روشنفکر یعنی ... بهمین سادگی! مسعود نقره کار - Gooya News

درپیوند با مقاله کوتاه " روشنفکرستیزی به جنبش لطمه می زند" (1) که در خبرنامه گویا منتشر شد، دوستانی پرسیده اند تعریف روشنفکر چیست و روشنفکر کیست؟ من در حد دانش و آگاهی خودم پرسش عزیزانم را به کوتاهی پاسخ می دهم

...

روشنفکر در تعریف لغت نامه ای کسی است که ازتوانایی و نیروی فکری و عقلی خود - بیش از مردم عادی - استفاده کند. این تعریف به ظاهر ساده یکی از بحث برانگیز ترین ها در عرصۀ پدیده ها و مفاهیم تاریخی، انسان شناسی و جامعه شناختی است که ده ها تعریف از دلِ همین تعریف ساده بیرون کشیده شده است.

بدیهی ست تعریف مانع دادن از پدیده ها و مفاهیم انسان شناسی و جامعه شناختی به سهولت امکان پذیر نیست چرا که با مفهومی تاريخي، پويا و زادهٌ چالش‌هاي اجتماعي- انساني و کيفيت ويژه‌اي مواجه هستیم، کیفیتی که خاستگاه‌اش فکر و کردار انسان، و تغيير و تحول‌پذير در زمان‌ها و مکان‌هاي متفاوت است.

در تعریف جامع که تعریف تئوريک و ارزشی روشنفکر را در بر می گیرد گفته اند روشنفکر کسی ست که فکر " روشن" دارد. در باره فکر روشن نیز ویژگی هائی بر شمرده اند، از ویژگی های بر شمرده توسط " کانت" تا در برگرفتن شعارهای سه گانه انقلاب فرانسه و بیانیه "حقیقت، عدالت و حقوق بشر" امیل زولا.

"عقل باوری( خردگرایی)، فرد باوری، آزاد اندیشی و آزادیخواهی، آینده نگری، عدالت خواهی، قانون گرایی و پایبندی به حقوق بشر، صلح خواهی، تفکر و رفتار کثرت گرایانه، سکولار و عرفی گرا بودن و...را از خصائل روشنفکری دانسته اند.

داشتن همه این خصائل شاید غیر واقعی و ایده آلیزه کردن پدیده روشنفکر و روشنفکری باشد به همین خاطر تعریف زیر شاید ساده ترین و واقعی ترین تعریفی ست که بتوان از روشنفکر بدست داد: