کاهش حجم آب ۲۱ سد مهم ایران؛ ذخایر سدهای تهران ۸۲ درصد کاهش یافت

بررسی‌ها نشان می‌دهد به رغم بارش‌های اخیر در مناطق مختلف ایران، حجم آب ۲۱ سد مهم برای مصارف شرب و کشاورزی کشور از اول مهرماه تا ۱۶ بهمن‌ماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته بین ۲۵ تا ۷۵ درصد کاهش داشته است.

در این میان و بر اساس اعلام پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو ایران، ذخایر سدهای پنج‌گانه تهران کاهش ۸۲ درصدی داشته است.

این گزارش نشان می‌دهد حجم ذخایر آب در سدهای پنج‌گانه تهران ۲۳۴ میلیون مترمکعب بوده که در مقایسه با ۳۱۶ میلیون مترمکعب مدت مشابه سال گذشته، کاهش ۸۲ میلیون مترمکعبی داشته است.

غیر از تهران، حجم آب در ۲۱ سده مهم ایران از جمله در استا‌نهای مازندران، مرکزی، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، و خوزستان کاهش داشته است.

استفاده از آب چاه‌های کشاورزی برای مصرف مردم

پیشتر یک نماینده مجلس شورای اسلامی نسبت به وضعیت بحرانی ذخایر آبی کشور هشدار داده و یک مقام دولتی نیز گفته است که شرایط اضطراری به حدی رسیده که ناگزیر از آب چاه‌های کشاورزی برای مصرف مردم استفاده می‌شود.

هادی بیگی نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی وضعیت منابع آبی کشور را نگران‌کننده خواند و با رد ادعای پر بودن ۳۷ درصدی سدهای کشور تاکید کرد که آب بعضی سدها «خیلی کمتر از ۳۷ درصد» است.

او با اعلام این که میزان بارش‌ها نسبت به سال‌های قبل به شدت کاهش یافته و راهی جز صرفه‌جویی باقی نمانده است، خواستار اولویت دادن به «صرفه‌جویی» با توجه به «شرایط موجود» شد.

او هشدار داد که: «زمانی که آب سد همدان تمام شد مردم حتی برای انجام امور ضروری خود آب نداشتند و باید با بطری آب معدنی در کوچه‌ها آب دریافت می‌کردند.» و تاکید کرد که با تمام شدن آب سدها دیگر هیچ راهی وجود ندارد و به ناچار آب چاه‌های کشاورزی به مصرف مردم می‌رسد.

علیرضا قاسمی فرزاد، استاندار همدان، نیز با اعلام این که «نزولات آسمانی نسبت به سال گذشته ۵۶ درصد و نسبت به بارش‌های بلند مدت ۷۶ درصد» کاهش یافته است، بر ضرورت «فرهنگ‌سازی برای مدیریت کم‌آبی» و «ترویج و ترغیب مردم برای استفاده صحیح و مصرف بهینه آب» تاکید کرد. مقامات دیگر نیز همچنان صرفه‌جویی در مصرف را تنها راه‌حل موجود می‌دانند و اقدام چندانی در زمینه «توزیع مکانی جمعیت با توجه به زیرساخت ها»، تغییر در «سیاست‌های کلان کشاورزی و ایده خودکفایی» و طراحی یک «الگوی توسعه پایدار » انجام نمی‌شود. این در حالی است که میانگین مصرف خانگی آب در ایران تنها ۷ درصد است.

ایران در حال تجربه مشکلات جدی آب است. در مرداد ماه سال ۱۳۹۸ طبق جدیدترین برآورد «موسسه منابع جهان» ایران پس از قطر، اسرائیل، و لبنان در رده چهارم خطر پایان منابع آبی قرار دارد. در تیر ماه ۱۴۰۰، وزارت نیرو اعلام کرد که نیمی از جمعیت روستایی ایران به آب سالم دسترسی ندارند. اما کاوه مدنی، رئیس موسسه آب، محیط زیست، و بهداشت دانشگاه سازمان ملل معتقد است که ایران از مرحله بحران گذشته و به ورشکستگی آبی رسیده‌ است.

کارشناسان، بحران آب ایران، را ناشی از سه عامل عمده می‌دانند: رشد سریع و الگوی نامناسب استقرار جمعیت، کشاورزی ناکارآمد، و سوء‌مدیریت و عطش توسعه بی‌رویه. این در حالی است که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، همچنان تلاش برای افزایش جمعیت را یکی از «ضروری‌ترین فرایض» مردم و مسئولان می‌داند.