بلا‌ژویچ و فوتبال زیبا/ راز علاقه ایرانی‌ها به این کروات شکست خورده

به گزارش ورزش سه، اسلاون بیلیچ بازیکن سابق کرواسی می گوید که چیرو بلاژویچ که قبل از بازی نیمه نهایی جام جهانی 1998 کرواسی مقابل فرانسه چنان شور و هیجانی در رختکن ایجاد کرده بود که همه ما فهمیدیم او مربی ایده آل فوتبال کرواسی است . نتیجه کسب شده در همین تورنمنت هم گواه همین مدعاست . 

"محرک و عامل تغییرات بزرگ" که با کسب رتبه سومی در جام جهانی 98 الهام بخش کشورش بود در سن 87 سالگی و پس از مدتها مبارزه با سرطان درگذشت. اهمیت چیرو برای مردم کرواسی فقط به خاطر رتبه سومی جام جهانی نیست بلکه به دلیل تغییرات گسترده ای بود که در ساختار فوتبال کرواسی ایجاد کرد و نتیجه آن کماکان وجود دارد . از نایب قهرمانی در جام جهانی تا نتایج درخشان یورو. دنباله تفکرات او را می توان در مربیانی چون برانکو ایوانکویچ و زلاتکو دالیچ و حتی رئیس فدراسیون کرواسی و آقای گل جام جهانی 98 یعنی داوور شوکور مشاهده کرد. او بیشتر از اینکه یک مربی فوتبال باشد یک منشا الهام بخش تغییر بود .  اخیرا هم در جام جهانی پس از کسب مقام سومی در جام جهانی قطر ، دالیچ سرمربی موفق و شاگرد قدیمی چیرو ، این موفقیت را به او تقدیم کرد . 

حتی اثرات حضور او در فوتبال ایران هم بسیار مشهود بود و به نوعی حضور او باعث توقف آن روند سنتی فوتبال در ایران و معرفی ستاره های جوان در فوتبال ایران شد . دقیقا کاری که شاگرد خلفش در پرسپولیس بحران زده کرد و علاوه بر قهرمانی‌های متوالی در ایران ، نایب قهرمانی آسیا را با آن تیم نصف و نیمه به دست آورد . آری، اگر بخواهیم منصفانه به فوتبال ایران نگاه کنیم، مربی های کروات توانسته اند تغییرات و تاثیراتی را در فوتبال از خود به جا بگذارند. علاوه بر آن نحوه برخورد محترمانه آنها که ناشی از فرهنگ کشورشان بوده نیز در این سالها جلب توجه کرده است . مربیانی تاثیرگذار و بی ادعا  .  

نام میروسلاو بلاژوویچ در فوتبال ایران مترادف با فوتبالی تهاجمی و زیبا، استفاده حداکثری از مهره‌های هجومی در ترکیب، پک های عمیق به سیگار مارلبرو و البته مصاحبه های پرحاشیه و جذاب بود. او روش مربیگری خاص خود را داشت. خیلی زود از نام‌های سنتی گذشت و انقلاب بزرگی در ترکیب تیم ملی ایجاد کرد.  گرچه جریان سنتی حاکم بر فوتبال ایران از همان ابتدا روی چندان خوشی به این سرمربی با دانش و پر انرژی فوتبال ایران نشان نداد  ولی او خیلی سریع ثابت کرد قصد دارد تحول بزرگی ایجاد کند. رضا چلنگر مترجم او که مدت زیادی را با او گذرانده بود در مورد عزم راسخ او برای نظم دادن به فوتبال ایران اینگونه گفته است: ما لیگ حرفه‌ای و نظم نداشتیم و در برگزاری اردوها و در اصول کار مشکلات زیادی برای‌مان وجود داشت. این شروع راه حرفه‌ای فوتبال ایران بود. حتی ایویچ هم متوجه شده بود که نمی‌تواند به تیم ملی نظم دهد اما بلاژویچ اولین بار اصرار داشت به همراه آقای صفایی فراهانی یک برنامه مدون و منظم را ایجاد کنند.

 بلاژویچ که نژاد کروات داشت در تراونیک در بوسنی و هرزگوین کنونی به دنیا آمد و پس از یک دوران موفق به عنوان فوتبالیست، که برای چندین باشگاه از جمله دیناموزاگرب بازی کرد، به سرعت به دوران بازی خود پایان داد و به مربی بسیار موفقی تبدیل شد. در سال 1968 برای اولین بار مربی  Vevey در فوتبال سوئیس شد. چیرو بزرگترین موفقیت خود را روی نیمکت کرواسی تجربه کرد که بین سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۰ هدایت آن را برعهده داشت. بهترین نتیجه این مربی در جام جهانی فرانسه در سال ۱۹۹۸ بود که کرواسی مقام سوم را کسب کرد.

اسلاون بیلیچ، یکی از اعضای کلیدی تیم چیرو در سال 1998، گفت: "او همیشه می‌گفت که بهترین در جهان است." من نمی‌گویم او بزرگترین مربی فوتبال است، اما او مربی ایده آل برای ما بود. شاید اگر کاپلو ، فرگوسن یا ونگر ، سرمربی تیم کرواسی بودند نمی توانستند آن نتیجه را کسب کنند . بخاطر همین  او پدر فوتبال کرواسی بود، یک محرک بزرگ.

 بلاژ کتاب خاطرات خود را نوشته اما خواسته بعد از مرگ او منتشر شود. کتابی که برای ما ایرانیان فصل زمان حضور در ایران و آن بازی تلخ با بحرین و سرکشی‌ها‌ی برخی از بازیکنان قابل توجه‌تر خواهد بود.

دربارۀ چیرو بد نیست بدانیم او هیچ‌گاه به عنوان یک بازیکن بزرگ مطرح نبود و حتی سابقۀ بازی در تیم ملی یوگسلاوی را هم نداشت (‌کرواسی در آن زمان هنوز مستقل نشده بود) و یک هافبک معمولی بود اما با یک دستیار باسواد – برانکو ایوانکوویچ- به یکی از بزرگ‌ترین مربیان فوتبال بدل شد و کرواسیِ تازه استقلال یافته و کم‌جمعیت را به جایگاه سوم جام جهانی رساند. کاری که خود یوگسلاوی با بزرگانی چون ایوان شوریاک، اوبلاک، جائیچ و دروازه‌بانی در اندازۀ انور ماریچ از عهدۀ آن بر نیامده بود و کرواسی در حالی میراث یوگسلاوی در فوتبال را به اوج رساند که همه گمان می‌کردند آن میراث به صربستان خواهد رسید که قدرت اصلی جدا شده فوتبال از یوگسلاوی بود اما بلاژ یا چیروی کروات‌ها داستان دیگری نوشت.

 روحت شاد مربی

بهرام حیدری رامشه