چرا با وجود حمله روسیه به اوکراین بانک‌های اتریشی و ایتالیایی به فعالیت خود در روسیه ادامه می‌دهند؟

خبرگزاری رویترز در گزارشی به موضوع مشکلات اقتصادی که طرح روسیه برای اعطای وام به سربازان این کشور که در جنگ با اوکراین حضور دارند، پرداخته است. 

این خبرگزاری در گزارش خود می‌نویسد بر اساس این طرح، یک سرباز در صورت کشته یا معلول شدن، دیگر به بانک بدهکار نخواهد بود. این طرح باعث شده تا فشار فزاینده‌ای برای خروج وام دهندگان خارجی در روسیه مشاهده شود. 

تقریبا یک سال پس از آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین، هنوز تعداد انگشت شماری از بانک‌های اروپایی شامل رایفایزِن اتریش و یونی کردیت ایتالیا در این کشور فعال هستند. 

طرح اعطای وام نه تنها انتقاد بانک مرکزی اوکراین را برانگیخته که این کشور از بانک‌های خارجی خواسته که تجارت خود در روسیه را متوقف کنند. رایفایزِن و یونی کردیت هر دو عمیقا در سیستم بانکی روسیه جا افتاده‌اند و تنها بانک‌های خارجی در لیست بانک مرکزی روسیه است که بر اهمیت آنها برای اقتصاد روسیه تاکید شده است. 

حضور این بانک‌ها در شرایط کنونی که اقتصاد روسیه که به شدت از تحریم‌های بین‌المللی آسیب دیده حائز اهمیت است. اما همین مسئله نگرانی‌هایی را هم برای این بانک‌ها و شرکای آنها به وجود آورده است. کیران عزیز، از صندوق بازنشسگی KLP  نروژ که هم در بانک رایفایزن و هم یونی کردیت سهام دارد هشدار می‌دهد که این شرکت‌ها باید بسیار مراقب باشند چرا که سیاست‌گذاری آنها در روسیه می‌تواند به ضرر سهامداران تمام شود.

اریک کریستین پدرسون از موسسه سرمایه‌گذاری نوردئا که بیش از ۳۰۰ میلیارد یورو تحت مدیریت دارد می‌گوید که به شدت نگران استمرار حضور این دو بانک در اقتصاد روسیه است و این مسئله را با مدیران این بانک‌ها نیز مطرح کرده است. 

او در این رابطه به خبرگزاری رویترز گفت: «الزام بانک‌ها به اعطای معافیت بازپرداخت وام‌ها برای سربازان، خطر فعالیت در حوزه‌های قضایی را شامل می‌شود و در نتیجه ممکن است این شرکت‌ها را مجبور به انجام اقداماتی کند که برخلاف ارزش‌های بنیادی آنها است.» 

کریستین پدرسون همچنین در ادامه می‌گوید: «ما احساس می‌کنیم که با توجه به حمله غیرقانونی روسیه به اوکراین، خروج شرکت‌ها از روسیه اقدامی درست بوده است.»  نوردئا یکی از شرکت‌هایی است که سهام بانک یونی کردیت را در اختیار دارد. 

• مهار تورم بی‌سابقه؛ بانک مرکزی اروپا بار دیگر نرخ بهره را افزایش داد
• بانک مرکزی اوکراین چگونه اقتصادِ جنگ‌زده را مدیریت می‌کند؟

داده‌های بانک مرکزی روسیه نشان می‌دهد که بانک‌ها در این کشور از ماه سپتامبر در مجموع با ۱۷۶ هزار و ۶۰۰ فقره وام برای پرسنل نظامی یا اعضای خانواده آنها به ارزش بیش از ۸۰۰ میلیون یورو موافقت کرده‌اند. 

بانک رایفایزن می‌گوید تنها ۲ دهم درصد از وام‌های روسیه تحت تاثیر طرح «تعلیق وام تحمیلی توسط دولت» قرار دارد و مبلغ آن‌هم بسیار ناچیز است. این بانک در مجموع نزدیک به ۹ میلیارد یورو وام در روسیه داده است. این شرکت در سال گذشته تقریبا ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون یورو سود خالص داشته که تا حد زیادی از این مبلغ مدیون روسیه بوده چرا که از این مبلغ ۲ میلیارد آن به لطف تجارت این شرکت در روسیه به دست آمده است. 

یونی کردیت که تقریبا ۲۰ سال پیش با خرید یک بانک اتریشی وارد بازار روسیه شده می‌گوید این قانون فدرال روسیه برای تمام بانک‌ها اجباری است. اما این بانک از بیان اینکه چه تعداد از وام‌هایش بخشیده می‌شود خودداری کرده است. 

این بانک ایتالیایی اضافه کرد که تجارت این مجموعه در روسیه به جای افراد بر روی شرکت‌ها متمرکز شده است. این بانک در سال گذشته از مجموع ۲۰ میلیارد یورو درآمد خود، ۱ میلیارد آن را در روسیه کسب کرده است. 

این دو بانک بزرگ اروپایی در حالی همچنان در بازار روسیه مانده‌اند که بسیاری دیگر از رقبای آنها خیلی زود و پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین تصمیم گرفتند که به فعالیت‌هایشان در این کشور پایان دهند. با این حال رایفایزن و یونی‌کردیت می‌گویند در مورد حضورشان در روسیه با بانک مرکزی اروپا در تماس هستند و از آنها در این رابطه مشورت می‌گیرند. 

یونی کردیت همچنین تاکید کرده که به طور منظم و کامل در مورد استراتژی خود در روسیه بانک مرکزی اروپا را در جریان قرار می‌دهد. 

از سوی دیگر رایفایزن سود حاصل از تجارت خود در روسیه را در سال گذشته بیش از ۳ برابر کرده است. ضمن اینکه پس‌اندازهای روسی به مبلغ بیش از ۲۰ میلیارد یورو باعث شده تا این بانک به مرکزی امن برای سپرده‌گذاری وجوه با خطرات تحریمی کمتر تبدیل کند. این بدان معناست که که با وجود فشارهای نظارتی، انگیزه زیادی برای خروج این بانک از روسیه وجود ندارد. 

ضمن اینکه باید به خاطر داشت که اتریش به صورت تاریخی و اقتصادی روابط نزدیکی با کشورهای اروپای شرقی و همچنین روسیه دارد. سیاستمداران این کشور تا حد زیادی در خصوص استمرار حضور رایفایزن در روسیه سکوت کرده‌اند. این در حالیست که این حضور انتقادهای زیادی را در خارج از اتریش به همراه داشته است. 

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

یوهان استروبل، مدیر عامل رایفایزن، گفته است که در حال بررسی گزینه‌های مربوط به تجارت روسیه است، هرچند او اضافه کرده که تغییر سیاست‌ها در این خصوص کار پیچیده‌ای است و بانک مثل یک «غرفه فروش سوسیس نیست که بتوان یک شبه آن‌را تعطیل کرد.»

در چنین شرایطی پرسش پول یا اخلاق بسیار مطرح شده و برخی استدلال می‌کنند به دلیل مسائل اخلاقی و پس از حمله روسیه به اوکراین باید از روسیه خارج شد. هاینریش شالر، رسومین سهامدار بزرگ بانک رایفایزن و معاون همین بانک از جمله کسانی است که در مورد ماندن در روسیه تردیدهایی را مطرح کرده است. او اخیرا در گفتگویی تاکید کرده بود که حتما باید بحث اخلاق را مد نظر قرار داد.