراحل ساخت این سرود گفت: وقتی امام در عراق بودند و حتی زودتر از این که سر و صدا‌ها با نوشتن اخبار در مطبوعات بلند شود، به ما خبر رسید که امام علاقه‌مند هستند که به وطن برگردند، شما کاری می‌توانید بکنید که این تبعید بشکند و دولت مجبور به حضور ایشان در ایران شود؟ ما مخفیانه کار  را شروع کردیم، به طوری که شب‌ها ساعت ۱۹:۳۰ که حکومت نظامی شروع می‌شد، به این استودیو می‌رفتیم و ۳۰:۷ صبح بیرون می‌آمدیم. در این مدت همه نوازنده‌ها و خواننده‌ها، پابرهنه وارد استودیو می‌شدند تا جای پای کسی روی زمین نباشد. از آنجایی که آن استودیو در محله ارمنی‌نشین‌ها بود، این دوستان با ما همکاری زیادی می‌کردند تا در نهایت سرود مذبور ساخته شد.

منبع: فارس

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی