در نقد سروش و موضع اخیرش درباره گلشیفته، احسان ابراهیمی - Gooya News

ترسم که صرفه ایی نبرد روز بازخواست

نان حلال شیخ ز آب حرام ما

پایان غم انگیز یک الگو

چندی پیش خشایار دیهیمی در فیس بوکش دست به اعترافی مهم زد:

یک اعتراف حیاتی

آنچه میخواهم اعتراف کنم مربوط به همین چند وقت اخیر است. در سالهای اخیر عمده ی توجه من و در نتیجه مطالعاتم معطوف چند مسئله ی فلسفی-سیاسی-فرهنگی بوده است، از قبیل «هویت فردی و اجتماعی » ، «کرامت و ارجمندی » ، «توافق و عدم توافق اخلاقی» و ....

یکی از فیلسوفان معاصر برجسته ای که در همین زمینه ها کتابهای مهم بسیاری دارد و من هم از خواندنشان حظ وافر برده ام، فیلسوف غنایی-امریکایی، قوام آنتونی آپیا، است. تا همین چند وقت پیش دنبال کار و بار و زندگی او نرفته بودم، همینقدر از روی کتابهایش می دانستم در دانشگاه هایی نظیر پرینستون و کلمبیا تدریس کرده و میکند و هم بحث کسانی چون تیلور، هابرماس، والزر و....است . یک شب صرفا از روی کنجکاوی رفتم سراغ زندگینامه و کتابهای دیگرش که بیشتر با خبر شوم. در همان اوایل مطلب دیدم نوشته «او اکنون با شوهرش در نیویورک زندگی میکند.» جا خوردم. فکر کردم یک جایی اشتباه کرده ام. ولی خیر همین بود که بود. آن وقت سراغ خودم رفتم، دیدم نگاهم به او دیگر آنهمه احترام آمیز نیست. از خودم ظاهراً بدم آمد که چنین حسی پیدا کرده ام. اما آدم اگر روراست باشد نمیتواند چیزی را از خودش پنهان کند. بله من هم با همه ی تربیت لیبرالی که داشته ام نتوانسته بودم بر این تعصب غلبه کنم. من هیچ وقت از علامت رنگین کمان استفاده نکرده ام اما همیشه در بحثها طوری رفتار میکردم که انگار این مسائل برایم حل شده است و حتی خودم را هم فریب میدادم چون الزامی نبود به عمق مطلب بروم. حالا آقای آپیا مرا در کنج خلوتم بدجور گیر انداخته بود. هر چه تلاش میکردم یک جوری مسئله را دور بزنم نمیشد. واضح بود این تعصب، این نگاه، چنان در من ریشه دوانده که انکار کردنی نیست. بگذریم. همین مسئله و هشدار شخصی مرا واداشت تا به این فکر کنم که ما برای خلاصی از انواع تعصباتمان چه کار دشوار و طولانی و سهمگینی در پیش داریم. وقتی خودم را چنین در میانه ی معرکه دیدم تازه وضع دشوار آنهایی که با انواع تربیتهای سنتی بار آمده اند برایم روشن شد . بسیار خاطرات و حوادث روی داده در کشورم پیش چشمم آمد .

فعلا این اعتراف را نوشتم تا مقدمه ای باشد بر آن چیزهای مهمی که باید بدانها بیندیشیم، حال آنکه خیلی راحت از کنارشان با حرفهای کلیشه ای عبور میکنیم. با پوزش و ممنون» (جون ۲۰۲۲)