دستاورد‌های معاونت علمی در مسیر اقتصاد دانش‌بنیان / صرفه‌جویی ارزی، اشتغال‌زایی و بومی‌سازی نیازهای گلوگاهی

به گزارش گروه دانشگاه  خبرگزاری دانشجو، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری که چند سالی است برای ورود نخبگان، جوانان و متخصصان به عرصه اقتصادی کشور تلاش می‌کند دستاورد‌هایی را به ثبت رسانده که حاصل استفاده درست از توانمندی‌های دانشی و فناورانه موجود و باور به نیروی جوان کشور است.

هرچند که بررسی این دستاورد‌ها به دلیل پشت سرگذاشتن جنگ تحمیلی و بحران‌های مختلفی که از تحریم‌های سیاسی و اقتصادی طولانی مدت ناشی می‌شود کمی سخت و دشوار است، اما این گزارش در تلاش است تا قاب و تصویری واقعی از وضعیت فعلی و دستاورد‌های کسب شده در نظام جمهوری اسلامی ایران که حاصل تلاش بی وقفه و هم‌افزایی بخش خصوصی با معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری به عنوان نهاد پیشرو در عرصه توسعه علمی و فناورانه کشور بوده است، ارائه کند.

دستاورد‌هایی که با ورود شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور به عرصه اقتصادی به دست آمده و امروز شاهد ثمرات و اثرات مثبت آن در اقتصاد، فرهنگ و زندگی روزمره مردم هستیم. شاید این روز‌ها به دلایل مختلفی فرصت برای معرفی این دستاورد‌ها چندان فراهم نباشد، اما در این گزارش تلاش شده تا گوشه کوچکی از این اقدامات به گوش مردم و مسئولان برسد.

فروش شرکت‌های دانش‌بنیان به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان رسید
بر اساس آمار‌های موجود در حال حاضر بیش از ۸ هزار و ۴۶ شرکت دانش‌بنیان در کشور فعالیت می‌کنند. مجموعه‌هایی که فروششان در سال مالی ۱۴۰۰ نسبت به سال مالی ۱۳۹۹ (۸۶ درصد) از ۲۱۵ هزار میلیارد تومان به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده و تعداد اشتغال شرکت‌های دانش‌بنیان در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ (۶۰ درصد) از تعداد ۲۱۳ هزار به ۳۴۲ هزار تعداد رشد کرده است.

این مجموعه‌ها توانستند در مجموع تعداد ۷۰ پروژه راهبردی و گلوگاهی براساس نیاز دستگاه‌ها و شرکت‌ها به مبلغ حدود سه هزار میلیارد تومان (۵۶ میلیون دلار) را اجرایی کنند.

پیشرفت چشمگیر ایران در توسعه فناوری‌های فوتونیک و مواد پیشرفته
از دیگر حوزه‌هایی که شرکت‌های دانش‌بنیان توانستند با تلاش خود به رونق بازار آن کمک کنند؛ حوزه فوتونیک، لیزر، مواد پیشرفته و ساخت است. توسعه فناوری‌های مواد و ساخت به ویژه مواد و فرایند‌های ساخت پیشرفته، یکی از محور‌های کلیدی توسعه، خلق ارزش و تولید ثروت برای جوامع مختلف است.

این عرصه در کشور با وجود همه تحریم‌ها و ناملایمات بین‌المللی از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۲۱ رتبه جهانی خود را ارتقا داد و از رتبه ۵۴ به ۱۱ در بخش علوم مواد، ارتقا صعود کرد. لازم به ذکر است، در بین کشور‌های منطقه خاورمیانه، ایران در زمینه علوم مواد، در بازه ۱۹۹۶ تا ۲۰۲۱، از رتبه ۵ پس از ترکیه، مصر و عربستان، به رتبه اول در این منطقه دست یافته است.

در حوزه مهندسی مکانیک و مهندسی شیمی نیز از رتبه‌های جهانی ۵۲ و ۴۶ در سال ۱۹۹۶، به رتبه ۱۰ در هر دو رشته در سال ۲۰۲۱ رسیده است. همچنین در سطح خاورمیانه نیز ایران در سال ۲۰۲۱، رتبه اول انتشارات علمی در هر دو حوزه را به خود اختصاص داده است.

در حوزه علم شیمی، رتبه جهانی کشور در این بازه از ۴۶ به ۱۲ و در منطقه از ۴ به ۱ بهبود یافته است. به طور کلی در حال حاضر، روند ارتقا و پیشرفت رتبه کشور در حوزه علوم مواد و بخش قابل‌توجهی از زمینه‌های مرتبط، مبین تلاش کشور برای برنامه‌ریزی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مادی و معنوی مناسب بر زیرساخت‌ها و جامعه پژوهشی مرتبط، تلاش پژوهشگران این حوزه و همچنین وجود زمینه مناسب خلق ثروت (در صورت سرمایه‌گذاری لازم) در راستای تولید علم به فناوری است.