انفجارهای اسرارآمیز زیر آبی، حملات سایبری ناشناس و کمپین‌های آنلاین ظریف برای تضعیف دموکراسی‌های غربی - اینها همه «تهدیدهای تلفیقی‌» هستند.

بی‌بی‌سی از مرکزی دیدن کرده است که کارش هدف قرار دادن یک شکل نسبتاً جدید از جنگ است که روز به روز باعث نگرانی بیشتر ناتو و اتحادیه اروپا می‌شود.

تیا تیلیکاینن در پاسخ به پرسشی در تعریف جنگ‌های تلفیقی می‌گوید: «صحبت از دستکاری فضای اطلاعات است. موضوع حملاتی به زیرساخت‌های حساس است.»

او رئیس «مرکز اروپایی ممتاز مقابله با تهدیدهای تلفیقی» است که شش سال پیش در هلسینکی فنلاند تأسیس شد.

خانم تیلیکاینن می‌گوید که این نوع تهدید در قالبی مبهم پیش می‌آید و چیزی است که مقابله با آن و حفاظت از خود در برابر آنها برای بسیاری از کشورها دشوار است.

اما این تهدیدها بسیار واقعی هستند.

ماه سپتامبر گذشته، انفجارهای قدرتمندی زیر دریای بالتیک حفره‌های عظیمی در خط لوله گاز نورداستریم بین سواحل دانمارک و سوئد ایجاد کرد. این خطوط لوله برای حمل گاز روسیه به شمال آلمان ساخته شده بودند.

مسکو به سرعت از خود سلب مسئولیت کرد ولی ظن غربی‌ها بیشتر متمرکز بر انگیزه بالقوه روس‌ها برای به تحلیل بردن بیشتر انرژی غرب به تلافی حمایت از اوکراین پس از حمله روسیه به این کشور در ماه فوریه گذشته است.

مورد دیگر دخالت انتخاباتی است. عده اندکی در آن زمان متوجه آن شدند ولی پس از انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا، پژوهشگران به این نتجه رسیده‌اند که روسیه مداخله‌ای سازمان‌یافته در انتخابات کرده است - که باز هم مسکو آن را انکار کرد - و هدف آن صدمه زدن به بخت هیلاری کلینتون به سود دونالد ترامپ بود.

ادعا می‌شود که این دخالت از طریق «بات»های آنلاین، حساب‌های آنلاین مصنوعی در رسانه‌های اجتماعی که در تسلط کنشگران سایبری تحت حمایت حکومت در «کارخانه‌های ترول» سن پترزبورگ هستند ، انجام شده است.

یک روش دیگر نشر اطلاعات نادرست است - شایع ساختن عمدی یک روایت جایگزین و نادرست و روایتی که اغلب به مذاق عده‌ای خوش می‌آید و در میان بخش‌هایی از مردم از آن استقبال می‌شود. این پدیده از زمان حمله روسیه به اوکراین با میلیون‌ها شهروند رخ داده است - نه تنها در روسیه بلکه حتی در کشورهای غربی - که روایت کرملین را قبول می‌کنند که حمله یک عملیات ضروری دفاعی بوده است.

ناتو و اتحادیه اروپا برای کمک به دولت‌های غربی در جهت شناسایی این تهدیدها و حفاظت از خودشان در برابر آنها، «مرکز اروپایی ممتاز مقابله با تهدیدهای تلفیقی» را در فنلاند ایجاد کردند. این کشور انتخابی جالب و شاید انتخابی طبیعی برای چنین مرکزی است. ده‌ها سال است که این کشور رسماً بعد از اینکه در جنگ زمستانی کوتاهی در برابر روسیه در سال ۱۹۴۰ شکست خورد، بی‌طرف مانده است.

اما این دو کشور مرزی به درازای ۱۳۰۰ کیلومتر دارند و فنلاند با سرآسیمگی به غرب نزدیک‌تر شده است که منجر به تقاضای‌اش برای پیوستن به ناتو در سال گذشته شده است.

در یک صبح سرد برفی از این مرکز دیدن کردم که در یک واحد اداری نزدیک به وزارت دفاع واقع است و فاصله کوتاهی تا ساختمان خاکستری رنگ سفارت روسیه متعلق به دوران شوروی دارد.

تیا تیلیکاینن مدیر این مرکز در اینجا رهبری تیمی متشکل از ۴۰ تحلیل‌گر و صاحب‌نظر متخصص در موضوع را بر عهده دارد که اهل چندین کشور ناتو و اروپایی هستند، از جمله یک نفر بریتانیایی که از وزارت دفاع بریتانیا به آنها قرض داده شده است.

او توضیح می‌دهد که یکی از مناطق تمرکز فعلی آنها در قطب شمال واقع است که در آنجا نقشه‌ای از تهدیدهای بالقوه تلفیقی زیادی تهیه کرده‌اند.

او توضیح می‌دهد که: «منابع انرژی تازه‌ای در آنجا یافت می‌شوند. امکانات تازه‌ای برای قدرت‌های بزرگ فراهم شده است تا از منافع‌شان حفاظت کنند. موارد فراوانی از دستکاری اطلاعات هم وجود دارد.»

روایت روس‌ها این است که قطب شمال منطقه‌ ویژه‌ای بیرون از حوزه درگیری است که هیچ اتفاق بدی در آن رخ نمی‌دهد - در عین حال روسیه در آنجا پایگاه نظامی می‌سازد.»

شاید مشخصه متمایز تهدیدهای تلفیقی این باشد که این تهدیدها تقریباً هرگز شامل حمله‌ای «جنبشی» نیستند - که کسی با اسلحه آتش بگشاید - و بسیار ظریف‌تر هستند ولی خیلی اوقات خطرشان کمتر نیست. ماهیت‌شان نیز طوری است که نسبت دادن‌شان به کسی امکان ندارد یعنی معمولاً سخت بتوان تشخیص داد چه کسی پشت آن است مثل حمله سایبری عظیم سال ۲۰۰۷ به استونی یا انفجارهای خط لوله زیر بالتیک در سال گذشت. مقصران این حملات دقت می‌کنند که کمترین نشانه ممکن را از خود باقی بگذارند.

یک کشور از راه‌های مختلفی می‌تواند به کشور دیگر بدون حمله مستقیم نظامی صدمه بزند.

این را می‌توان در کتابچه راهنمایی که این مرکز تهیه کرده است به خوبی دید که تهدیدهای دریایی و تلفیقی - شامل ۱۰ سناریوی تخیلی ولی بسیار موجه - را نشان می‌دهد. این تهدیدها از استفاده مخفیانه از سلاح‌های زیرآبی گرفته تا اعلام یک منطقه تسلط حول یک جزیره، به اضافه مسدود کردن تنگه‌های باریک را شامل می‌شود.

یکی از سناریوهای واقعی که آنها به تفصیل بررسی کرده‌اند، اقدامات روسیه در دریای آزوف پیش از حمله به اوکراین است. از اکتبر سال ۲۰۱۸ به بعد، برای اینکه کشتی‌های اوکراینی از بنادر کشورشان در ماریوپل و بردیانسک از طریق تنگه کرچ عبور کنند و به دریای سیاه برسند، ابتدا باید در صف بازرسی مسئولان روس توقف کنند. این وقفه‌ها به گفته یوکا ساوولاینن، رئیس «آسیب‌پذيری‌ها و انعطاف»، می‌تواند چندین روز تا دو هفته طول بکشد و صدمات اقتصادی به اوکراین وارد کند.

اما حیرت‌انگیزترین نتایج را متخصصان این مرکز در زمینه اطلاعات نادرست پیدا کرده‌اند. پس از مقایسه و ارزیابی نظرسنجی‌های متعدد در سراسر اروپا، به این نتیجه رسیدند که در چندین کشور ناتو، روسیه برنده جنگ اطلاعاتی در میان بخش‌های مهمی از مردم است.

مثلاً در آلمان، روایت کرملین مبنی بر اینکه حمله‌اش به اوکراین یک واکنش ضروری به تحریک ناتو بوده است با ادامه جنگ محبوبیت پیدا کرده است. در اسلوواکی، بیش از ۳۰ درصد از کسانی که در نظرسنجی شرکت کرده‌اند معتقدند که غرب تعمداً باعث به راه افتادن جنگ اوکراین شده است. در مجارستان، ۱۸ درصد «سرکوب مردم روس‌زبان اوکراین» را باعث جنگ می‌دانند.

یاکوب کالنسکی، تحلیل‌گر ارشد اهل جمهوری چک، از قیاس آب برای نشان دادن نیاز به سرکوب کمپین اطلاعات نادرست مسکو استفاده می‌کند.

او می‌گوید: «من اطلاعات نادرست روسی را چندان پیچیده ارزیابی نمی‌کنم. نکته جذاب بودن پیام نیست بلکه نحوه موفقیت پیدا کردن آن از طریق شمارگان آن است. هیچ دلیلی وجود ندارد که به این افراد دسترسی به سکوهای رسانه‌های اجتماعی داده شود. هر کسی می‌خواهد به آب تازه دسترسی داشته باشد ولی به آنها اجازه نمی‌دهیم آب را مسموم کنند.»

خانم تیلیکاینن می‌گوید نقش این مرکز پیدا کردن راهکارهایی برای مقابله با تهدیدهای تلفیقی نیست - بلکه ارزیابی، اطلاع‌رسانی و آموزش به کسانی است که کار لازم را باید برای حفاظت از اروپا در برابر این پدیده رو به رشد انجام دهند.

انفجارهای اسرارآمیز زیر آبی، حملات سایبری ناشناس و کمپین‌های آنلاین ظریف برای تضعیف دموکراسی‌های غربی - اینها همه «تهدیدهای تلفیقی‌» هستند.

بی‌بی‌سی از مرکزی دیدن کرده است که کارش هدف قرار دادن یک شکل نسبتاً جدید از جنگ است که روز به روز باعث نگرانی بیشتر ناتو و اتحادیه اروپا می‌شود.

تیا تیلیکاینن در پاسخ به پرسشی در تعریف جنگ‌های تلفیقی می‌گوید: «صحبت از دستکاری فضای اطلاعات است. موضوع حملاتی به زیرساخت‌های حساس است.»

او رئیس «مرکز اروپایی ممتاز مقابله با تهدیدهای تلفیقی» است که شش سال پیش در هلسینکی فنلاند تأسیس شد.

خانم تیلیکاینن می‌گوید که این نوع تهدید در قالبی مبهم پیش می‌آید و چیزی است که مقابله با آن و حفاظت از خود در برابر آنها برای بسیاری از کشورها دشوار است.

اما این تهدیدها بسیار واقعی هستند.

ماه سپتامبر گذشته، انفجارهای قدرتمندی زیر دریای بالتیک حفره‌های عظیمی در خط لوله گاز نورداستریم بین سواحل دانمارک و سوئد ایجاد کرد. این خطوط لوله برای حمل گاز روسیه به شمال آلمان ساخته شده بودند.

مسکو به سرعت از خود سلب مسئولیت کرد ولی ظن غربی‌ها بیشتر متمرکز بر انگیزه بالقوه روس‌ها برای به تحلیل بردن بیشتر انرژی غرب به تلافی حمایت از اوکراین پس از حمله روسیه به این کشور در ماه فوریه گذشته است.

مورد دیگر دخالت انتخاباتی است. عده اندکی در آن زمان متوجه آن شدند ولی پس از انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا، پژوهشگران به این نتجه رسیده‌اند که روسیه مداخله‌ای سازمان‌یافته در انتخابات کرده است - که باز هم مسکو آن را انکار کرد - و هدف آن صدمه زدن به بخت هیلاری کلینتون به سود دونالد ترامپ بود.

ادعا می‌شود که این دخالت از طریق «بات»های آنلاین، حساب‌های آنلاین مصنوعی در رسانه‌های اجتماعی که در تسلط کنشگران سایبری تحت حمایت حکومت در «کارخانه‌های ترول» سن پترزبورگ هستند ، انجام شده است.

یک روش دیگر نشر اطلاعات نادرست است - شایع ساختن عمدی یک روایت جایگزین و نادرست و روایتی که اغلب به مذاق عده‌ای خوش می‌آید و در میان بخش‌هایی از مردم از آن استقبال می‌شود. این پدیده از زمان حمله روسیه به اوکراین با میلیون‌ها شهروند رخ داده است - نه تنها در روسیه بلکه حتی در کشورهای غربی - که روایت کرملین را قبول می‌کنند که حمله یک عملیات ضروری دفاعی بوده است.

ناتو و اتحادیه اروپا برای کمک به دولت‌های غربی در جهت شناسایی این تهدیدها و حفاظت از خودشان در برابر آنها، «مرکز اروپایی ممتاز مقابله با تهدیدهای تلفیقی» را در فنلاند ایجاد کردند. این کشور انتخابی جالب و شاید انتخابی طبیعی برای چنین مرکزی است. ده‌ها سال است که این کشور رسماً بعد از اینکه در جنگ زمستانی کوتاهی در برابر روسیه در سال ۱۹۴۰ شکست خورد، بی‌طرف مانده است.

اما این دو کشور مرزی به درازای ۱۳۰۰ کیلومتر دارند و فنلاند با سرآسیمگی به غرب نزدیک‌تر شده است که منجر به تقاضای‌اش برای پیوستن به ناتو در سال گذشته شده است.

در یک صبح سرد برفی از این مرکز دیدن کردم که در یک واحد اداری نزدیک به وزارت دفاع واقع است و فاصله کوتاهی تا ساختمان خاکستری رنگ سفارت روسیه متعلق به دوران شوروی دارد.

تیا تیلیکاینن مدیر این مرکز در اینجا رهبری تیمی متشکل از ۴۰ تحلیل‌گر و صاحب‌نظر متخصص در موضوع را بر عهده دارد که اهل چندین کشور ناتو و اروپایی هستند، از جمله یک نفر بریتانیایی که از وزارت دفاع بریتانیا به آنها قرض داده شده است.

او توضیح می‌دهد که یکی از مناطق تمرکز فعلی آنها در قطب شمال واقع است که در آنجا نقشه‌ای از تهدیدهای بالقوه تلفیقی زیادی تهیه کرده‌اند.

او توضیح می‌دهد که: «منابع انرژی تازه‌ای در آنجا یافت می‌شوند. امکانات تازه‌ای برای قدرت‌های بزرگ فراهم شده است تا از منافع‌شان حفاظت کنند. موارد فراوانی از دستکاری اطلاعات هم وجود دارد.»

روایت روس‌ها این است که قطب شمال منطقه‌ ویژه‌ای بیرون از حوزه درگیری است که هیچ اتفاق بدی در آن رخ نمی‌دهد - در عین حال روسیه در آنجا پایگاه نظامی می‌سازد.»

شاید مشخصه متمایز تهدیدهای تلفیقی این باشد که این تهدیدها تقریباً هرگز شامل حمله‌ای «جنبشی» نیستند - که کسی با اسلحه آتش بگشاید - و بسیار ظریف‌تر هستند ولی خیلی اوقات خطرشان کمتر نیست. ماهیت‌شان نیز طوری است که نسبت دادن‌شان به کسی امکان ندارد یعنی معمولاً سخت بتوان تشخیص داد چه کسی پشت آن است مثل حمله سایبری عظیم سال ۲۰۰۷ به استونی یا انفجارهای خط لوله زیر بالتیک در سال گذشت. مقصران این حملات دقت می‌کنند که کمترین نشانه ممکن را از خود باقی بگذارند.

یک کشور از راه‌های مختلفی می‌تواند به کشور دیگر بدون حمله مستقیم نظامی صدمه بزند.

این را می‌توان در کتابچه راهنمایی که این مرکز تهیه کرده است به خوبی دید که تهدیدهای دریایی و تلفیقی - شامل ۱۰ سناریوی تخیلی ولی بسیار موجه - را نشان می‌دهد. این تهدیدها از استفاده مخفیانه از سلاح‌های زیرآبی گرفته تا اعلام یک منطقه تسلط حول یک جزیره، به اضافه مسدود کردن تنگه‌های باریک را شامل می‌شود.

یکی از سناریوهای واقعی که آنها به تفصیل بررسی کرده‌اند، اقدامات روسیه در دریای آزوف پیش از حمله به اوکراین است. از اکتبر سال ۲۰۱۸ به بعد، برای اینکه کشتی‌های اوکراینی از بنادر کشورشان در ماریوپل و بردیانسک از طریق تنگه کرچ عبور کنند و به دریای سیاه برسند، ابتدا باید در صف بازرسی مسئولان روس توقف کنند. این وقفه‌ها به گفته یوکا ساوولاینن، رئیس «آسیب‌پذيری‌ها و انعطاف»، می‌تواند چندین روز تا دو هفته طول بکشد و صدمات اقتصادی به اوکراین وارد کند.

اما حیرت‌انگیزترین نتایج را متخصصان این مرکز در زمینه اطلاعات نادرست پیدا کرده‌اند. پس از مقایسه و ارزیابی نظرسنجی‌های متعدد در سراسر اروپا، به این نتیجه رسیدند که در چندین کشور ناتو، روسیه برنده جنگ اطلاعاتی در میان بخش‌های مهمی از مردم است.

مثلاً در آلمان، روایت کرملین مبنی بر اینکه حمله‌اش به اوکراین یک واکنش ضروری به تحریک ناتو بوده است با ادامه جنگ محبوبیت پیدا کرده است. در اسلوواکی، بیش از ۳۰ درصد از کسانی که در نظرسنجی شرکت کرده‌اند معتقدند که غرب تعمداً باعث به راه افتادن جنگ اوکراین شده است. در مجارستان، ۱۸ درصد «سرکوب مردم روس‌زبان اوکراین» را باعث جنگ می‌دانند.

یاکوب کالنسکی، تحلیل‌گر ارشد اهل جمهوری چک، از قیاس آب برای نشان دادن نیاز به سرکوب کمپین اطلاعات نادرست مسکو استفاده می‌کند.

او می‌گوید: «من اطلاعات نادرست روسی را چندان پیچیده ارزیابی نمی‌کنم. نکته جذاب بودن پیام نیست بلکه نحوه موفقیت پیدا کردن آن از طریق شمارگان آن است. هیچ دلیلی وجود ندارد که به این افراد دسترسی به سکوهای رسانه‌های اجتماعی داده شود. هر کسی می‌خواهد به آب تازه دسترسی داشته باشد ولی به آنها اجازه نمی‌دهیم آب را مسموم کنند.»

خانم تیلیکاینن می‌گوید نقش این مرکز پیدا کردن راهکارهایی برای مقابله با تهدیدهای تلفیقی نیست - بلکه ارزیابی، اطلاع‌رسانی و آموزش به کسانی است که کار لازم را باید برای حفاظت از اروپا در برابر این پدیده رو به رشد انجام دهند.